Ποιος ξεχνάει την αεροπορική τραγωδία στο Γραμματικό; Τα ερωτήματα πολλά: Γιατί δεν πρόλαβε ο φροντιστής που είχε δίπλωμα πιλότου; – Γιατί οι υπεύθυνοι καταδικάστηκαν στην Αθήνα και αθωώθηκαν στην Κύπρο;

Από το 2005 έχουν περάσει 17 χρόνια. Ήταν μεσημέρι, 14 Αυγούστου του 2005, μια μέρα σαν σήμερα δηλαδή, παραμονή του Δεκαπενταύγουστου. Το αεροσκάφος Boeing 737-300 της εταιρείας Helios Airways συντρίβεται στις πλαγιές του Γραμματικού Αττικής παρασύροντας στον θάνατο και τους 121 επιβαίνοντες.

Το αεροσκάφος που είχε αναχωρήσει από τη Λάρνακα είχε προορισμό την Πράγα με ενδιάμεση στάση στην Αθήνα. Λίγη ώρα μετά την απογείωση, συνέβη ταχεία αποσυμπίεση της καμπίνας, η οποία προκάλεσε τη λιποθυμία επιβατών και πληρώματος.

Όλοι οι επιβαίνοντες έχασαν τη ζωή τους. Οι συγγενείς των θυμάτων, εκτός από την οδύνη για τον χαμό των ανθρώπων τους, είχαν να αντιμετωπίσουν και την αδυναμία ταυτοποίησης των σορών, καθώς οι περισσότεροι είτε κάηκαν από την πυρκαγιά που ξέσπασε από την πρόσκρουση, είτε τα σώματά τους διαμελίστηκαν.

Τα τελευταία λεπτά

Κορμιά διαμελισμένα

Αλλά ας διαβάσουμε πώς περιγράφει ο βετεράνος δημοσιογράφος Πάνος Σόμπολος στο βιβλίο του «Τα τραγικά γεγονότα της τελευταίας 35ετίας όπως τα έζησα» (εκδόσεις Πατάκη), την εμπειρία του από το τραγικό δυστύχημα:

«Το τι αντικρίσαμε είναι δύσκολο να το περιγράψει κάποιος. Κορμιά διαμελισμένα, ανθρωπινά κομμάτια διάσπαρτα σε διάφορες κατευθύνσεις, τμήματα μικρότερα ή μεγαλύτερα του μοιραίου αεροσκάφους στραπατσαρισμένα και πάνω σε αυτά σάρκες ή ρούχα των άτυχων επιβατών. Καμένα κορμιά και αντικείμενα σκορπισμένα σε ακτίνα πολλών εκατοντάδων μέτρων. Η άτρακτος, σε μία κατηφόρα σφηνωμένη και καπνισμένη από τη φωτιά. Παντού φρίκη, συμφορά, πόνος δυστυχία, καταστροφή…

»Στον τόπο της τραγωδίας άρχισαν να καταφτάνουν συγγενείς των θυμάτων για να μάθουν νεότερα για τους ανθρώπους τους. Ήταν βέβαιοι όλοι, ότι δεν υπήρχε περίπτωση να έχει ζήσει κάποιος από τη συντριβή του Boeing, αλλά ο λαός λέει ότι η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία! Οι αστυνομικοί είχαν κλείσει παντού τις διόδους, που οδηγούσαν στην περιοχή της τραγωδίας και δεν επέτρεπαν σε κανέναν να πλησιάσει.

»Ασθενοφόρα, πυροσβεστικά, περιπολικά με τις σειρήνες να ουρλιάζουν, φόρτιζαν ακόμα περισσότερο την πνιγηρή ατμόσφαιρα. Τα συνεργεία με τους διασώστες συγκέντρωναν ανθρώπινα κορμιά και τα μετέφεραν στα ασθενοφόρα για να τα οδηγήσουν στα νεκροτομεία της Αθήνας και του Πειραιά. Το έργο τους ήταν ιδιαίτερα δύσκολο και επίπονο καθώς πολλά από τα κορμιά ήταν διαμελισμένα.

»Θυμάμαι ότι με σόκαρε μία μαυροφορεμένη Κύπρια. Την ρώτησα ποιον είχε στο αεροπλάνο και μου απάντησε με λυγμούς: Πέντε ήρθα να πάρω, όχι έναν. Μας έκλεισαν για πάντα τα σπίτια οι καταραμένοι… Αν θυμάμαι καλά, θα πρέπει να ήταν της οικογένειας Πυρίλλη. Η οικογένεια από το δήμο Παραλιμνίου της Κύπρου ξεκληρίστηκε καθώς τα μέλη της έσβησαν στα υψώματα του Γραμματικού!».

Σύμφωνα με τη νεκροψία – νεκροτομή όλοι οι επιβάτες ήταν ζωντανοί όταν συνετρίβη το Boeing. Όμως δεν ήταν γνωστό εάν διατηρούσαν τις αισθήσεις τους.

Η αιτία

Σύμφωνα με το πόρισμα για την αιτία της συντριβής, το πρόβλημα στο αεροσκάφος προκλήθηκε από απότομη αποσυμπίεση του εσωτερικού του αεροπλάνου.

Παράλληλα, στα ενεργά αίτια συγκαταλέγεται και η παραμονή του διακόπτη συμπίεσης του αεροσκάφους στη χειροκίνητη ρύθμιση κατά τον έλεγχο πριν από την πτήση. Αυτό είχε ως επακόλουθο να μειώνονται όσο περνούσε η ώρα τα επίπεδα της ατμοσφαιρικής πίεσης και κατ’ επέκταση τα επίπεδα του οξυγόνου στο εσωτερικό του αεροπλάνου.

Το αεροσκάφος πετούσε με αυτόματο πιλότο και με όλους τους επιβαίνοντες να έχουν χάσει τις αισθήσεις τους εκτός από τον αεροσυνοδό Ανδρέα Προδρόμου που έκανε προσπάθειες να αναλάβει τον έλεγχο του. Οι προσπάθειες του κύπριου φροντιστή απέβησαν μάταιες.

Το χρονικό της μοιραίας πτήσης

09:07: Η πτήση HCY 522 των Κυπριακών αερογραμμών Helios Airways αναχωρεί από τη Λάρνακα με προορισμό την Πράγα.
09:37: Εισήλθε στο FIR Αθηνών, όπου έγινε αυτομάτως η ταυτοποίηση του αεροσκάφους στο ραντάρ της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας της Ελλάδας.
10:07: Ο Πύργος Ελέγχου του αεροδρομίου «Ελ. Βενιζέλος» επιχείρησε να επικοινωνήσει με το αεροσκάφος για να αρχίσει η διαδικασία καθόδου, χωρίς να υπάρξει ανταπόκριση. Ο Πύργος Ελέγχου συνέχισε τις επανειλημμένες κλήσεις και στη συχνότητα κινδύνου, χωρίς να καταστεί δυνατή η επικοινωνία.
10:20: Ο ελεγκτής της εναερίου κυκλοφορίας της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) τηλεφώνησε στο αεροδρόμιο Λάρνακας, απ’ όπου ενημερώθηκε ότι είχε αναφερθεί πρόβλημα στο σύστημα κλιματισμού του αεροσκάφους. Λίγα λεπτά αργότερα, το αεροσκάφος χωρίς να επικοινωνεί, άρχισε να κάνει δεξιόστροφους κύκλους γύρω από την περιοχή Κέας, Κύθνου.
10:30: Αεροσκάφη της πολεμικής αεροπορίας τίθενται σε ετοιμότητα
11:05: Απογειώθηκαν από την Νέα Αγχίαλο δύο μαχητικά F-16 τα οποία ήρθαν σε οπτική επαφή με το αεροπλάνο.
11:25: Οι πιλότοι των F-16 πλησιάζουν σε κοντινή απόσταση. Ο χειριστής του πρώτου F-16 διαπίστωσε ότι ο συγκυβερνήτης ήταν πεσμένος στο πιλοτήριο, ίσως λιπόθυμος, ενώ ο κυβερνήτης δε βρισκόταν στη θέση του. Στην οπτική επαφή τους, οι χειριστές των πολεμικών αεροσκαφών διαπίστωσαν ότι οι μάσκες οξυγόνου στην καμπίνα του αεροσκάφους ήταν ενεργοποιημένες
11:41: Οι πιλότοι των μαχητικών είδαν έναν άνθρωπο να προσπαθεί να πάρει τον έλεγχο του αεροπλάνου.
11:50: Τα καύσιμα του αεροπλάνου τελείωσαν, σταμάτησε ο αριστερός
12:00: Σταμάτησε και ο δεξιός κινητήρας
12:05: Το αεροσκάφος συνετρίβη στην ορεινή περιοχή του Γραμματικού…

Καταδίκη στην Αθήνα, αθώωση στη Λευκωσία

Όπως σημειώνει στο βιβλίο του ο Πάνος Σόμπολος: Έπειτα από εκτεταμένες έρευνες και ανακρίσεις η υπόθεση παραπέμφθηκε στη δικαιοσύνη και ασκήθηκε ποινική δίωξη εναντίον πέντε υπευθύνων της εταιρείας, στους: Δημήτρη Πανταζή διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας, Γιώργο Κικκίδη διευθυντή πτητικής εκμετάλλευσης, Ιάνκο Στοϊμένοβ, βουλγαρικής υπηκοότητας, αρχιχειριστή των ιπτάμενων πληρωμάτων της εταιρείας, Μπράιαν Φλιν επιχειρησιακό υπάλληλο – προϊστάμενο εκμετάλλευσης της εταιρείας και Άλαν Ίργουιν μηχανικός αεροσκαφών και υπεύθυνος για την ασφαλή πτήση των αεροσκαφών της εταιρείας.

Με βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών παραπέμφθηκαν σε δίκη οι τέσσερις από τους πέντε κατηγορούμενους. Δεν αποδόθηκαν κατηγορίες σε βάρος του Μπράιαν Φλιν.

Η δίκη κράτησε πολλούς μήνες και τελικά το δικαστήριο της Αθήνας εξέδωσε την απόφαση του με την οποία καταδίκασε και τους τέσσερις κατηγορούμενους σε πολυετείς ποινές φυλάκισης, αφού τους έκρινε ενόχους για ενσυνείδητη ανθρωποκτονία από αμέλεια. Όλοι τους δικάστηκαν ερήμην. Δεν αναγνώρισε κανένα ελαφρυντικό στους καταδικασθέντες το δικαστήριο.

Συγκεκριμένα, το τριμελές Πλημμελειοδικείο επέβαλε συνολικά στον καθένα ποινή φυλάκισης 123 ετών με ποινή βάσης τα 3 έτη για το πρώτο θύμα και επιπλέον ένα χρόνο για κάθε θύμα. Από αυτά – τα χρόνια – εκτιτέα ήταν τα 10 χρόνια. Στην εκτέλεση της ποινής των καταδικασθέντων δόθηκε αναστολή με την επιβολή χρηματικής εγγύησης 10.000 ευρώ στον καθένα.

Αυτά στην Αθήνα, γιατί το Κυπριακό Δικαστήριο αθώωσε τους κατηγορούμενους με το σκεπτικό ότι το κατηγορητήριο σε βάρος τους ήταν ατεκμηρίωτο, καθώς απουσιάζει μαρτυρία που να τους συνδέει με την τραγωδία… Ασκήθηκε αναίρεση από την Εισαγγελία, αλλα… αιωνία η μνήμη 121 ανθρώπων