Δεύτερη χρονιά λειτουργίας για τη DEO Projects , έναν οργανισμό σύγχρονης τέχνης (aka ΔΗΩ) με έδρα τη Χίο, και το εφετινό καλλιτεχνικό πρόγραμμά της είναι αφιερωμένο στη ναυτοσύνη και στο θαλάσσιο εμπόριο.
Έλληνες και διεθνείς καλλιτέχνες (η Dominique White, οι Serapis Maritime και ο Rowdy SS) συνδέθηκαν με τη ναυτική ιστορία του νησιού και δημιούργησαν νέα έργα, τα οποία παρουσιάζονται για πρώτη φορά διεθνώς – σε διάφορες τοποθεσίες σε όλο το νησί μέχρι τα τέλη Αυγούστου – μέσα από τον δεύτερο κύκλο της Σειράς Αναθέσεων (Commission Series) και επιπλέον δράσεις που τον πλαισιώνουν, περιλαμβάνοντας δύο εκθέσεις, μια live performance, μια παρέμβαση στον δημόσιο χώρο, την ανάδειξη μιας νεοσύστατης τοπικής ναυτικής συλλογής, καθώς και εκπαιδευτικές δραστηριότητες.
- Δείτε επίσης: «Η πολιτιστική αποκέντρωση δεν επετεύχθη»
Ο διευθυντής και ιδρυτής της ΔΗΩ, Ακης Κόκκινος, μας μίλησε για τη φετινή διοργάνωση, για το όραμά του αλλά και για τη γοητεία της Χίου.
Τι σας ώθησε να ιδρύσετε τη ΔΗΩ;
«Η απουσία μιας πολιτισμικής υποδομής που να εστιάσει στη σύγχρονη, διεθνή καλλιτεχνική παραγωγή στη Χίο ήταν το έναυσμα για τη δημιουργία της ΔΗΩ. Μέσα στα χρόνια φιλοξενούσα φίλους καλλιτέχνες -Έλληνες και ξένους – στο νησί και παρατηρούσα ένα έντονο ενδιαφέρον από εκείνους για τον τόπο, τις ιστορίες, τον φυσικό πλούτο και τις κοινότητες του. Άτυπα, ήθελαν να εξερευνήσουν το νησί, να μείνουν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα ώστε να εμπνευστούν και να παράξουν έργο. Έτσι, αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό που να εστιάζει στον διεθνικό διάλογο και παράλληλα να υποστηρίζει την εγχώρια πολιτιστική παραγωγή. Η ΔΗΩ ήταν και παραμένει ένας ανεξάρτητος οργανισμός, που ξεκίνησε από το μηδέν και σταδιακά θέτει γερές βάσεις προκειμένου να ενσωματωθεί αρμονικά στο νησί».
Εικόνα από τις εκδηλώσεις: Θανάσης Γάτος
Πως αποφασίσατε να ασχοληθείτε με το θέμα της ναυτικής ιστορίας της Χίου στη φετινή διοργάνωση της DEO Projects;
«Όλες οι θεματικές, οι εκθέσεις και τα προγράμματα μας έχουν ως αφετηρία την πολυδιάστατη ιστορία της Χίου. Η ναυτοσύνη αποτελεί ένα αναπόσπαστο κομμάτι αυτού του μωσαϊκού και παράλληλα έχει συμβάλει στη σχέση της Χίου με άλλους προορισμούς και γεωγραφίες ανά τον κόσμο, κάτι που όπως ανέφερα μας απασχολεί ιδιαίτερα ως οργανισμός. Η συνεχώς μεταβαλλόμενη και ασταθής θάλασσα, έχει κάνει τους ανθρώπους της να χτίσουν εργαλεία για την πλοήγησή της. Συμβολικά βρήκαμε συνδέσεις με την τρέχουσα περίοδο που βιώνουμε σε κοινωνικό-πολιτικό επίπεδο στη παγκόσμια κλίμακα και αποφασίσαμε να εξετάσουμε τι μπορούμε να μάθουμε μέσα από αυτή υπό το πρίσμα της σύγχρονης τέχνης. Αξίζει να σημειωθεί, ότι ως οργανισμός μας ενδιαφέρει να φωτίσουμε παραγκωνισμένες φωνές και να δώσουμε φωνή στους τόπους που έχουν σιωπήσει. Το κυρίαρχο ναυτικό αφήγημα της Χίου έχει δομηθεί και θεμελιωθεί από πολύ συγκεκριμένες πηγές και αυτό αναπαράγεται μέσα από τους υπάρχοντες μουσειακούς μηχανισμούς του νησιού. Ο ρόλος μας δεν ήταν να ενισχύσουμε αυτό το αφήγημα, αλλά να το κοιτάξουμε κατάματα, να εντοπίσουμε ρωγμές και φωνές που δεν εκπροσωπήθηκαν, και, μέσω των καλλιτεχνικών έργων και των δράσεων μας, να προσφέρουμε πιο διευρυμένες, πολυφωνικές προσεγγίσεις και αφηγήσεις».
Με τι κριτήρια επιλέχθηκαν οι συμμετέχοντες καλλιτέχνες;
«Με βάση τα παραπάνω αναζητήσαμε τους καλλιτέχνες εκείνους που θα μπορούσαν να ανταποκριθούν σε αυτό το εγχείρημα και προσκαλέσαμε καλλιτέχνες που η ευρύτερη πρακτική τους καταπιάνεται με αυτή τη θεματολογία. Πιο συγκεκριμένα προσκαλέσαμε τους Serapis Maritime- την υβριδική κολεκτίβα καλλιτεχνών από την Ελλάδα και τη Dominique White και τον Rowdy SS από το Ηνωμένο Βασίλειο. Η επιλογή κάθε χρόνο είναι αρκετά προσεκτική και εξετάζουμε πώς κάθε καλλιτέχνης μπορεί να προσφέρει μια διακριτή εμπειρία στη Χίο. Είναι όλοι καλλιτέχνες με διεθνή αναγνώριση και αποτελεί μεγάλη μας τιμή που ανταποκρίθηκαν θετικά στην πρόσκληση μας. Και οι τρεις οντότητες έκαναν επιτόπια έρευνα στο νησί και την ναυτική ιστορία του και μαζί κληθήκαμε να συνεισφέρουμε σύγχρονες ερμηνείες και σχολιασμούς».
Πείτε μας λίγα λόγια για το τριήμερο των εγκαινίων. Επίσης, τι ανταπόκριση έχουν έως τώρα οι εκθέσεις;
«Τα εγκαίνια για εμάς φέρουν πάντα έντονα συναισθήματα – ενθουσιασμό, χαρά, συγκίνηση – επειδή κατι ολοκληρώνεται και παραδίδεται στο κοινό. Φέτος, αποφασίσαμε να ανοίξουμε τις δράσεις μας παράλληλα, σε μια τριήμερη γιορτή πολυπολιτισμικότητας. Το κοινό είχε τη χαρά να ακολουθήσει διαδρομές σχεδόν σε όλη την έκταση του νησιού – από τα δυτικά με τη live performance του Rowdy SS και το δημόσιο γλυπτό-βιντεοπροβολή των Serapis Maritime στο ανοιχτό θέατρο Σιδηρούντας και Βίγλα Παχή αντίστοιχα, στη Χώρα της Χίου με το άνοιγμα της έκθεσης της Dominique White στους Παλαιούς Στάβλους Χωρέμικου, και κατοπιν στο βορειοανατολικό τμήμα του νησιού, στη Λαγκάδα, με την έκθεση των Serapis Maritime στο Χώρο Μνήμης Λαγκαδούσικης Ναυτοσύνης. Επισκέπτες από διαφορετικά σημεία του πλανήτη, ντόπιοι, παιδιά πρόσφυγες, δημοσιογράφοι, και καλλιτέχνες γίνονται ένα και αλληλοεπιδρούν με τα έργα και τις δράσεις. Οι δύο μας εκθέσεις που τρέχουν ως τις 20 και 21 Αυγούστου απολαμβάνουν θερμή αποδοχή από το τοπικό κοινό, από Χιώτες της διασποράς που επισκέπτονται το νησί αυτή την περίοδο, αλλά και από περαστικούς ταξιδιώτες/τουρίστες. Ιδιαίτερη ζήτηση έχουν τα εκπαιδευτικά μας προγράμματα που επιμελείται η αρχιτέκτων/εικαστικός Ναυσικά Σαλιάρη. Παιδιά 6-12 ετών επισκέπτονται την έκθεση της White και ύστερα εκφράζονται ελεύθερα, δημιουργώντας τα δικά τους γλυπτά-κατασκευές και σχέδια εμπνεόμενα από την έκθεση».
Ποια θεωρείτε πως είναι η βασικότερη συνεισφορά του οργανισμού σας στην πολιτιστική δραστηριότητα της Χίου;
«Θέλουμε να πιστεύουμε ότι προσφέρουμε εμπειρίες σύγχρονης τέχνης στον τόπο ενισχύοντας τα ερεθίσματα και τις προσλαμβάνουσες και αναβαθμίζοντας την καθημερινότητα των κατοίκων. Η Χίος και η ΔΗΩ έχει ξεκινήσει να μπαίνει στον παγκόσμιο χάρτη της σύγχρονης τέχνης, με κάποια από τα μεγαλύτερα περιοδικά του είδους να κάνουν αφιερώματα στις δράσεις μας (Art Forum, Frieze, Contemporary and κ.α). Παράλληλα, δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση όχι μόνο στο τι αλλά και το πώς παρουσιάζουμε κάτι. Αναφέρομαι στην διαδικασία που ακολουθούμε για να καταλήξουμε σε ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα μέσω της έρευνας καθώς και στην αναγνώριση της καλλιτεχνικής εργασίας. Ως οργανισμός έχουμε δεσμευτεί στο να ανταμείβουμε όλα τα στάδια ενός προγράμματος (με κόστος έρευνας, κόστος παραγωγής, αμοιβή καλλιτέχνη, και κόστος φιλοξενίας) που, δυστυχώς, συχνά συγχωνεύονται και συνήθως περιορίζουν την/τον καλλιτέχνη. Ταυτόχρονα, τα έργα που δημιουργούνται για τα προγράμματα της ΔΗΩ παραμένουν στην κατοχή των καλλιτεχνών, χωρίς ο οργανισμός να λαμβάνει κάποια προμήθεια. Αυτή η πολιτική θεωρούμε ότι αλλάζει σταδιακά την αντίληψη του ευρύτερου κοινού για τη θέση του καλλιτέχνη στη κοινωνία και δημιουργεί τις συνθήκες ώστε οι καλλιτέχνες να μπορούν να αφοσιώνονται στο έργο τους. Επιπροσθέτως, για την υλοποίηση του φετινού μας προγράμματος συνεργαστήκαμε με ιδιωτικούς και δημόσιους φορείς, πολιτιστικούς συλλόγους, και άλλους πολιτιστικούς οργανισμούς της Χίου, κάτι που μας επιτρέπει να γίνουμε σιγά σιγά κομμάτι του κοινωνικού ιστού της Χίου και συνεπώς να δημιουργήσουμε έναν μεγαλύτερο αντίκτυπο στον τόπο. Για παράδειγμα, το δημόσιο γλυπτό (Untitled) των Serapis Maritime στη Βίγλα Παχή έγινε με την ευγενική παραχώρηση της Εφορείας Αρχαιοτήτων Χίου – για πρώτη φορά μια αποκατεστημένη μεσαιωνική βίγλα έλαβε ρόλο σε μια δράση σύγχρονης τέχνης, και μάλιστα in-situ (ή σε απλά ελληνικά κομμένη και ραμμένη στα μέτρα της)! Η δράση θα επαναληφθεί μάλιστα στις 8 Αυγούστου, σε μια συνεργασία με το Μουσικό Φεστιβάλ Χίου. Στόχος μας είναι να αποτελέσει η ΔΗΩ αφορμή ώστε οι άνθρωποι που αγαπάνε τον τόπο και τον πολιτισμό του να συνεργαστούν και να συμπράξουν».
Τι στόχους έχετε θέσει για τα επόμενα χρόνια;
«Πραγματικά συγκινηθήκαμε με τον ενθουσιασμό των Serapis Maritime που αποτέλεσαν τους πρώτους Έλληνες καλλιτέχνες που συνεργαζόμαστε στα δύο χρόνια ζωής μας. Αυτό αποτελεί τροφή για σκέψη για τον προγραμματισμό μας και αναζητούμε πιθανούς τρόπους υποστήριξης ελλήνων καλλιτεχνών στο εξωτερικό. Είμαστε σε συζητήσεις με αρκετούς φορείς και ιδιώτες τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό προκειμένου να το επιτύχουμε. Παράλληλα, στήνουμε ένα μοντέλο βιωσιμότητας για τον οργανισμό, προκειμένου τα προγράμματα να έχουν συνέχεια καθ’ όλη τη χρονιά, να ετοιμάζονται και να δουλεύονται και τους φθινοπωρινούς-χειμερινούς μήνες. Να επεκταθεί δηλαδή το αποτύπωμα στο νησί, να εδραιωθεί η σύνδεση Χίου και διεθνούς σύγχρονης τέχνης. Εδώ να πω ότι είμαστε ευγνώμονες που το έργο μας υποστηρίχθηκε, από την πρώτη μέρα, από ανθρώπους που αγαπούν είτε το νησί είτε τη σύγχρονη τέχνη είτε και τα δύο, και έτσι καταφέραμε να χτίσουμε τον κύκλο των πολύτιμων οικονομικών υποστηρικτών μας, τους οποίους θα ήθελα να αναφέρω ονομαστικά: Στάμος Φαφαλιός, Θεόδωρος Φατσής και Μαρία Απόδιακου, Μαρία Καλομενίδου και Γιάννης Σκούφαλος. Σε αυτούς οφείλουμε το ότι οι ιδέες και οι φιλοδοξίες μας γίνονται πράξη αλλά και το πολύ σημαντικό, θεωρώ, γεγονός ότι όλες οι δράσεις μας είναι δωρεάν και ανοιχτές προς όλους».
Μοιραστείτε μαζί μας μερικά μυστικά της Χίου…
«Η Χίος είναι ολόκληρη ένα μυστικό! Χρειάζεται να προσηλωθεί κανείς σε αυτήν για να την αφουγκραστεί, και κυρίως να επισκεφθεί πολλές περιοχές, να τη γυρίσει απ’ άκρη σ άκρη. Κι αυτό επειδή η Χίος είναι ένα μωσαϊκό, ένα πάτσγουορκ, δεν έχει ομοιογένεια, έχει πολλές πλευρές, είτε μιλάμε για τοπίο, είτε για αρχιτεκτονική είτε για ιστορικές διαστρωματώσεις. Δεν είναι το νησί-τουριστικός προορισμός, που θα σου τάξει δώρα για να σε παρασύρει στο καλοκαίρι του, να σου δείξει μια χαρακτηριστική καρτ-ποστάλ – σήμα κατατεθέν. Πρόκειται για ένα εσωστρεφές νησί, που ευτυχώς γλίτωσε τη βαριά τουριστικοποίηση που υπέστησαν άλλα νησιά στις δεκαετίες του ’80 και του ’90, ένα νησί που δεν «κάνει θόρυβο» και που βασίζεται σε μια δική σου διάθεση να βυθιστείς στις πολλές πτυχές του, για να χτίσεις σχέση μαζί του. Προσωπικά είμαι στενα συνδεδεμένος, καθώς εδώ περνούσα όλα τα παιδικά μου καλοκαίρια: ερχόμουν από την Αθήνα με το που έκλειναν τα σχολεία και αναχωρούσα μια μέρα πριν ανοίξουν, τον Σεπτέμβρη – κατά μια έννοια, εγώ ο ιδιος σηματοδοτούσα την έναρξη και τη λήξη του καλοκαιριού για τα παιδιά του χωριού! Και παρ’όλη τη σύνδεση που έχω, παρά τις παιδικές και ενήλικες εξερευνήσεις μου, ανακαλύπτω συνεχώς νέους θησαυρούς. Αν εισαι ανοιχτός, η εμπειρία της Χίου είναι σαν αυτόνομη κατάδυση: όσο πιο πολύ βυθίζεσαι μέσα της, τόσο πιο πολλή μαγεία ανακαλύπτεις».
