Το ένα δέκατο του παγκόσμιου πληθυσμού βρίσκεται πλέον στο φάσμα του χρόνιου υποσιτισμού, καθώς η διετία της πανδημίας και το φονικό πέρασμα του κορωνοϊού, όχι μόνο κόστισε εκατομμύρια ζωές σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά εκτόξευσε στα ύψη την οικονομική ανέχεια και την πείνα. Μια κατάσταση που είναι βέβαιο πως θα επιδεινωθεί με το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία την εκτίναξη του πληθυσμού διεθνώς και βέβαια την απειλή της επισιτιστικής κρίσης.
Η ετήσια έκθεση «The State of Food Security and Nutrition in the World (SOFI)» των Ηνωμένων Εθνών και πιο συγκεκριμένα του Food and Agriculture Organization (FAO) που δημοσιεύτηκε σήμερα επιβεβαιώνει τους χειρότερους φόβους για τις δυσμενείς επιπτώσεις της πανδημίας στο επίπεδο ζωής, κυρίως στα κράτη του Τρίτου Κόσμου.
Κάθετη αύξηση
Σύμφωνα με τα νέα στοιχεία, ο αριθμός των ανθρώπων που βρίσκεται στο φάσμα της πείνας αυξήθηκε κατά 828 εκατ. μέσα στο 2021, σημειώνοντας ένα άλμα κατά 150 εκατ. άτομα, αφότου ξέσπασε η πανδημία του κορωνοϊού.
Τα επίπεδα πείνας παγκοσμίως είχαν μείνει αμετάβλητα ουσιαστικά από το 2015, κάτι που είχε ερμηνευτεί ως μεγάλη επιτυχία έως ότου η πανδημία ήρθε να ανατρέψει το τοπίο. Είναι χαρακτηριστικό πως το 2019 μόλις το 8% του παγκόσμιου πληθυσμού βρισκόταν σε επίπεδα πείνας, ένα ποσοστό που δύο χρόνια μετά ανέβηκε στο 9,8% του πληθυσμού.
Την ίδια ώρα, περίπου 2,3 δισ. άνθρωποι ζούσαν σε επίπεδα σοβαρής ή μέτριας διατροφικής ανασφάλειας, ήτοι 350 εκατ. παραπάνω σε σχέση με το 2019.
Το 2019 μόλις 112 εκατ. άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη δεν είχαν τα οικονομικά μέσα για να διασφαλίσουν μια υγιεινή διατροφή. Δύο χρόνια μετά η αντίστοιχη κατηγορία αφορούσε 3,1 δισ. ανθρώπους. Ένα τεράστιο άλμα που αντανακλά τις επιπτώσεις από την αύξηση των τιμών των τροφίμων συνάμα με την μείωση των εισοδημάτων και την αύξηση της ανεργίας, λόγω της πανδημίας και των συνεπειών της στις οικονομίες.
Πιο ευάλωτα τα παιδιά
Τα παιδιά ήταν βεβαίως τα πιο ευάλωτα. Περίπου 45 εκατ. παιδιά, ηλικίας κάτω των πέντε ετών, υποφέρουν από ακραία πείνα και υποσιτισμό, με αποτέλεσμα το ρίσκο θανάτου να ανεβαίνει κατά δώδεκα φορές. Παράλληλα, 149 εκατ. παιδιά, ηλικίας κάτω των πέντε ετών, παρουσίασαν προβλήματα ανάπτυξης, λόγω της έλλειψης τροφής και της έλλειψης βασικών συστατικών που είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη τους.
Ο ΟΗΕ εμφανίζεται απαισιόδοξος για την εξέλιξη των στοιχείων και την φετινή χρονιά, καθώς το ξέσπασμα του πολέμου επιδείνωσε περαιτέρω τα οικονομικά δεδομένα, επιτάχυνε τις αυξήσεις στις τιμές των τροφίμων και πυροδότησε και ελλείψεις σε αγροτικά προϊόντα. Για το λόγο αυτό εκτιμάται πως τα επίπεδα της ακραίας πείνας θα αυξηθούν κι άλλο, πιθανότατα δε, όχι μόνο φέτος, αλλά και τα επόμενα χρόνια.
«Υπάρχει πραγματικός κίνδυνος πως τα επίπεδα της ακραίας πείνας θα αυξηθούν ακόμη περισσότερο τους επόμενους μήνες. Η παγκόσμια αύξηση στις τιμές των τροφίμων, των καυσίμων και των λιπασμάτων, σαν αποτέλεσμα της κρίσης στην Ουκρανία απειλούν να ωθήσουν σε επίπεδα πείνας περισσότερες χώρες» σχολίασε χαρακτηριστικά ο εκτελεστικός διευθυντής του World Food Programme (WFP) του ΟΗΕ, Ντέιβιντ Μπίσλεϊ.
«Το αποτέλεσμα είναι μια παγκόσμια αποσταθεροποίηση, η επέκταση του λιμού και μια μαζική μετανάστευση σε επίπεδα που δεν έχουμε ποτέ άλλοτε δει» προειδοποίησε ο κ. Μπίσλεϊ, καλώντας τις δυτικές κυβερνήσεις να λάβουν μέτρα για να αποτρέψουν «την ολοκληρωτική καταστροφή».
Με τα τωρινά δεδομένα, σε επίπεδα πείνας θα βρεθεί φέτος το 10,5% του παγκόσμιου πληθυσμού, όμως η αύξηση μπορεί να είναι ακόμη μεγαλύτερη, αν ο πόλεμος διαρκέσει περισσότερο κι αν η πορεία της πανδημίας εκτροχιαστεί και πάλι. Ήδη για παράδειγμα βλέπουμε μια αναζωπύρωση των κρουσμάτων σε πολλές χώρες.
Δυσοίωνο μέλλον
Τα σενάρια για το υπόλοιπο της δεκαετίας δεν είναι, δυστυχώς, καλύτερα. Οι εκτιμήσεις από το International Fund for Agricultural Development κάνουν λόγο για περίπου 670 εκατ. ανθρώπους σε επίπεδα χρόνιου υποσιτισμού μέχρι το 2030. Πρόκειται για ένα νούμερο ανάλογο του 2015, που σημαίνει πως αντί να πηγαίνουμε καλύτερα, στα τέλη της δεκαετίας τα νούμερα στα επίπεδα πείνας και χρόνιου υποσιτισμού θα έχουν επανέλθει, ίσως, στα επίπεδα που βρίσκονταν 15 χρόνια νωρίτερα.
Υποτίθεται πως ο μεγάλος στόχος του ΟΗΕ, με βάση το μακροχρόνιο πλάνο βιωσιμότητας, ήταν η εξάλειψη της ακραίας πείνας μέχρι το 2030, κάτι που πλέον μοιάζει ανέφικτο.
Πάντως, αν οι κυβερνήσεις κινητοποιηθούν, τα νούμερα μπορούν να βελτιωθούν. Η έκθεση καλεί τις κυβερνήσεις να συντονίσουν τις προσπάθειες τους, ενισχύοντας την γεωργική παραγωγή κυρίως σε τρόφιμα υψηλής διατροφικής αξίας και την άρση των εμπορικών εμποδίων και δασμών επίσης σε τρόφιμα υψηλής διατροφικής αξίας.
