Η πρώτη φορά που ο Νίκος Ορφανός πάτησε ως επαγγελματίας ηθοποιός το σανίδι ήταν το 1992 στο ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης. Και αυτή η περίεργη ζωή μοιάζει να κάνει κύκλους. Κύκλους ωραίους και δημιουργικούς. Γιατί ο δημοφιλής ηθοποιός και σκηνοθέτης κλείνει πλέον έναν χρόνο στην καρέκλα του καλλιτεχνικού διευθυντή του ίδιου θέατρου, του ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης. Αλλωστε οι δεσμοί του με την πόλη της Λαμίας θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν και δεσμοί αίματος. Είναι η πόλη όπου μεγάλωσε η μητέρα του. Η πόλη που και εκείνος πέρασε ξέγνοιαστα καλοκαίρια, Χριστούγεννα και Πάσχα.
Πέρα όμως από τα απαιτητικά καθήκοντα του καλλιτεχνικού διευθυντή, ο ίδιος δεν απαρνιέται την ιδιότητα του ηθοποιού. Ετσι ερμηνεύει τον γιατρό Ντιαφουαρίς, όπως κρατά και τον ρόλο του αφηγητή στην εφετινή παραγωγή του ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης «Ο κατά φαντασίαν ασθενής» του Μολιέρου, που παρουσιάζεται σε σκηνοθεσία Κώστα Γάκη. Η παράσταση μετά την πετυχημένη πορεία της τον περασμένο χειμώνα συνεχίζει με μια μεγάλη καλοκαιρινή περιοδεία με πρωταγωνιστή τον Θανάση Τσαλταμπάση.
Δείτε επίσης:
Κύριε Ορφανέ, γιατί εκδηλώσατε ενδιαφέρον για τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή του ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης, μια θέση που παρέμενε ακέφαλη για επτά χρόνια;
«Στο σύντομο πέρασμά μου από την πολιτική πριν από έξι χρόνια ασχολήθηκα, όσο πρόλαβα, και με τα θέματα πολιτισμού. Οι καλλιτεχνικοί διευθυντές στη χώρα μας επιλέγονται κατά κανόνα με υποκειμενικά κριτήρια. Ετσι συχνά αγνοούν τις τεχνοκρατικές παραμέτρους και την αναπτυξιακή διάσταση του έργου τους. Πιστεύω, από την άλλη, ότι ένας μάνατζερ στον χώρο του πολιτισμού πρέπει να έχει περάσει και μέσα από την καλλιτεχνική δημιουργία. Ξεκίνησα πριν από πέντε χρόνια το μεταπτυχιακό μου στην Πολιτιστική Διαχείριση και στόχευσα στη στελεχιακή διάσταση του πολιτισμού. Η ευκαιρία να δείξω τις γνώσεις και την άποψή μου για την πολιτιστική διαχείριση μου δόθηκε μέσα από τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή στο ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης. Ακριβώς επειδή ήταν ακέφαλο για επτά έτη, ήταν μια πρόκληση για μια δυναμική επανεκκίνηση».
Ποιο θέλετε να είναι το στίγμα της θητείας σας; Ποιοι είναι οι στόχοι σας;
«Η οργάνωση του θεάτρου από την αρχή σε μια βάση που θα του επιτρέψει να συνεχίσει να υπάρχει, να δημιουργεί και να παράγει πολιτισμό. Δεν έχω προσωπικές φιλοδοξίες σε καλλιτεχνικό επίπεδο, δεν ήρθα για να παίξω τους ρόλους που δεν έπαιξα ως τώρα, ούτε για να σκηνοθετήσω ό,τι δεν πρόλαβα. Θέλω να συμβάλω ώστε να θυμηθεί ξανά ο οργανισμός τη θεατρική του γνώση και να υπάρξει ξανά δυναμικά, με εξωστρέφεια και ισότιμα με τους άλλους σπουδαίους οργανισμούς. Δεν πρόκειται για ένα εύκολο στοίχημα εξαιτίας αναρίθμητων λόγων: γραφειοκρατικών, λόγων χρόνιας αδράνειας, ανταγωνισμού κ.λπ. Ηδη πιστεύω όμως ότι έχουμε κάνει αίσθηση στο νέο μας ξεκίνημα. Χρειάζεται όραμα, σχέδιο, στρατηγική και τιμιότητα προθέσεων».
Για πολλούς πάντως τα ΔΗΠΕΘΕ με το παρόν πλαίσιο λειτουργίας τους δεν έχουν πλέον λόγο ύπαρξης. Πιστεύετε ότι χρειάζεται εκσυγχρονισμός του θεσμού;
«Τα ΔΗΠΕΘΕ βρίσκονται σε ένα οριακό σημείο. Το πλαίσιο λειτουργίας τους δεν είναι καθόλου λειτουργικό πλέον, αν το ζητούμενο φυσικά είναι να αποτελούν δυναμικούς καλλιτεχνικούς οργανισμούς. Τα πνίγει η γραφειοκρατία, οι πολλαπλοί λογιστικοί έλεγχοι, καθώς και πολλοί μικροπαράγοντες, διαφορετικοί από πόλη σε πόλη. Τα ΔΗΠΕΘΕ είναι αφημένα στην τύχη τους. Υπάρχουν λόγω της ευσυνειδησίας κάποιων διευθυντών και κάποιων δημάρχων. Θα πρέπει να ξαναδούμε συνολικά το κανονιστικό, εποπτικό και χρηματοδοτικό τους πλαίσιο από την αρχή, προσαρμοσμένο στα νέα κοινωνικά, καλλιτεχνικά και επικοινωνιακά δεδομένα. Η συζήτηση αυτή θα έπρεπε να έχει ανοίξει εδώ και καιρό».
Πόσο κοντά είμαστε λοιπόν σε αυτό που ονομάζουμε «πολιτιστική αποκέντρωση» στην Ελλάδα του 2022;
«Να ορίσουμε τον όρο; Εγώ τον ορίζω ως «παραγωγή πολιτισμού εκτός της κεντρικής πρωτεύουσας». Προσέξτε τη λέξη «παραγωγή». Οχι μετάκληση λοιπόν, όχι παραγγελία από αλλού, αλλά επιτόπια παραγωγή. Είμαστε μακριά όμως από αυτό, γιατί δεν διατηρούμε όσα κατά καιρούς χτίζουμε. Τα ξεχνάμε και ξανά και από την αρχή. Ετσι εξανεμίζεται το πολυτιμότερο χαρακτηριστικό του θεάτρου: η συσσωρευμένη εμπειρία. Αποκέντρωση δεν είναι να γυρίζουν τα καλλιτεχνικά σχήματα τα χωριά και τα τοπικά φεστιβάλ τα καλοκαίρια. Αποκέντρωση δεν είναι οι αγορασμένες παραστάσεις και συναυλίες εδώ και εκεί. Αποκέντρωση είναι να μπορούν οι καλλιτέχνες να εργάζονται δημιουργικά στον τόπο τους. Αυτό σε ελάχιστο βαθμό το έχουμε πετύχει».
Αλήθεια, πόσο δύσκολο ήταν να αφήσετε πίσω τη ζωή σας στην Αθήνα;
«Ευκολότερο από παλιά, λόγω τεχνολογίας και νέων δρόμων, και πάλι όμως είναι κάτι που σε βγάζει από μια βολή. Δεν γίνεται αλλιώς όμως. Εχω συμφιλιωθεί με την ιδέα ότι πάντα θα είμαι περιπλανώμενος. Αυτό που μου στοιχίζει βέβαια είναι το γεγονός ότι αποχωρίζομαι την οικογένειά μου. Αλλά όσο μπορώ είμαι δίπλα της. Ευτυχώς η Λαμία είναι κοντά στην Αθήνα και έχει και τρένο».
H παράσταση «Ο κατά φαντασίαν ασθενής» του Μολιέρου σε σκηνοθεσία Κώστα Γάκη, μια παραγωγή του ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης, μετά την παρουσίασή της στο Δημοτικό Θέατρο Λαμίας και στο Θέατρο Βασιλάκου στην Αθήνα, βρίσκεται σε καλοκαιρινή περιοδεία. Πρόκειται ουσιαστικά για μια διασκευή του γνωστού έργου του Μολιέρου;
«Περίπου. Δεν αλλάξαμε το πρωτότυπο κείμενο του Μολιέρου, το εμπλουτίσαμε όμως, κρατώντας την εποχή, τον Λουδοβίκο, αλλά και τον ίδιο τον Μολιέρο. Ετσι παράλληλα με τον «Κατά φαντασίαν ασθενή» παρουσιάζεται στη σκηνή και η ιστορία ενός περιπλανώμενου θιάσου, ο οποίος περιοδεύει στη μεσαιωνική Γαλλία παρουσιάζοντας τον «Κατά φαντασίαν ασθενή». Αλλωστε, το πρόσθετο κείμενο του Κώστα Γάκη είναι εμπνευσμένο από αληθινά πρόσωπα του μολιερικού θιάσου. Ετσι έχουμε και δύο φινάλε: εκείνο του έργου του Μολιέρου και ένα της πρόσθετης ιστορίας, όπου φτάνει έως τον ιστορικό θάνατο του συγγραφέα».
Ποια είναι τα σχέδιά σας για τον χειμώνα;
«Μια συμπαραγωγή με το Θέατρο Τέχνης για την παιδική σκηνή και ένα έργο ενός βαλκάνιου συγγραφέα. Και η έναρξη των θεατρικών μας εργαστηρίων. Αυτές τις ημέρες οριστικοποιούνται οι λεπτομέρειες».
Εχετε διατελέσει βουλευτής με το Ποτάμι ενώ στις εθνικές εκλογές του 2019 θέσατε υποψηφιότητα με το ΚΙΝΑΛ. Το κεφάλαιο «πολιτική» έχει κλείσει για εσάς διά παντός;
«Ποτέ μη λες ποτέ, αλλά αυτή τη στιγμή το μόνο που έχω να πω είναι: μακριά και αγαπημένοι».
«Ο κατά φαντασίαν ασθενής»: Περιοδεία σε θέατρα της Αττικής και σε όλη την Ελλάδα.
