Και τελικά… εκείνος που θα έκανε «ό,τι χρειαστεί» για να σώσει την Ευρώπη, δεν φαίνεται να είναι διατεθειμένος να κάνει ό,τι χρειάζεται για να παραμείνει στην εξουσία και να σώσει τη χώρα του. Ο Μάριο Ντράγκι το είπε και το έκανε.
Η παραίτησή του από την πρωθυπουργία της Ιταλίας αργά το απόγευμα της περασμένης Πέμπτης – την οποία ο ιταλός πρόεδρος Σέρτζιο Ματαρέλα απέρριψε – δεν είναι πράξη παράδοσης. «Είναι μια χειρονομία μεγάλης αξιοπρέπειας ενός υπηρέτη του κράτους που δεν δέχθηκε ποτέ να γίνει υπηρέτης των κομμάτων, και ως εκ τούτου απορρίπτει τα κόλπα, τις απειλές και τις κωλοτούμπες τους» έγραψε η εφημερίδα «La Repubblica».
Το ιταλικό παζλ
Οπως αυτή του πρώην πρωθυπουργού Τζουζέπε Κόντε του Κινήματος Πέντε Αστέρων που υπονόμευσε την ψηφοφορία των νέων μέτρων για την αντιμετώπιση της κρίσης, αφού οι βουλευτές του δεν συμμετείχαν στη σχετική ψηφοφορία. Και μπορεί μεν το νομοσχέδιο να πέρασε την περασμένη Τετάρτη από την ιταλική Βουλή, όμως ο Ντράγκι είπε ότι η εμπιστοσύνη έχει χαθεί από τον κυβερνητικό συνασπισμό, βασικός εταίρος του οποίου είναι τα Πέντε Αστέρια.
Η Ιταλία είναι συνηθισμένη σε κυβερνήσεις μικρής διάρκειας, αλλά η σημερινή συγκυρία, με την ενεργειακή κρίση, το υψηλό κόστος ζωής που έχει εκτινάξει τον πληθωρισμό, την απουσία θετικών ρυθμών ανάπτυξης για την ιταλική οικονομία και ένα διεθνές περιβάλλον αβεβαιότητας που εκπορεύεται από τον πόλεμο στην Ουκρανία δεν αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας, ενώ έντονη είναι η ανησυχία και στις ευρωπαϊκές πρωτεύσουσες για τις εξελίξεις στη Ρώμη.
Πολιτική κρίση στην Ιταλία: Πώς ο πόλεμος επηρεάζει τις εξελίξεις στην Ευρώπη
Σήμερα θα φανεί «αν θα αποφευχθεί η συντριβή», όπως έγραφε η «Repubblica». Οταν ο Ντράγκι θα παρουσιαστεί ενώπιον του κοινοβουλίου για να δώσει εξηγήσεις, όπως του ζήτησε ο Ματαρέλα, ώστε να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης. Κυρίως και ο ίδιος να πειστεί ότι οι συνθήκες που έδωσαν ζωή στην κυβέρνηση θα εξακολουθήσουν να υφίστανται.
Επικρατέστερα σενάρια
Το ερώτημα είναι αν μπορεί να πειστεί. Η άτυπη απάντηση που δίνει το πρωθυπουργικό μέγαρο Palazzo Chigi είναι πως ναι. Με την προϋπόθεση ωστόσο ότι τα κόμματα που συμμετέχουν στην κυβέρνηση -κυρίως οι Πεντάστεροι – θα ξεκαθαρίσουν ότι η επανεκκίνηση θα γίνει με ξεκάθαρους όρους.
Η επιλογή αυτή θα εξυπηρετήσει τόσο την Ιταλία όσο και την Ευρώπη. Ο Ντράγκι δηλαδή να παραμείνει πρωθυπουργός μέχρι το τέλος της κυβερνητικής θητείας το 2023, να προχωρήσει στις μεταρρυθμίσεις και να φροντίσει η χώρα να δαπανήσει αποτελεσματικά τα κονδύλια διάσωσης της ΕΕ από την πανδημία, ύψους άνω των 224 δισ. ευρώ.
Υπάρχει όμως πάντα το ενδεχόμενο ο Ντράγκι να αρνηθεί να ηγηθεί μιας νέας κυβέρνησης. Στην περίπτωση αυτή, ο Ματαρέλα θα πρέπει να προκηρύξει πρόωρες εκλογές, οι οποίες θα λάβουν χώρα μετά το καλοκαίρι, με τον Ντράγκι να παραμένει ως τότε υπηρεσιακός πρωθυπουργός.
Ενα τρίτο σενάριο θέλει τον πρόεδρο της Δημοκρατίας να καταφεύγει στη λύση μιας κυβέρνησης τεχνοκρατών μέχρι τις επόμενες εκλογές που είναι προγραμματισμένες για το 2023 με στόχο να διατηρήσει τη σταθερότητα που κατά κοινή ομολογία εδραίωσε ο Ντράγκι τα τελευταία χρόνια.
Οι μεταρρυθμίσεις
Αναλυτές επισημαίνουν παρ’ όλα αυτά ότι θα είναι δύσκολο να βρεθεί μια θεσμική προσωπικότητα του ειδικού βάρους του πρώην τραπεζίτη, ένας υποψήφιος που να έχει την ικανότητα και το δικό του κύρος να διατηρήσει την ενότητα στην κυβέρνηση και να μπορέσει να ανταποκριθεί στη μακρά και απαιτητική λίστα των υποχρεώσεων της χώρας.
Αυτή περιλαμβάνει τη μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος, τη δέσμευση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, την ανταπόκριση σε ένα νέο κύμα COVID, όπως και την πώληση της τράπεζας με τα μεγαλύτερα προβλήματα στην Ευρώπη, της Monte dei Paschi di Siena, τη μείωση της εξάρτησης της χώρας από το ρωσικό φυσικό αέριο. Πρωτίστως, να διατηρήσει – μέσω της ισχυρής ανάπτυξης – βιώσιμο το τεράστιο βάρος χρέους της χώρας που αντιστοιχεί στο 160% του ΑΕΠ της.
Οι Ιταλοί θέλουν τον «Σούπερ Μάριο» αλλά…
Η ιταλική κοινωνία θέλει τον Ντράγκι. Τα ποσοστά δημοφιλίας του φτάνουν στο 65%. Ο επενδυτικός και επιχειρηματικός κόσμος δεν επιθυμεί κάποιον άλλο. Ομως η πολιτική παίζεται με διαφορετικούς όρους και ήδη τα κόμματα έχουν μπει σε διάθεση προεκλογική. Η αβεβαιότητα επιστρέφει και η μόνη βεβαιότητα είναι ότι χώρα έχει εισέλθει εκ νέου σε αχαρτογράφητα νερά, με την Ακροδεξιά, τους λαϊκιστές και ευρωσκεπτικιστές να καιροφυλακτούν, όπως προειδοποιεί εγχώριος και διεθνής Τύπος.
