Υπόθεση Λιγνάδη: Ο πολιτισμός στο κόκκινο και στο βάθος πολιτική πόλωση

Το σύνθημα στα πανό που σηκώνονται πλέον στις κερκίδες μοιάζει να είναι ένα: «Βιαστής είναι». Η απόφαση του Μεικτού Ορκωτού Δικαστηρίου στις 13 Ιουλίου ο Δημήτρης Λιγνάδης να αφεθεί ελεύθερος με περιοριστικούς όρους μέχρι τη δίκη του σε δεύτερο βαθμό, ενώ καταδικάστηκε πρωτοδίκως σε κάθειρξη 12 χρόνων για δύο βιασμούς, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στον καλλιτεχνικό κόσμο.

Ευθύς την επόμενη ημέρα πραγματοποιήθηκε συγκέντρωση του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών (ΣΕΗ) στο Σύνταγμα. Και από εκεί και πέρα η σκυτάλη των αντιδράσεων δόθηκε με διαμαρτυρίες σε θεατρικές παραστάσεις και συναυλίες.

• Ο βιαστής Λιγνάδης, τα λαϊκά δικαστήρια και οι υποκριτές

To πανό στην Επίδαυρο

Ετσι τις επόμενες ημέρες στα δελτία ειδήσεων και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πρωταγωνίστησαν οι εικόνες του τεράστιου πανό με τη φράση «Βιαστής είναι», το οποίο και υψώθηκε στις κερκίδες της Επιδαύρου το Σάββατο 16 Ιουλίου στην παράσταση «Πέρσες», η οποία παρουσιάστηκε σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά. Στην ίδια παράσταση είχαμε και την ανάγνωση του κειμένου-παρέμβασης που υπογράφει το ΣΕΗ μαζί με άλλα καλλιτεχνικά σωματεία και στο οποίο εκφράζεται η αντίθεση στην αναστολή της εκτέλεσης της ποινής του γνωστού σκηνοθέτη και ηθοποιού. «Θέλουμε να ζούμε σε έναν τόπο που η δικαιοσύνη θα λάμπει αντίστοιχα της ομορφιάς του και ο ήλιος να πάψει επιτέλους να είναι νοητός. Είμαστε με τα θύματα. Ο ένοχος Δημήτρης Λιγνάδης για δύο βιασμούς παιδιών να παραμείνει στη φυλακή» σημειώνεται χαρακτηριστικά.

Το ίδιο κείμενο διαβάστηκε και στη Μικρή Επίδαυρο από τον ηθοποιό Χάρη Τζωρτζάκη, έναν από τους πρωταγωνιστές της παράστασης «Ρίζες από βαμβάκι» σε σκηνοθεσία Εφης Θεοδώρου, αλλά και στην Τίρυνθα, μετά το τέλος της παράστασης «Ανατολή» σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου, από τον ηθοποιό Μιχάλη Τιτόπουλο. Ακόμη διαβάστηκε στο Θέατρο Δάσους της Θεσσαλονίκης στην παράσταση «Ελένη» του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Βασίλη Παπαβασιλείου, ενώ το βίντεο του Γιάννη Στάνκογλου να διαβάζει το κείμενο στο τέλος της παράστασης «Προμηθέας δεσμώτης» σε σκηνοθεσία Αρη Μπινιάρη, όπως και εκείνο αντίστοιχα του Ακη Σακελλαρίου στην παράσταση «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη, αλλά και της Μαρίας Κίτσου στην παράσταση «Ηλέκτρα» σε σκηνοθεσία Γιώργου Λύρα κυριάρχησαν στα social media.

• Παρασκευόπουλος για Λιγνάδη: Η απόφαση δεν είναι έξω από το γράμμα του νόμου – Αγανακτώ που κυκλοφορεί ελεύθερος

Στον χορό των διαμαρτυριών μπήκε και ο χώρος της μουσικής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η συναυλία του Θανάση Παπακωνσταντίνου στο Κατράκειο Θέατρο.

Το γαϊτανάκι των αντιδράσεων πάντως φαίνεται να ξεκίνησε από το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας. Εκεί ο κύπριος χορευτής Πάνος Μαλακτός, που χόρευε στην παράσταση «Triptych» της ομάδας χορού Peeping Tom από το Βέλγιο, σήκωσε πανό που ανέγραφε στα αγγλικά «Οι βιαστές πρέπει να βρίσκονται στη φυλακή». «Μερικές ώρες πριν από την παράσταση έμαθα ότι θα παρευρισκόταν στον χώρο η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη. Δεν γίνεται να ανεβαίνουμε στη σκηνή και να μη μιλάμε για τα αυτονόητα. Πήρα την άδεια των χορογράφων της παράστασής μας που βρίσκονταν στο Βέλγιο για αυτή την κίνηση με το πανό» αναφέρει μιλώντας στο «Βήμα». Ο ίδιος ξεκαθαρίζει ότι η κίνησή του δεν είχε πολιτικό κίνητρο. «Είμαι αυτόνομος. Δεν γνωρίζω τα πολιτικά της Ελλάδας. Η πράξη που έκανα ήταν μια διαμαρτυρία απέναντι στην έλλειψη δικαιοσύνης. Και αυτό δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο. Παρόμοιες περιπτώσεις σαν τον Λιγνάδη υπάρχουν παντού. Σας θυμίζω τον Γιαν Φαμπρ στο Βέλγιο. Μολονότι καταδικάστηκε σε φυλάκιση 18 μηνών, είναι έξω με αναστολή» σημειώνει χαρακτηριστικά.

Διαμαρτυρία του Πανελληνίου Μουσικού Συλλόγου στο υπουργείο Δικαιοσύνης για την απόφαση του δικαστηρίου για τον Δημήτρη Λιγνάδη, Παρασκευή 15 Ιουλίου 2022.

Η αντίδραση των δικαστών

Μέσα σε αυτό το κλίμα η Ενωση Δικαστών και Εισαγγελέων εξέδωσε ανακοίνωση σημειώνοντας ότι «δεν πρόκειται να ανεχθεί τη δημόσια και υποκινούμενη για πολιτικές σκοπιμότητες προσβολή και διαπόμπευση της προσωπικότητας της προέδρου του Μεικτού Ορκωτού Δικαστηρίου Αθηνών, καθώς και των υπολοίπων δικαστών της συνθέσεως». Κάνει ακόμη λόγο για «λαϊκά δικαστήρια» και ότι επίσης άγεται στο συμπέρασμα ότι «η δημόσια προσβολή της προσωπικότητας των μελών της Ενωσης μας και μελών της συνθέσεως του Μεικτού Ορκωτού Δικαστηρίου και ειδικώς της προέδρου αυτής ενέχει πολιτικές και μόνο σκοπιμότητες».

Το κλίμα αυτό πράγματι έχει δημιουργήσει μια έντονη πολιτική πόλωση μεταξύ κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης. Μάλιστα η απόφαση της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Πολιτισμού να μην παραστεί τελικά στο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού της Καλαμάτας ήταν η αφορμή για να ξεκινήσει μπαράζ ανακοινώσεων μεταξύ του ΣΥΡΙΖΑ και του υπουργείου Πολιτισμού. Συγκεκριμένα το ΥΠΠΟΑ με ανακοίνωσή του σημείωσε ότι η απόφαση αυτή ήταν απολύτως συνειδητή επιλογή, προκειμένου να μη νομιμοποιήσει με την παρουσία της η ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού την εργαλειοποίηση του πολιτισμού, προσθέτοντας ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ επιχειρεί να μετατρέψει τις θεατρικές σκηνές σε λαϊκά δικαστήρια. Σε αυτόν τον κατήφορο δεν πρόκειται να τους ακολουθήσουμε».

Την ίδια στιγμή ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ σε ανακοίνωσή του, μεταξύ άλλων, κατηγόρησε τη Λίνα Μενδώνη ότι «συνεχίζει να προσβάλλει τον πολιτισμό και τους ανθρώπους του», σημειώνοντας ότι «βλέπει παντού το φάντασμα του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία» και ότι «δυστυχώς για αυτή, δεν χρειάζεται κάποιος να είναι ΣΥΡΙΖΑ για να έχει κατανοήσει τον βρώμικο ρόλο της».

Οι αντιδράσεις κατά της αποφυλάκισης Λιγνάδη από τον κόσμο της τέχνης αναμένεται να συνεχιστούν και το επόμενο διάστημα. Η Λίνα Μενδώνη για μία ακόμη φορά θα βρίσκεται στο στόχαστρο των επιθέσεων της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Μόνο που η Δικαιοσύνη αποφάσισε για την αποφυλάκιση Λιγνάδη μέχρι το Εφετείο και όχι εκείνη.