Την ώρα που οι υποπαραλλαγές BA.4 και ΒΑ.5 σηκώνουν το 6ο κατά σειρά κύμα εντός (αλλά και εκτός) συνόρων, η επιστημονική κοινότητα βρίσκεται σε εγρήγορση επιχειρώντας να μαντέψει τι μας επιφυλάσσει το μέλλον.
Καθώς ο SARS-CoV-2 παρουσιάζεται τα τελευταία χρόνια ως ανεξάντλητος, έχοντας ανατρέψει τα δεδομένα, το 7ο κύμα φαίνεται προδιαγεγραμμένο. Υπό τις εξελίξεις αυτές, τα «ΝΕΑ» συγκέντρωσαν τις εκτιμήσεις των ειδικών για όσα θα εκτυλιχθούν μετά το καλοκαίρι, συνοψίζοντας τα δεδομένα σε έξι ερωτήσεις και απαντήσεις.
Θα καταγραφεί και άλλο πανδημικό κύμα και πότε;
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, το πιθανότερο είναι το 7ο κύμα να… σηκωθεί το επερχόμενο φθινόπωρο και χειμώνα. Οπως άλλωστε προκύπτει από τις παρατηρήσεις της επιστημονικής κοινότητας, τόσο στο εξωτερικό όσο και στη χώρα μας, η ανάδυση νέων μεταλλάξεων που οδηγούν στην επόμενη έκρηξη κρουσμάτων έχει μία περιοδικότητα. Πιο συγκεκριμένα, έχει διαπιστωθεί πως κατά κανόνα κάθε έξι μήνες οι επιδημιολογικές καμπύλες καταγράφουν εκ νέου ανοδική τάση, με τον χρόνο που μεσολαβεί εντούτοις ανάμεσα στα κύματα να δείχνει τάσεις συρρίκνωσης.
Ποιο στέλεχος θα σηκώσει το νέο κύμα και πόσο απειλητικό θα είναι;
Αυτή είναι ίσως μία από τις δυσκολότερες ερωτήσεις. Προς το παρόν, η νεότερη εκδοχή της Ομικρον – και συγκεκριμένα η ΒΑ.2.75 – είναι αυτή που έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον των ερευνητών. O λόγος που έχει χαρακτηριστεί ως «παραλλαγή ανησυχίας» είναι επειδή φέρει μεταλλάξεις που μαρτυρούν πως υπάρχει πιθανότητα να διαφεύγει ακόμη περισσότερο της ανοσίας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Παρ’ όλα αυτά, ουδείς μπορεί να προβλέψει εάν η ΒΑ.2.75, που έχει κάνει την εμφάνισή της σε τουλάχιστον 10 χώρες χωρίς εντούτοις να καταγράφεται μεγάλη διασπορά, θα είναι η «πρωταγωνίστρια» του επόμενου κύματος. Είναι πιθανόν έως τότε, να έχει αναδυθεί μια διαφορετική μετάλλαξη, ακόμη πιο μολυσματική ή και νοσογόνα.
Να εμβολιαστώ τον Οκτώβριο και με ποιο εμβόλιο;
Αυξάνονται οι προσδοκίες πως από τον ερχόμενο Οκτώβριο και εφεξής θα υπάρχουν στη διάθεσή μας επικαιροποιημένα εμβόλια – δηλαδή, θα αντιμετωπίζουν και τις υποπαραλλαγές ΒΑ.4 και ΒΑ.5. Συνεπακόλουθα και δεδομένων των εκτιμήσεων πως το 6ο κύμα δεν θα είναι το τελευταίο, ανάλογα με τις επιδημιολογικές εξελίξεις, αναμένεται να «τρέξει» ένα ακόμη εμβολιαστικό πρόγραμμα και για τον γενικό πληθυσμό. Εως τότε, οι ειδικοί επαναλαμβάνουν σε κάθε ευκαιρία πως οι ηλικιωμένοι και τα άτομα που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες, θα πρέπει να έχουν ήδη υποβληθεί στην 4η δόση. Αλλωστε, τα στοιχεία των ερευνών δείχνουν πως η 2η αναμνηστική δόση με τα διαθέσιμα εμβόλια, προσφέρουν εξαιρετική προστασία έναντι των σοβαρών επιπλοκών που προκαλεί η λοίμωξη Covid-19.
Μήπως να περιμένω τα εμβόλια «επόμενης γενιάς»;
Η BioNTech δήλωσε ότι μαζί με την Pfizer, θα ξεκινήσουν το δεύτερο εξάμηνο του έτους κλινικές δοκιμές για εμβόλια παν-κοροναϊού που φιλοδοξούν να λειτουργούν ως ασπίδα προστασίας έναντι της ευρύτερης οικογένειας των κοροναϊών και των μεταλλάξεών τους. Αντίστοιχα, τρέχουν έρευνες για εμβόλια άλλου τύπου, όπως τα ρινικά, με τη δράση τους να ξεκινά από εκείνο ακριβώς το σημείο του οργανισμού όπου ξεκινά και η λοίμωξη.
Εως ότου όμως παραχθούν τα νέα εμβόλια, οι ειδικοί επιμένουν πως δεν πρέπει να παραμελούμε τα οφέλη εκείνων που έχουμε ήδη στη διάθεσή μας. Ενδεικτικά αναφέρεται πως ερευνητές των πανεπιστημίων Τορόντο και ΜακΜάστερ στο Οντάριο, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στην ιατρική επιθεώρηση «British Medical Journal», αποκάλυψαν την υψηλή δράση της 4ης δόσης.
Πιο συγκεκριμένα για όσους είχαν κάνει τρίτη δόση τουλάχιστον 12 εβδομάδες νωρίτερα, μία τέταρτη παρείχε (μία μόλις εβδομάδα μετά το τελευταίο… τσίμπημα) 19% μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα έναντι της πιθανότητας λοίμωξης, 31% μεγαλύτερη προστασία έναντι της πιθανότητας λοίμωξης με συμπτώματα και 40% μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα έναντι του κινδύνου σοβαρής νόσησης.
Είναι οι επαναλοιμώξεις επικίνδυνες;
Μόλις σε διάστημα εφτά ημερών οι επαναλοιμώξεις στη χώρα μας έφτασαν περί τις 23.000, αριθμός που αποκαλύπτει πως οι BA.4 και ΒΑ.5 δεν γνωρίζουν από τείχος ανοσίας. Μάλιστα, υπό τις εξελίξεις αυτές, αυξάνονται οι επιστημονικές φωνές που εκφράζουν ανησυχία πως οι επαναλοιμώξεις πιθανόν να μην είναι αθώες, αλλά αντίθετα να λειτουργούν αθροιστικά επιβαρύνοντας την υγεία των ανθρώπων που μολύνονται… αλυσιδωτά.
Νέα μελέτη που διενεργήθηκε στις ΗΠΑ, συλλέγοντας δεδομένα από δείγμα 5,6 εκατ. ανθρώπων που απευθύνθηκαν στο σύστημα υγείας, δείχνει πως όσοι είχαν τεκμηριωμένα βιώσει δύο ή περισσότερες λοιμώξεις διέτρεχαν τριπλάσιο κίνδυνο να νοσηλευτούν εντός έξι μηνών από την τελευταία μόλυνσή τους. Είχαν επίσης μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν προβλήματα στην καρδιά, τους πνεύμονες, να διαμαρτύρονται για κόπωση κ.ο.κ.
Θα είναι το 7ο κύμα το τελευταίο;
Είναι επίσης πιθανόν το 7ο κύμα να μην είναι το τελευταίο. Οπως σημειώνει σε νέα ανάλυσή του ο καθηγητής Πολιτικής της Υγείας στο LSE, Ηλίας Μόσιαλος, αναφορικά με την… εξέλιξη του SARS-CoV-2 είναι βέβαιο ότι θα υπάρξουν νέες παραλλαγές.
Το αν θα προέλθουν από την Ομικρον ή το αρχικό στέλεχος ή άλλο στέλεχος που δεν είναι πλέον διαδεδομένο δεν είναι γνωστό, ούτε μπορούμε να το προβλέψουμε. Ούτε μπορούμε να προβλέψουμε το αν μια μελλοντική παραλλαγή ή ένα νέο στέλεχος θα μεταδίδεται πιο εύκολα ή θα είναι πιο επικίνδυνο ή πιο ήπιο. Συνεπώς και υπό αυτό το πρίσμα, το τέλος της πανδημίας δεν είναι ακόμα ορατό.
