Για τον ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, μια φράση με δύο μόνο λέξεις συνοψίζει την τρέχουσα κατάσταση στη γεωπολιτική σκακιέρα: «χρυσό δισεκατομμύριο».

Σε ομιλία που έδωσε αυτή την εβδομάδα στη Μόσχα, ο Πούτιν δήλωσε ότι «το μοντέλο της απόλυτης κυριαρχίας του λεγόμενου χρυσού δισεκατομμυρίου είναι άδικο. Γιατί αυτό το χρυσό δισεκατομμύριο του συνολικού πληθυσμού στον πλανήτη να κυριαρχεί σε όλους και να επιβάλλει τους δικούς του κανόνες συμπεριφοράς;», διερωτήθηκε ο επικεφαλής του Κρεμλίνου σύμφωνα με τη Washington Post.

Το χρυσό δισεκατομμύριο  «διαιρεί τον κόσμο σε ανθρώπους πρώτης και δεύτερης κατηγορίας και ως εκ τούτου είναι ουσιαστικά ρατσιστικό και νεοαποικιακό» υποστήριξε, προσθέτοντας ότι «η υποκείμενη γκλομπαλιστική και ψευδοφιλελεύθερη ιδεολογία μοιάζει όλο και περισσότερο με ολοκληρωτισμό και περιορίζει τη δημιουργική προσπάθεια και την ελεύθερη ιστορική δημιουργία».

Για τους περισσότερους αναγνώστες στη Δύση, το «χρυσό δισεκατομμύριο» μάλλον δεν σημαίνει τίποτα. Στη Ρωσία, όμως, αυτή η φράση κυκλοφορεί και χρησιμοποιείται εδώ και δεκαετίες για να περιγράψει ένα μελλοντικό πόλεμο για φυσικούς πόρους μεταξύ της παγκόσμιας ελίτ και των Ρώσων.

Από τον Φεβρουάριο, η ρωσική κυβέρνηση αναπτύσσει την εν λόγω θεωρία για να υποστηρίξει ότι η απομόνωση της Ρωσίας μετά την εισβολή της στην Ουκρανία δεν ήταν συνέπεια των ενεργειών της, αλλά απόρροια μιας παγκόσμιας συνωμοσίας εναντίον της.

Οι ισχυρισμοί του Βλαντίμιρ Πούτιν περί αδικίας και ανισότητας ακούγονται στην καλύτερη περίπτωση παράλογοι, λέει η αμερικανική εφημερίδα. Ωστόσο ορισμένα μέλη της ρωσικής κυβέρνησης «δείχνουν να πιστεύουν ειλικρινά στο ήθος αυτών των θεωριών και ενδέχεται να μην είναι μόνο Ρώσοι αυτοί που κρίνουν την ιδέα πειστική.

Προβλέψεις Αποκάλυψης

Οι ασαφείς υπαινιγμοί του Πούτιν για το χρυσό δισεκατομμύριο τους τελευταίους μήνες συσκοτίζουν μια πολύ πιο συνωμοτική ιστορία. Η φράση προέρχεται από ένα αποκαλυπτικό σύγγραμμα που εκδόθηκε το 1990, την περίοδο που τερματιζόταν παταγωδώς η σοβιετική εποχή.  Συγγραφέας του βιβλίου «Η Συνωμοσία της Παγκόσμιας Κυβέρνησης: η Ρωσία και το Χρυσό Δισεκατομμύριο» είναι ένας ρώσος επικοινωνιολόγος ονόματι Ανατόλι Τσικούνοφ που εξέδωσε το πόνημά του με το ψευδώνυμο Α. Κούζμιτς.

Στις σελίδες του περιέγραψε μια εσχατολογική συνωμοσία κατά της Ρωσίας με την πλούσια ελίτ της Δύσης να αντιλαμβάνεται πως λόγω της κλιματικής κρίσης και μιας επικείμενης παγκόσμιας καταστροφής ο ανταγωνισμός για τους παγκόσμιους πόρους θα ενταθεί περαιτέρω, εξέλιξη, έπειτα από την οποία στον κόσμο θα μπορούν να ζήσουν μόνον ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι.

Σε αυτό το πλαίσιο η δυτική ελίτ συνειδητοποιεί επίσης πως η Ρωσία, με τους φυσικούς της πόρους, την τεράστια έκτασή της και τη βόρεια θέση της, πρέπει να τεθεί υπό τον έλεγχο της Δύσης πάση θυσία με στόχο την επιβίωσή της. Ο Τσικούνοφ ανέπτυξε τη θεωρία του βασιζόμενος στις ευρέως αμφισβητούμενες ανησυχίες περί υπερπληθυσμού της Γης που ανέπτυξε ο βρετανός κληρικός Τόμας Ρόμπερτ Μάλτους στα τέλη του 18ου αιώνα, μας πληροφορεί ο αρθρογράφος της Washington Post.

Ωστόσο ο ρώσος συγγραφέας εκσυγχρόνισε τις όποιες ανησυχίες, εστιάζοντας αποκλειστικά στην πατρίδα του. Στο βιβλίο του «Σκευωρίες κατά της Ρωσίας: Συνωμοσία και Φαντασία μετά τον Σοσιαλισμό» ο ερευνητής του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης Ελιοτ Μπορενστάιν υποστηρίζει πως η θεωρία του Τσικούνοφ  εντάσσεται σε μια ευρύτερη ιστορία.

Το χρυσό δισεκατομμύριο «συγκεντρώνει πολλά από τα πιο σημαντικά τροπάρια της καταβεβλημένης, μετασοβιετικής Ρωσίας (όσον αφορά την ανάγκη υπεράσπισης των φυσικών πόρων της χώρας από μια αρπακτική Δύση, τον εκμαυλισμό της ρωσικής νεολαίας από τη Δύση, την καταστροφή της οικονομίας της Ρωσίας και την καταστροφή της δημόσιας υγείας) σε μια συναρπαστική αφήγηση, σε μια ιστορία που συνδυάζει ιστορικά ορόσημα (τον Μεγάλο Πατριωτικός Πόλεμο) με την επιστήμη και την ψευδοεπιστήμη», έγραψε στο βιβλίο του.

Ο Τσικούνοφ πέθανε κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες ένα χρόνο μετά τη δημοσίευση του βιβλίου του. Αλλά η θεωρία του κατέστη σύντομα δημοφιλής χάρη στον αντιφιλελεύθερο Ρώσο διανοούμενο Σεργκέι Κάρα-Μούρζα. Αφότου απάλειψε τα πιο επίμαχα σημεία της, έγραψε, αργότερα κατά τη δεκαετία του 1990, πως το χρυσό δισεκατομμύριο αναφερόταν στον πληθυσμό εύρωστων οικονομικών δημοκρατιών (εκείνες που ανήκουν στον ΟΟΣΑ ή στην Ομάδα των Επτά) που καρπώνεται το μεγαλύτερο μερίδιο των φυσικών πόρων.

Περισσότερο από δύο δεκαετίες μετά, η επικαιροποιημένη θεωρία του χρυσού κανόνα αποτελεί ένα από τα κύρια αφηγήματα του Κρεμλίνου. Παρά τον άκρως συνωμοτικό χαρακτήρα της, κορυφαίοι εκπρόσωποι του πουτινικού καθεστώτος, όπως ο πρώην πρόεδρος Ντμίτρι Μεντβέντεφ και ο ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ το έχουν επαναλάβει δημοσίως, αφού οι ρωσικές δυνάμεις εισέβαλαν στην Ουκρανία την 24η Φεβρουαρίου.

Όμως και ο λιγότερο γνωστός αλλά πανίσχυρος Νικολάι Πατρούσεφ (που κάποιοι βλέπουν ως πιθανό διάδοχο του Πούτιν) σε συνέντευξή του, τον περασμένο Μάιο, υποστήριξε πως μπορεί η Δύση επικαλείται «τα ανθρώπινα δικαιώματα, τη ελευθερία και τη δημοκρατία», αλλά στην πραγματικότητα εργάζεται μυστικά προς όφελος αυτού του χρυσού δισεκατομμυρίου.

«Μια χούφτα μεγιστάνες»

Ο γραμματέας του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας υπαινίχθηκε πως μέχρι και η πανδημία του κορονοϊού θα μπορούσε να έχει ενορχηστρωθεί για αυτόν τον σκοπό και προειδοποίησε πως προκαλείται εσκεμμένα μια παγκόσμια οικονομική κρίση προς όφελος «μιας χούφτας μεγιστάνων στο Σίτι του Λονδίνου και στη Γουόλ Στριτ». «Φοβάμαι ότι αυτός ο έξυπνος και ορμητικός άνθρωπος πιστεύει πραγματικά…στην ανάλυσή του όσον αφορά τις τρέχουσες διεθνείς εξελίξεις», έγραψε στο Twitter, σχολιάζοντας τη συνέντευξη του Πατρούσεφ, ο Μαρκ Γκαλεότι, επίτιμος καθηγητής στο Πανεπιστημιακό Κολέγιο του Λονδίνου και συνεργάτης του Royal United Services Institute με ειδίκευση στη Ρωσία.

Όσον αφορά τον Πούτιν, κάνοντας λόγο για χρυσό εκατομμύριο επιδιώκει να συνδέσει την εκμετάλλευση της Αφρικής και της Ασίας από τη Δύση με τις αντιδράσεις στον πόλεμο που μαίνεται στην Ουκρανία. «Φυσικά, αυτό το χρυσό δισεκατομμύριο κατέστη χρυσό για κάποιο λόγο. Πέτυχε πολλά. Αλλά ανήλθε σε αυτή τη θέση όχι μόνο επειδή υλοποίησε κάποιες ιδέες, σε μεγάλο βαθμό ανήλθε σε αυτή τη θέση, ληστεύοντας άλλους λαούς στην Ασία και στην Αφρική.

Πράγματι έτσι ήταν. Κοιτάξτε πώς λεηλατήθηκε η Ινδία», είπε την προηγούμενη εβδομάδα ο Πούτιν, γνωρίζοντας πως οι ιστορίες οργής κατά της αποικιοκρατίας βρίσκουν απήχηση στη Νότια Ασία, στην Αφρική και στη Λατινική Αμερική, περιοχές τα κράτη των οποίων επέλεξαν να μην στηρίξουν τις προσπάθειες της Δύσης με στόχο την απομόνωση της Μόσχας. Ωστόσο το αφήγημα του Πούτιν θα μπορούσε να υπονομευτεί από την αντίφαση ανάμεσα σε όσα ισχυρίζεται και σε όσα κάνει.

«Μια άλλη ιστορία αποικιοκρατίας και κυριαρχίας εκτυλίσσεται τώρα στην Ουκρανία, η οποία ο Πούτιν έχει υπαινιχθεί ότι αποτελεί δικαίως ρωσική γη», γράφει ο Ισάν Θαρόρ, σημειώνοντας πως ο ρώσος πρόεδρος έχει ήδη ξεκινήσει τις διαδικασίες για την άμεση προσάρτηση των εδαφών που ελέγχονται από τις ρωσικές δυνάμεις στην Ουκρανία, επιδιώκοντας να αναδειχθεί ως μια σύγχρονη εκδοχή του Μεγάλου Πέτρου που ανακτά χαμένα εδάφη.

Ομως πολλοί αναλυτές θεωρούν πως ο ρώσος πρόεδρος κήρυξε τον πόλεμο στην Ουκρανία όχι τόσο στο όνομα της Ρωσίας και του ρωσικού λαού αλλά της εδραίωσης της θέσης του στην εξουσία. «Ο πόλεμος επέτρεψε στον Πούτιν να επιστρέψει στο προσκήνιο της ρωσικής πολιτικής ως αυτός που διευθύνει και είναι αναντικατάστατος», έγραψε κατά τη διάρκεια της εβδομάδας ο Γιάκοφ Φέιγκιν, ιστορικός με ειδίκευση στη Ρωσία και αναπληρωτής διευθυντή του Προγράμματος για το Μέλλον του Καπιταλισμού στο Berggruen Institute. «Μπορεί αυτό το αυτοκρατορικό στυλ πολιτικής να συνυπάρξει με τους αποκαλυπτικούς, αντιαποικιακούς φόβους όσον αφορά το χρυσό δισεκατομμύριο; Προς το παρόν, το Κρεμλίνο αυτό ελπίζει», καταλήγει η Washington Post.