Σειρά ερωτημάτων και γκρίζων σημείων αναφύονται κατά το ξετύλιγμα της υπόθεσης Antonov, η οποία προϊόντος του χρόνου αποδεικνύεται πιο σύνθετη από ότι αρχικώς είχε διαφανεί. Το μεταγωγικό αεροσκάφος (ανήκε σε ουκρανική εταιρεία και μετέφερε σερβικό φορτίο) που συνετρίβη το βράδυ του Σαββάτου πλησίον της Καβάλας ενόσω μετέφερε 11,5 τόνους πυρομαχικά από την Σερβία στο Μπαγκλαντές, υπέβαλε ανακριβές σχέδιο πτήσης στην ελληνική Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ), αποκρύπτοντας ότι μεταφέρει επικίνδυνο φορτίο.
Γι’ αυτό, το υπουργείο Εξωτερικών πραγματοποίησε χθες δύο διαβήματα υπογραμμίζοντας «την ανάγκη πρότερης ενημέρωσης της ελληνικής πλευράς για την φύση του φορτίου του αεροσκάφους που κατέπεσε». Το ένα επιδόθηκε από τον γενικό γραμματέα του υπουργείου, πρέσβη Θεμιστοκλή Δεμίρη, στον Ουκρανό πρεσβευτή στην Αθήνα, Σεργκέι Σουτένκο. Το έτερο επρόκειτο να το πραγματοποιήσει ο Έλληνας πρέσβης στο Βελιγράδι, Γιώργος Διακοφωτάκης, στο σερβικό υπουργείο Εξωτερικών.
Η λογική πίσω από τα διαβήματα εδράζεται στους διεθνείς κανονισμούς, σύμφωνα με τους οποίους ο ναυλωτής, ο αποστολέας ή ο παραλήπτης έχουν την υποχρέωση να ενημερώσουν για το είδος του φορτίου. Για τη μεταφορά επικίνδυνου φορτίου (όπλα, πυρομαχικά κλπ) χρειάζεται ειδική άδεια από την ΥΠΑ, η οποία δίδεται μετά από συνεννόηση με το ΓΕΕΘΑ. Πρόκειται για μια διαδικασία «συγκεκριμένη και αυστηρή» κατά τους γνωρίζοντες.
Αμηχανία
Το Βελιγράδι έδειξε μια σαφή αμηχανία για την υπόθεση, επιχειρώντας να επιδοθεί σε μπαλάκι ευθυνών ενώ υποστήριξε ότι από το πρωί της Κυριακής υπήρχε επικοινωνία μεταξύ των γραφείων του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του σέρβου προέδρου Αλεξάνταρ Βούτσιτς. Ο δεύτερος, δήλωσε, ότι από πλευράς της χώρας του τηρήθηκαν όλες οι διαδικασίες και πως ήταν όλα «διαφανή».
Αργά το βράδυ της Δευτέρας, το σερβικό υπουργείο Άμυνας εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία υποστήριξε ότι τηρήθηκαν όλες οι προβλεπόμενες διαδικασίες και κανονισμοί και πως «η Δημοκρατία της Σερβίας εξέδωσε άδεια για την εξαγωγή όπλων, ο εξουσιοδοτημένος τελικός χρήστης της οποίας ήταν το Υπουργείο Άμυνας του Μπαγκλαντές». Η τελευταία αποστροφή καταρρίπτει τους αρχικούς ισχυρισμούς σερβικών πηγών ότι το Βελιγράδι δεν γνώριζε το περιεχόμενο του φορτίου του μεταγωγικού αεροσκάφους.
«Η χώρα μας έχει εγκρίνει την εξαγωγή και μεταφορά ναρκών εκπαίδευσης και ελαφρού όλμου. Δεδομένου ότι εκδώσαμε άδεια για την εξαγωγή αυτών των όπλων στον τελικό πελάτη, το υπουργείο Άμυνας του Μπαγκλαντές, σίγουρα δεν μπορεί να πρόκειται για παράνομο εμπόριο, αλλά για εξαγωγή σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο» τονίζεται σε άλλο σημείο της ανακοίνωσης.
Τίνος είναι τα όπλα;
Η αναφορά σε «παράνομο εμπόριο όπλων» δεν είναι τυχαία. Μόλις γνωστοποιήθηκε το ατύχημα, μια σειρά από σερβικά μέσα ενημέρωσης όπως η εφημερίδα «Danas» και το «N1» αναφέρθηκαν στο ιδιοκτησιακό καθεστώς και στις δραστηριότητες της εταιρείας «Valir», της οποίας το φορτίο μεταφερόταν στο Μπαγκλαντές. Ιδιοκτήτης και διευθυντής της εταιρείας είναι ο Μλάντεν Μπογδάνοβιτς. Ωστόσο, σύμφωνα με τον σερβικό Τύπο, πίσω από αυτόν βρίσκεται ο Σλόμπονταν Τέσιτς.
Ο Τέσιτς θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους εμπόρους όπλων στα Βαλκάνια. Από το 2017 βρίσκεται σε καθεστώς κυρώσεων από τις ΗΠΑ, ενώ νωρίτερα βρισκόταν στο κατάλογο ταξιδιωτικών απαγορεύσεων του ΟΗΕ, καθώς εξήγαγε -παρά τις απαγορεύσεις- όπλα στη Λιβερία (2003). Πέρυσι, μάλιστα, εκδόθηκε ένταλμα σύλληψης εναντίον του από την Ιντερπόλ, κατόπιν τυνησιακού αιτήματος.
Γιατί όμως συνδέουν την «Valir» με τον Τέσιτς; Η εταιρεία ιδρύθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2019 μόλις… δεκαπέντε μέρες μετά τις ενισχυμένες αμερικανικές κυρώσεις εναντίον του Τέσιτς και των συνεργατών του. «Η εταιρεία ιδρύθηκε με ιδρυτική εισφορά 100 δηναρίων και ήδη το 2020 εμφάνισε εκατομμύρια πωλήσεις, κάτι που είναι ασυνήθιστο για μια νέα εταιρεία σε έναν μάλλον ‘’κλειστό’’ επιχειρηματικό κλάδο, όπως το εμπόριο όπλων» σημείωνε το δημοσίευμα της «Danas».
Ο Τέσιτς θεωρείται ότι έχει μεγάλες προσβάσεις και ότι βρίσκεται πολύ κοντά στο κυβερνών Σερβικό Προοδευτικό Κόμμα (ΣΠΚ) του Βουτσιτς. Το 2012, άμα τη αναλήψει της διακυβέρνησης από το ΣΠΚ, ο Τέσιτς αφαιρέθηκε από τη «μαύρη λίστα» του ΟΗΕ ενώ του χορηγήθηκε και διπλωματικό διαβατήριο.
Μπαγκλαντές και στο βάθος Ουκρανία;
Μια άλλη αιτίαση εναντίον της σερβικής κυβέρνησης ήταν ότι τελικός προορισμός των πυρομαχικών ήταν η Ουκρανία και όχι το Μπαγκλαντές. Ωστόσο, ήδη από την επομένη της συντριβής του Αντόνοφ, ο αντιπρόεδρος της σερβικής κυβέρνησης και υπουργός Άμυνας, Νέμποτζα Στεφάνοβιτς, διέψευσε κατηγορηματικά το εν λόγω σενάριο ως «εντελώς ανακριβές και κακόβουλο».
Την ίδια στιγμή, πάντως, οι ειδικές μονάδες του Ελληνικού Στρατού συνεχίζουν την αναζήτηση και τη συγκομιδή των πυρομαχικών από την περιοχή της συντριβής του μεταγωγικού. Εκτιμάται, δε, ότι από τη διαδικασία συγκομιδής και καταγραφής των πυρομαχικών μπορεί να προκύψουν νέα και πιο ενδιαφέροντα στοιχεία που θα φωτίσουν περεταίρω την υπόθεση.
