Μια ακαδημαϊκή χρονιά, στην οποία τα πανεπιστήμια καλούνται να επανασυγκροτήσουν τα ΤΕΙ, ξεκινάει από το ερχόμενο φθινόπωρο. Υστερα από συνεχή «μπρος-πίσω», η σχετική διάταξη για τη νέα μορφή των ΤΕΙ εντάχθηκε στον νέο νόμο-πλαίσιο για τα πανεπιστήμια που ψηφίστηκε πρόσφατα στη Βουλή, οπότε πλέον οι διοικήσεις τους θα αποφασίσουν πότε και με ποιους όρους θα τα συγκροτήσουν.
Ωστόσο, το πρόσφατο ρεπορτάζ δείχνει ότι λίγα από τα πανεπιστήμια της χώρας προτίθενται να συγκροτήσουν το επόμενο χρονικό διάστημα τις περίφημες νέες Σχολές Εφαρμοσμένων Τεχνών και Επιστημών.
Ενας πρώτος λόγος για αυτό είναι ότι εισάγεται με αυτόν τον τρόπο ο προπτυχιακός κύκλος των τριάμισι ετών στη χώρα μας, κάτι που τα ελληνικά ΑΕΙ είχαν αρνηθεί σθεναρά από την υπογραφή της Διακήρυξης της Μπολόνια και μετά, κρατώντας τον 4ετή πρώτο κύκλο σπουδών.
Ενας δεύτερος λόγος είναι ότι πολλά πρόσφατα «πανεπιστημιοποιημένα» ΤΕΙ δεν βλέπουν με καλό μάτι τη νέα νομοθετική πρόταση, αν και η εγχώρια αγορά εργασίας είναι προφανές ότι χρειάζεται τις ειδικότητες που συνιστούσαν στο παρελθόν την ανώτατη τεχνολογική εκπαίδευσή της. Γιατί είναι προφανές ότι τα επί σειρά ετών εγκαταλελειμμένα ΙΕΚ που λειτουργούν – και, μάλιστα, κερδίζουν έδαφος – στη μεταλυκειακή βαθμίδα της εκπαίδευσης δεν μπορούν να «αναστήσουν» από μόνα τους την απαραίτητη τεχνολογική εκπαίδευση.
Πάντως, όσα ανώτατα ιδρύματα επιλέξουν να συγκροτήσουν τις νέες Σχολές Εφαρμοσμένων Τεχνών και Επιστημών θα χρηματοδοτηθούν από το υπουργείο Παιδείας γενναιόδωρα.
Η μορφή του νέου θεσμού
Πώς θα λειτουργήσει λοιπόν ο νέος θεσμός; Πρόκειται για προγράμματα σπουδών τριάμισι ετών και 210 ECTS Εφαρμοσμένων Επιστημών και Τεχνολογίας, με υποχρεωτική την πρακτική άσκηση, στην οποία καθορίζεται, όμως, το ελάχιστο ύψος αποζημίωσης και εισάγεται υποχρεωτική ασφάλιση.
Ετσι, ο νέος θεσμός θα εφαρμοστεί με την παρακάτω μορφή:
→ Τα τμήματα Εφαρμοσμένων Επιστημών και Τεχνολογίας των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων μπορούν να οργανώνουν προγράμματα σπουδών πρώτου κύκλου προσανατολισμού εφαρμοσμένων επιστημών και τεχνολογίας, τα οποία θα έχουν ως κύριο στόχο την εφαρμογή της επιστήμης και της τεχνολογίας για την επίλυση πρακτικών προβλημάτων και την ανάπτυξη συστηματικών μεθοδολογιών με επαγγελματικό προσανατολισμό.
→ Τα προγράμματα αυτά του πρώτου κύκλου κατ’ εξαίρεση μπορούν να έχουν διάρκεια επτά ακαδημαϊκών εξαμήνων, ενώ οι εκπαιδευτικές τους δραστηριότητες αντιστοιχούν κατ’ ελάχιστον σε 210 πιστωτικές μονάδες (European Credit Transfer and Accumulation System – ECTS). Στα προγράμματα αυτά προβλέπεται, όπως προαναφέρθηκε, η διεξαγωγή υποχρεωτικής πρακτικής άσκησης των φοιτητών, συνολικής διάρκειας έξι μηνών που αντιστοιχεί σε επιπλέον 30 πιστωτικές μονάδες για αυτούς.
→ Πού υπάγονται τα νέα προγράμματα σύμφωνα με το Εθνικό και Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων; Στο επίπεδο 6 της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, δηλαδή όπως ακριβώς και στο παρελθόν ανήκε η ανώτατη τεχνολογική εκπαίδευση. Τα επαγγελματικά δικαιώματα ανά ειδικότητα που θα απολαμβάνουν οι απόφοιτοί τους, βέβαια, είναι ένα ακόμα σημείο που μένει να διευκρινιστεί.
→ Πώς συγκροτούνται: Με απόφαση της συνέλευσης του κάθε πανεπιστημιακού τμήματος που ενδιαφέρεται για αυτό, θα προσκαλούνται επιστήμονες ή εμπειρογνώμονες, με εμπειρία και εξειδίκευση στο γνωστικό αντικείμενο του κάθε προγράμματος σπουδών για τη συμμετοχή στην οργάνωση σχετικών εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων σε συνεργασία με τους διδάσκοντές του.
→ Τα τμήματα Εφαρμοσμένων Επιστημών και Τεχνολογίας των ΑΕΙ θα μπορούν να οργανώνουν προγράμματα δεύτερου κύκλου σπουδών αλλά και προγράμματα τρίτου κύκλου σπουδών. Η παροχή διδακτορικών σπουδών, άλλωστε, ήταν πάντα ένα αίτημα για τα πρώην ΤΕΙ, στην προσπάθειά τους να έρθουν «πιο κοντά» στα πανεπιστήμια.
Απλοποίηση διαδικασιών
Κατά τα άλλα, όπως και όλα τα τμήματα των ΑΕΙ, τα Τμήματα Εφαρμοσμένων Επιστημών ιδρύονται και θα μπορούν να συγχωνεύονται ή να καταργούνται ανάλογα με τις ανάγκες της εκπαιδευτικής κοινότητας, τη ζήτηση της αγοράς κ.ο.κ.
Οπως είναι γνωστό, η ίδρυση, συγχώνευση, μετονομασίες ή καταργήσεις ακαδημαϊκών μονάδων μπορούν να γίνουν με προεδρικό διάταγμα των συναρμόδιων υπουργείων Παιδείας, Οικονομικών και Εσωτερικών και με γνώμη της Συγκλήτου του κάθε ΑΕΙ και της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ).
Ωστόσο, με τον νέο νόμο η διαδικασία αυτή απλοποιείται και «λύνει τα χέρια» για τα συναρμόδια υπουργεία που μπορούν πλέον να πάρουν πιο εύκολα αντίστοιχες αποφάσεις, όταν συναντήσουν… απροθυμία από την πλευρά των ΑΕΙ. Ετσι, όπως καθορίζει ο νέος νόμος που ψηφίστηκε πρόσφατα, για αντίστοιχες αποφάσεις «η διατύπωση της γνώμης πραγματοποιείται μετά από ερώτημα του υπουργού Παιδείας και εντός αποκλειστικής προθεσμίας τριάντα ημερών από την παραλαβή του ερωτήματος.
Για εξαιρετικούς λόγους, όπως η υποβολή διευκρινιστικών ερωτημάτων από τα αρμόδια γνωμοδοτικά όργανα, η προθεσμία αυτή μπορεί να παραταθεί με απόφαση του υπουργού Παιδείας για μία μόνο φορά και για χρονικό διάστημα που δεν μπορεί να υπερβεί τις τριάντα ημέρες.
Αν περάσουν αυτές οι προθεσμίες, τις αποφάσεις για κλείσιμο, μετονομασία ή άλλες αλλαγές σε τμήματα των ανώτατων ιδρυμάτων λαμβάνονται μονομερώς από τα συναρμόδια υπουργεία.
Τέλος, η μετονομασία ακαδημαϊκής μονάδας, επιπέδου σχολής ή τμήματος των ΑΕΙ, εφόσον δεν πραγματοποιείται μεταβολή του επιστημονικού πεδίου του, μπορεί να γίνεται με απόφαση του υπουργού Παιδείας, μετά από εισήγηση της Συγκλήτου του εκάστοτε Ιδρύματος και γνωμοδότηση της Εθνικής Αρχής για την Ανώτατη Εκπαίδευση της χώρας.
