Η επέτειος της διακοσιετηρίδας από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης αλλά και η συμπλήρωση εκατό χρόνων από τη ματαίωση των προσδοκιών της Μικρασιατικής Εκστρατείας και από τη Μικρασιατική Καταστροφή έχουν δώσει πολλές σχετικές εκδόσεις όχι μόνο στα ελληνικά αλλά και στα αγγλικά, οι οποίες διεκδικούν την προσοχή των αγγλόφωνων αναγνωστών φέρνοντας τη νεότερη ελληνική Ιστορία στο προσκήνιο και στο διεθνές κοινό.
Μια τέτοια περίπτωση είναι η πρόσφατη βράβευση με το εφετινό London Hellenic Prize της αγγλικής έκδοσης «The Greek Revolution – a Critical Dictionary» (εκδ. Harvard University Press) που επιμελήθηκαν οι έλληνες καθηγητές Πασχάλης Κιτρομηλίδης και Κωνσταντίνος Τσουκαλάς (και η οποία αναμένεται να κυκλοφορήσει και στα ελληνικά από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης). Υπό την προεδρία του κλασικού φιλολόγου Νικ Λόου, η κριτική επιτροπή, στην οποία συμμετείχαν οι ιστορικοί Πολ Κάρτλετζ, Ρόμπιν Λέιν Φοξ, Τζένιφερ Γουάλας, και ο έλληνας φιλόλογος Μιχάλης Πασχάλης, επέλεξε το εφετινό βιβλίο το οποίο κερδίζει το χρηματικό έπαθλο των δέκα χιλιάδων λιρών.
Συνυποψήφια βιβλία στη βραχεία λίστα του βραβείου ήταν το «Athens: City of Wisdom» (εκδ. Head of Zeus, θα κυκλοφορήσει στα ελληνικά από τις εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα) του Μπρους Κλαρκ, το «The Greek Revolution: 1821 and the Making of Modern Europe» (εκδ. Penguin’s Allen Lane, που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια) του Μαρκ Μαζάουερ, το μυθιστόρημα «Daughters of the Labyrinth» (εκδ. Hachette) της Ρουθ Πέιντελ, το «Homer: Τhe very idea» (εκδ. University of Chicago Press) του Τζέιμς Πόρτερ και το «The Ιsland of Μissing Τrees» (εκδ. Penguin), που αναφέρεται στην Κύπρο, της Ελίφ Σαφάκ.
Από την αρχαία στη νεότερη Ελλάδα
Το βραβείο απονέμεται από το 1996 σε εκδόσεις που έχουν κυκλοφορήσει στην αγγλική γλώσσα και προωθούν τον ελληνικό πολιτισμό, την αρχαιολογία και τη λογοτεχνία, τη μελέτη των κλασικών, την Ιστορία και τη θρησκεία, και έχουν ενδιαφέρον οι τάσεις που διαμορφώθηκαν στη διάρκεια της ιστορίας του και οι μετακινήσεις του ενδιαφέροντος. Όπως εξηγεί στο «Βήμα» ο Μιχάλης Μόσχος, συντονιστής του βραβείου εκ μέρους της London Hellenic Society, «το βραβείο ιδρύθηκε με σκοπό να βραβεύει βιβλία που καλύπτουν βασικούς τομείς του ελληνισμού οι οποίοι μελετώνται στα πανεπιστήμια εκτός Ελλάδας. Τα τελευταία χρόνια υπήρξε μια έντονη στροφή από την Αρχαία Ιστορία και την Αρχαιολογία προς τη λογοτεχνία –ποίηση, πεζογραφία, θέατρο– που εμπνέεται από την αρχαία ελληνική λογοτεχνία, με τις
βραβεύσεις του Ζάκαρι Μέισον, της Αν Κάρσον, της Άλις Όσβαλντ… Σκοπός ήταν να δείξουμε τι σημαίνει ελληνισμός και να προβάλουμε έργα τα οποία εμπνέονται από την αρχαία Ελλάδα και ανοίγουν την ιδέα του ελληνισμού στο διεθνές κοινό κάνοντας τον κόσμο να διαβάζει σύγχρονη αγγλική λογοτεχνία και ταυτόχρονα αρχαιοελληνική, χωρίς να το καταλαβαίνει. Ένα παράδειγμα ήταν η περυσινή βράβευση του Λουίς Αλφάρο και της Ρόζα Αντούχαρ για τη θεατρική ανάπλαση τριών αρχαίων ελληνικών τραγωδιών («The Greek Trilogy: Electricidad, Oedipus El Rey, Mojada», εκδ. Bloomsbury/Methuen Drama) οι οποίοι έφεραν την αρχαιοελληνική τραγωδία κοντά στις κοινότητες των Ισπανοαμερικανών της Νότιας Καλιφόρνιας. Τα έργα αυτά αντιμάχονται, τρόπον τινά, τις θέσεις του Παντίλα Περάλτα, καθηγητή Κλασικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον, ο οποίος κατόρθωσε να καταργηθεί η αυτονομία των Κλασικών Σπουδών στο Πρίνστον και να απορροφηθούν η αρχαιοελληνική γλώσσα και ο πολιτισμός σε άλλα τμήματα και σχολές. Με το βραβείο δεν μπαίνουμε σε διάλογο μαζί του, θέλουμε όμως να δείξουμε πόσο σημαντικές είναι οι Κλασικές Σπουδές σήμερα και πόσο μεγάλη απήχηση έχουν στο κοινό».
Το εφετινό βραβείο μετακινείται όμως από την αρχαία στη σύγχρονη Ελλάδα. Όπως συμπληρώνει ο διοργανωτής του βραβείου, «Για πρώτη φορά στα 26 χρόνια της ιστορίας του, το London Hellenic Prize απονέμεται σε έλληνες συγγραφείς για έργο που πρωτοεκδόθηκε στην αγγλική γλώσσα από αγγλο-αμερικανό εκδότη. Καθώς πέρσι είχαμε την επέτειο των 200 χρόνων από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης, αποφασίσαμε να απονείμουμε το βραβείο σε ένα βιβλίο Ιστορίας που πραγματεύεται το θέμα αυτό, ένα βιβλίο το οποίο μας εντυπωσίασε γιατί βοηθά το διεθνές κοινό να γνωρίσει την Ελληνική Επανάσταση, να την εντάξει για πρώτη φορά στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών κινημάτων και της ευρωπαϊκής Ιστορίας και να κατανοήσει την ευρύτητα που είχε».
