Εχοντας ως πρότυπο καλές διεθνείς πρακτικές του δημόσιου αλλά και του ιδιωτικού τομέα, συμπεριλαμβανομένων και διεθνών οργανισμών, όπως ο ΟΗΕ και ο ΟΟΣΑ, οι σύμβουλοι ακεραιότητας εισάγονται στην ελληνική Δημόσια Διοίκηση, στο πλαίσιο της υλοποίησης του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς.
Είναι δε, κομμάτι του Εθνικού Συστήματος Ακεραιότητας και δομικό στοιχείο του Συστήματος Εσωτερικού Ελέγχου, τα οποία παρουσιάστηκαν χθες από τον υπουργό Εσωτερικών Μάκη Βορίδη και τον διοικητή της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας (ΕΑΔ), Αγγελο Μπίνη.
Οπως εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο διοικητής της ΕΑΔ κεντρική αποστολή του συμβούλου ακεραιότητας είναι η διασφάλιση ενός συνεκτικού πλαισίου προστασίας εργαζομένων που διαπιστώνουν, υφίστανται τις συνέπειες ή επιθυμούν να αναφέρουν παραβιάσεις ακεραιότητας.
«Είναι αυτός που θα υποδέχεται και θα αξιολογεί τις καταγγελίες. Θα είναι δηλαδή υπεύθυνος παραλαβής και αξιολόγησης αναφορών, στην πράξη, δηλαδή, θα χειρίζεται τον εσωτερικό δίαυλο αναφορών – καταγγελιών που υποχρεωτικά θα έχουν όλοι οι δημόσιοι φορείς. Παράλληλα, όμως, θα κατέχει και συμβουλευτικό ρόλο, καθώς θα παρέχει συμβουλές σε θέματα ηθικής και ακεραιότητας προς τους υπαλλήλους, όπως είναι για παράδειγμα η πολιτική δώρου, η σύγκρουση συμφερόντων ή η παρενόχληση».
Τι προβλέπει ο σχεδιασμός
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, πρόκειται να τοποθετηθεί ένας σύμβουλος σε κάθε φορέα του Δημοσίου – συμπεριλαμβανομένων των υπουργείων, των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης αλλά και της ίδιας της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας – ενώ στην περίπτωση φορέων, με μεγάλο αριθμό εργαζομένων, θα εξετάζεται η τοποθέτηση περισσότερων του ενός συμβούλων.
Ηδη, πάντως, οι πρώτοι σύμβουλοι ακεραιότητας είναι έτοιμοι να τοποθετηθούν. Εχει εγκριθεί η σύσταση αυτοτελών γραφείων συμβούλων ακεραιότητας στην Περιφέρεια Κρήτης, την Εθνική Αρχή Διαφάνειας, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας αλλά και τους δήμους Χαλκιδέων και Μυκόνου. Μάλιστα, σε εξέλιξη βρίσκεται η διαδικασία στελέχωσης για την Περιφέρεια Κρήτης και το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής.
Τον νέο αυτό επαγγελματικό ρόλο, με τριετή θητεία, μπορούν να αναλάβουν αποκλειστικά και μόνο οι ήδη υπηρετούντες δημόσιοι υπάλληλοι. Και μάλιστα, μπορεί οι σύμβουλοι να μην προέρχονται από τον φορέα, στον οποίο τοποθετούνται. Ωστόσο, δεν πρόκειται για άλλον ένα μηχανισμό ελέγχου.
«Θα είναι ο άνθρωπος που θα αποσαφηνίζει τα γκρίζα σημεία. Δεν είναι δουλειά του η έρευνα, αν φτάσει μια καταγγελία στα χέρια του, θα τη διαβιβάσει στις αρμόδιες Αρχές, είτε αυτές είναι η Αστυνομία είτε η ΕΑΔ, για τη διερεύνησή της», προσθέτει ο κ. Μπίνης.
Θα πρέπει να τονιστεί πως οι σύμβουλοι αξιολογούνται και ελέγχονται πειθαρχικά από την Εθνική Αρχή Διαφάνειας και όχι από τον επικεφαλής του φορέα, στον οποίο ασκεί τις αρμοδιότητές του, κάτι που διασφαλίζει περαιτέρω την ανεξαρτησία τους.
Αξίζει να σημειωθεί πως οι σύμβουλοι ακεραιότητας λαμβάνουν σχετική πιστοποίηση από το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (ΕΚΔΔΑ), το οποίο έχει ήδη εκπονήσει τρεις κύκλους του προγράμματος «Πιστοποίησης Επαγγελματικής Επάρκειας Συμβούλων Ακεραιότητας», σε συνεργασία με το υπουργείο Εσωτερικών και την ΕΑΔ, και έχουν καταρτιστεί συνολικά 75 υπάλληλοι ενώ 52 έλαβαν πιστοποίηση.
