O πόλεμος στην Ουκρανία και σημαντικές επιπτώσεις του στην παραγωγή και το εμπόριο ενέργειας και εμπορευμάτων αγροδιατροφής, ενισχύουν τις ανησυχίες για την παγκόσμια ασφάλεια εφοδιασμού ενέργειας και τροφίμων.
Όπως αναφέρει σε έκθεσή της η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η Ρωσία είναι κορυφαίος εξαγωγέας ενεργειακών εμπορευμάτων και, όπως η Ουκρανία, επίσης βασικός παγκόσμιος εξαγωγέας γεωργικών προϊόντων.
Στην έκθεσή η ΕΚΤ καταγράφει τις πρόσφατες εξελίξεις στις εμπορικές ροές από τις πληγείσες από τον πόλεμο περιοχές από την έναρξη της σύγκρουσης. Και παράλληλα, εξετάζει την εξέλιξη των εισαγωγών της Ρωσίας από την έναρξη του πολέμου.
Οι εξαγωγές πετρελαίου
Η ποσότητα των εξαγωγών πετρελαίου μέσω θαλάσσης της Ρωσίας έχει ανακάμψει κοντά στα προ της εισβολής επίπεδα εν μέσω ιστορικά υψηλών εκπτώσεων και κάποιας εκτροπής των ροών προς μεγάλες ασιατικές χώρες.
Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι εβδομαδιαίες αποστολές πετρελαίου από τη Ρωσία μειώθηκαν έως και 15% στα τέλη Μαρτίου 2022 σε σύγκριση με το επίπεδο του προηγούμενου έτους.
Αυτή η πτώση ήταν ιδιαίτερα έντονη για τις Ηνωμένες Πολιτείες (-60%) και την Ευρωπαϊκή Ένωση (-35%).
Η τιμή του ρωσικού πετρελαίου μειώθηκε στην αρχή του πολέμου και επί του παρόντος πωλείται με μεγάλη έκπτωση έναντι του Brent (-30%) .
Ως αποτέλεσμα, και εν μέσω κάποιας αστάθειας, την πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου οι ροές πετρελαίου διαμορφώθηκαν κοντά στο μέσο επίπεδο του 2021, παρόλο που μειώθηκαν σημαντικά τον Ιούνιο. Το μερίδιο της Ρωσίας στις συνολικές εισαγωγές πετρελαίου από την Κίνα και την Ινδία αυξήθηκε σε 11% και 14% αντίστοιχα στα τέλη Ιουνίου, από 6% και 2% πριν από τον πόλεμο.
Αντίθετα, οι θαλάσσιες εξαγωγές προς τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο εξαντλήθηκαν λίγο μετά την έναρξη του πολέμου, καθώς και οι δύο χώρες απαγόρευσαν τις εισαγωγές πετρελαίου από τη Ρωσία, ενώ η ΕΕ περιόρισε τις εισαγωγές πετρελαίου και προμηθεύεται περισσότερο πετρέλαιο από την Αμερική και την Αφρική.
Οι ροές φυσικού αερίου
Οι εξαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου προς την ΕΕ μειώθηκαν επίσης σημαντικά, φθάνοντας την τελευταία εβδομάδα του Ιουνίου 2022 στο 35% του επιπέδου του προηγούμενου έτους .
Στην αλλαγή του έτους, οι ροές του ρωσικού αγωγού φυσικού αερίου μέσω της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης μειώθηκαν σημαντικά εν μέσω των εντάσεων με την Ουκρανία. Με την έναρξη του πολέμου, παρέμειναν ασταθείς μέχρι τον πρόσφατο πλήρη τερματισμό των ροών φυσικού αερίου προς τη Βουλγαρία, τη Δανία, τη Φινλανδία, τη Λιθουανία, τις Κάτω Χώρες και την Πολωνία και τις εθελοντικές μειώσεις ή μερικές περικοπές προς την Αυστρία, την Τσεχική Δημοκρατία, τη Γαλλία. , Γερμανία, Ιταλία και Σλοβακία. Ως αποτέλεσμα, οι συνολικές εισαγωγές φυσικού αερίου της ΕΕ από τη Ρωσία την τελευταία εβδομάδα του Ιουνίου είναι μειωμένες κατά 65% σε σύγκριση με πέρυσι.
Οι εξαγωγές αγροτικών προϊόντων
Η έκθεση της ΕΚΤ αναφέρει, ότι οι θαλάσσιες εξαγωγές γεωργικών προϊόντων από τη Ρωσία μειώθηκαν στην αρχή της εισβολής και αυτές από την Ουκρανία έχουν σταματήσει. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η Ρωσία και η Ουκρανία αντιπροσώπευαν από κοινού το 24% των εξαγωγών σιταριού και το 14% των εξαγωγών αραβοσίτου το 2021.
Από την αρχή του πολέμου, οι θαλάσσιες εξαγωγές σιταριού της Ρωσίας παρουσίασαν σημαντική αστάθεια.
Στα τέλη Ιουνίου, οι εβδομαδιαίες θαλάσσιες εξαγωγές σιταριού της Ρωσίας ήταν στο 40% του επιπέδου του προηγούμενου έτους, εν μέσω ανακατεύθυνσης περισσότερων αποστολών προς την Αίγυπτο και την Τουρκία.
Ο δρόμος των σιτηρών
Μέχρι πρόσφατα, με τον πλήρη αποκλεισμό των λιμανιών στη Μαύρη Θάλασσα, οι αποστολές σιτηρών από την Ουκρανία είχαν σταματήσει, επιδεινώνοντας τις παγκόσμιες ανησυχίες για την επισιτιστική ασφάλεια. Ωστόσο, για να μετριάσουν αυτή την προκύπτουσα παγκόσμια πίεση, η Ουκρανία και η Ρωσία συμφώνησαν να δημιουργήσουν μια ασφαλή διέλευση για αποστολές σιτηρών από τα ουκρανικά λιμάνια που θα ανακουφίσει σημαντικά τις ανησυχίες για την επισιτιστική ασφάλεια των αναδυόμενων οικονομιών της αγοράς.
Επισιτιστική κρίση
Οι αναλυτές της ΕΚΤ αναφέρει ότι η επισιτιστική ασφάλεια μπορεί να κινδυνεύει σε χώρες που εξαρτώνται περισσότερο από τις εξαγωγές τροφίμων της Ρωσίας και της Ουκρανίας, δεδομένης της περιορισμένης ικανότητάς τους να διαφοροποιήσουν τους προμηθευτές βραχυπρόθεσμα.
Οι αναδυόμενες οικονομίες της αγοράς, ιδίως οι χώρες της κεντρικής Ασίας και της Αφρικής, είναι μεταξύ των περιοχών που εξαρτώνται περισσότερο από τη Ρωσία και την Ουκρανία για τον εφοδιασμό τους σε σιτηρά.
Η πρόσφατα ανακοινωθείσα απαγόρευση των εξαγωγών σιταριού από την Ινδία, τον δεύτερο μεγαλύτερο παραγωγό σιταριού στον κόσμο, μπορεί να επιδεινώσει περαιτέρω την κατάσταση του παγκόσμιου εφοδιασμού τροφίμων που έχει ήδη περιοριστεί από τον πόλεμο.
Αν και η απαγόρευση της Ινδίας δεν επηρεάζει ουσιαστικά τις εισαγωγές στη ζώνη του ευρώ, συμβάλλει σε υψηλό όλων των εποχών στις παγκόσμιες τιμές σιταριού.
Η γενική εικόνα
Συνολικά, οι εισαγωγές εμπορευμάτων της Ρωσίας έχουν μειωθεί σημαντικά από την έναρξη του πολέμου, ειδικά από τις χώρες που επιβάλλουν κυρώσεις.
Τα τελωνειακά στοιχεία δείχνουν ότι οι εξαγωγές στη Ρωσία έχουν μειωθεί σημαντικά σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2021, καθώς το εμπόριο της Ρωσίας έχει διαταραχθεί λόγω των συνεπειών του πολέμου.
Η συρρίκνωση είναι ιδιαίτερα έντονη για τις χώρες που επιβάλλουν κυρώσεις (-85% για τις Ηνωμένες Πολιτείες και ‑45% για τη ζώνη του ευρώ σε σύγκριση με το επίπεδο του 2021 από τον Μάιο του 2022), αν και οι εξαγωγές από χώρες που δεν έχουν επιβάλει κυρώσεις παραμένουν επίσης κάτω από το επίπεδο του 2021 (π.χ. -23% στην περίπτωση της Κίνας).
Οι εξαγωγές προς τη Ρωσία
Από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η ΕΕ έχει εκδώσει έξι πακέτα κυρώσεων κατά της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένων κυρώσεων σε άτομα και περιορισμών στα μέσα ενημέρωσης, στους τομείς των μεταφορών και του χρηματοπιστωτικού τομέα και στο εμπόριο.
Τα αρχικά εμπορικά μέτρα στόχευαν στρατιωτικά αγαθά και προϊόντα που εξυπηρετούν τη στρατιωτική, μεταφορική και τεχνολογική ανάπτυξη της Ρωσίας. Οι πιο πρόσφατοι περιορισμοί επικεντρώνονται σε είδη πολυτελείας (τόσο εισαγόμενα όσο και εξαγόμενα) και άλλα εισαγόμενα αγαθά που παράγουν έσοδα για τη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένου του άνθρακα και του πετρελαίου.
Εξετάζοντας τις εμπορικές ροές της ζώνης του ευρώ με τη Ρωσία τα μηχανήματα και ο εξοπλισμός μεταφορών αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μέρος της συνολικής πτώσης.
Μια εμπειρική ανάλυση δείχνει ότι ο πρώτος γύρος κυρώσεων τον Μάρτιο του 2022 μείωσε τις ρωσικές εισαγωγές κατά 15%, με τα προϊόντα που υπόκεινται σε κυρώσεις να φέρουν το μεγαλύτερο βάρος.
Πηγή: ot.gr
