«Θα ήθελα να πω μια λέξη σε όλους όσοι ψήφισαν σήμερα την κυρία Λεπέν. Θα κάνω τα πάντα τα επόμενα πέντε χρόνια, ώστε να μην έχουν πλέον κανένα λόγο να ψηφίζουν υπέρ των άκρων».
Αυτά είχε πει ο Εμανουέλ Μακρόν τον Μάιο του 2017 όταν είχε εκλεγεί πρώτη φορά πρόεδρος της Γαλλίας, επικρατώντας έναντι της ακροδεξιάς αντιπάλου του.
Πέντε χρόνια αργότερα η λεπενική ακροδεξιά -ή η «Νέα Δεξιά» όπως πλέον αυτοπροβάλλεται- θριαμβεύει.
Τόσο, ώστε μετά το εκλογικό «χαστούκι» στις βουλευτικές εκλογές της περασμένης Κυριακής ο μόλις πρόσφατα επανεκλεγείς πρόεδρος Μακρόν να προτείνει και στη Μαρίν Λεπέν -όπως η ίδια αποκάλυψε- συμμετοχή σε μία κυβέρνηση εθνικής ενότητας, ώστε να αποφευχθεί η ορατή πολιτική παράλυση και μια βαθιά θεσμική κρίση.
Κίνηση που -ανεξαρτήτως αποτελέσματος- «δείχνει» νομιμοποίηση της γαλλικής ακροδεξιάς και αναγνώριση του κομβικού πια πολιτικού της ρόλου.
Από το περιθώριο, στο πολιτικό επίκεντρο
Ήταν μόλις προ διμήνου που η Μαρίν Λεπέν διεκδικούσε για δεύτερη συναπτή φορά τη γαλλική προεδρία έναντι του Εμανουέλ Μακρόν.
Ναι μεν έχασε, πλην όμως «ψαλίδισε» στο μισό τη μεταξύ τους διαφορά από τις προηγούμενες προεδρικές εκλογές.
Τώρα η άνοδος του κόμματός της, της Εθνικής Συσπείρωσης-RN (όπως ξαναβαφτίστηκε το Εθνικό Μέτωπο που ίδρυσε πριν από μισό αιώνα ο θαυμαστης του καθεστώτος του Βισύ και αρνητής του Ολοκαυτώματος πατέρας της) ήταν ακόμη πιο ηχηρή.
Είδε την κοινοβουλευτική του δύναμη να αυξάνεται σε ιστορικά επίπεδα, που ούτε η ίδια η Μαρίν ονειρευόταν.
Οι 89 βουλευτές που εξέλεξε το RN είναι διπλάσιοι από αυτούς που προέβλεπαν οι δημοσκοπήσεις και δεκαπλάσιο όσων είχε πριν από πέντε χρόνια.
Εάν δε το εκλογικό κοινό μέτωπο της ευρύτερης Αριστεράς, NUPES, πράγματι δεν μετουσιωθεί σε ενιαία κοινοβουλευτική ομάδα στη νέα εθνοσυνέλευση -προοπτική την οποία έχουν ήδη απορρίψει τα περισσότερα κόμματα που το συγκροτούν- τότε η λεπενική ακροδεξιά οδεύει ολοταχώς προς την αξιωματική αντιπολίτευση.
Θα αναλάβει έτσι τα «ηνία» σε σημαντικές κοινοβουλευτικές επιτροπές, όπως αυτή των Οικονομικών, αποκτώντας ακόμη πιο κομβικό ρόλο στην υλοποίηση ή μη της κυβερνητικής ατζέντας.
Σε κάθε περίπτωση, η Εθνική Συσπείρωση θα δει να αυξάνεται θεαματικά η κρατική χρηματοδότηση στα ταμεία της, συγκριτικά με την προηγούμενη κοινοβουλευτική περίοδο. Τώρα, αναμένεται να φτάσει τα 10 εκατομμύρια ευρώ ετησίως.
«Θα μπορέσουμε να αποπληρώσουμε πολύ γρήγορα», δήλωσε ανακουφισμένος ο Κεβίν Πφερέρ, βουλευτής του RN και ταμίας του κόμματος, αναφερόμενος στο αμφιλεγόμενο ρωσικό δάνειο των 9,4 εκατομμυρίων ευρώ που είχε εξασφαλίσει το 2014 η λεπενική ακροδεξιά με τις «πλάτες» του Ρώσου προέδρου Πούτιν.
Πώς φτάσαμε ως εδώ;
Το ερώτημα κυριαρχεί στα γαλλικά ΜΜΕ, σε αναλύσεις και σε πολιτικές συζητήσεις για το πώς η Μαρίν Λεπέν κατάφερε να γίνει από τους κυρίαρχους του εγχώριου πολιτικού τοπίου. Και δη με φόντο την άνοδο του λαϊκισμού στην Ευρώπη και στις ισχυρότερες οικονομίες της ευρωζώνης.
Πρόκειται για την «επαναβεβαίωση της τριχοτόμησης της γαλλικής πολιτικής σκηνής μεταξύ Μακρονιστών, Μελανσονιστών και Λεπενιστών», επισημαίνει η εφημερίδα Le Monde, ενόσω τα προβλήματα συσσωρεύονται για τον μέσο πολίτη και η ακρίβεια υποβαθμίζει κι άλλο το βιοτικό επίπεδό του.
Επίσης, σχολιάζει, «το πλειοψηφικό σύστημα -που προϋποθέτει τη συγκέντρωση του 50% των ψήφων στον δεύτερο γύρο- δεν αποτελεί πλέον ανυπέρβλητο εμπόδιο για το ακροδεξιό κόμμα. Ούτε προστατεύει πια όσο πριν τις δυνάμεις του κέντρου»…
Μαζί με τον προβληματισμό για το εάν η Γαλλία θα πρέπει να επιστρέψει ή όχι στο αναλογικό εκλογικό σύστημα ανοίγει μοιραία και η συζήτηση για την de facto ανάγκη επιστροφή στον κοινοβουλευτισμό της Τρίτης και Τέταρτης Γαλλικής Δημοκρατίας, όταν ο πρόεδρος δεν ήταν οιονεί παντοκράτορας.
Προσώρας, η αριστερή αντιπολίτευση χρεώνει στον ίδιο τον Μακρόν μεγάλο μέρος της ευθύνης για την άνοδο της ακροδεξιάς, την οποία είχε υποσχεθεί ότι θα εξαλείψει αλλά τελικά ενίσχυσε με την αυταρχική πολιτική του.
«Η κυρία Λεπέν μπορεί πει: “Ευχαριστώ Μακρόν, υποστηρικτή της Εθνικής Συσπείρωσης»», δήλωσε καυστικά ο Αλεξί Κορμπιέρ, βουλευτής της Ανυπότακτης Γαλλίας του Ζαν-Λικ Μελανσόν.
Το σχόλιο δεν στόχευε πλέον μόνο στη συνεχή πολιτική μετατόπιση του κέντρου προς όλο και πιο δεξιά, τις αντιλαϊκές μεταρρυθμίσεις και το δόγμα «νόμος και τάξη» του επονομαζόμενου και «προέδρου των πλουσίων».
Σκηνικό ακραίας πόλωσης
Προεκλογικά ο Μακρόν και η κυβέρνησή του υιοθέτησαν τη ρητορική περί «δύο άκρων», εξισώνοντας ουσιαστικά το NUPES και τη λεπενική ακροδεξιά.
Με αυτή την ισοπεδωτική θεώρηση, εκτιμά μερίδα του γαλλικού Τύπου και αναλυτές, τα ήδη εξασθενημένα αντι-ακροδεξιά αντανακλαστικά των Γάλλων μειώθηκαν περαιτέρω.
Σύμφωνα με δημοσκόπηση της Harris Interactive, μόνο το ένα τρίτο των ψηφοφόρων της προεδρικής παράταξης δήλωσε ότι θα ψήφιζε υποψήφιο του NUPES σε περίπτωση μονομαχίας με υποψήφιο της λεπενικής ακροδεξιάς στον δεύτερο γύρο της Κυριακής.
Στον αντίποδα, το ένα τρίτο των ψηφοφόρων του NUPES δήλωσε ότι θα ψήφιζε υποψήφιο του Μακρόν αν ήταν απέναντι σε υποψήφιο της Εθνικής Συσπείρωσης.
Τελικά η αποχή την Κυριακή έφτασε στο 54%. Από τις 108 εκλογικές περιφέρειες όπου μονομάχησαν υποψήφιοι των παρατάξεων του Μακρόν και της Λεπέν, η ακροδεξιά κέρδισε τις 62. Στις 62 περιφέρειες που αναμετρήθηκαν υποψήφιοι της NUPES και της Λεπέν, η τελευταία κέρδισε τις 33.
Το πολιτικό «λίφτινγκ» της Μαρίν
Στο μεσοδιάστημα, δημοσκόπηση της εταιρείας Kantar Public είχε καταδείξει ότι το 42% των Γάλλων δεν πιστεύει πια ότι η λεπενική ακροδεξιά αποτελεί κίνδυνο για τη δημοκρατία.
Ήταν το αποτέλεσμα μιας επιτηδευμένα στρογγυλοποιημένης προεκλογικής ρητορικής της Μαρίν Λεπέν. Ενός μεθοδικού πολιτικού «λίφτινγκ» του κόμματός της για το θεαθήναι, συγκαλύπτοντας την ακροδεξιά ιδεολογία του.
Αλλά και της αποτυχίας παρουσίασης βιώσιμων προτάσεων και λύσεων από τα κόμματα του λεγόμενου «ρεπουμπλικανικού μετώπου».
Από αυτό, δε, ο Μακρόν επιχείρησε να «εξορίσει» το NUPES, το οποίο με τη σειρά του δεν κατάφερε εκ του αποτελέσματος και στον βαθμό που στόχευε να πείσει τους ψηφοφόρους.
Κάπως έτσι λοιπόν μόλις το 40% των ερωτηθέντων από την Kantar Public -ήτοι 9 μονάδες λιγότερο από τον Φεβρουάριο του 2019- βλέπουν πλέον τη Μαρίν Λεπέν ως εκπρόσωπο μιας «εθνικιστικής και ξενοφοβικής ακροδεξιάς».
Αυτόν τον ρόλο τον είχε πάρει πια ο Ερίκ Ζεμούρ με 64%.
Αντιθέτως, το 46% (+7) δήλωσε ότι θεωρεί την επικεφαλής της Εθνικής Συσπείρωσης εκπρόσωπο ενός γνήσιου πατριωτισμού και των παραδοσιακών αξιών.
Ως εκ τούτου, στα 53 της, η κόρη του Ζαν-Μαρί Λεπέν κάθε άλλο παρά έχει εγκαταλείψει τις πολιτικές φιλοδοξίες της. «Θα συνεχίσουμε το έργο να φέρουμε κοντά τους Γάλλους», διακήρυξε το βράδυ της Κυριακής με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των βουλευτικών εκλογών.
Στόχος της, όπως είπε o γεννηθείς το 1995 εκπρόσωπός της Ζορντάν Μπαρντελά, είναι στις προεδρικές εκλογές «το 2027 να μην προκαλεί φόβο σε κανένα Γάλλο».
Μέχρι τότε βέβαια μεσολαβούν πολλά. Οι εκλογές για τη Γερουσία το 2023 και οι ευρωεκλογές το 2024. Ίσως δε και νέες βουλευτές εκλογές, εάν λάβει κανείς υπόψη του τη σεναριολογία για παρατεταμένη ακυβερνησία και πρόωρη προσφυγή στις κάλπες.
