Η documenta στο Κάσελ θεωρείται η πιο σημαντική έκθεση τέχνης στον κόσμο, αλλά σπάνια ο ενθουσιασμός ήταν τόσο μεγάλος όσο φέτος. Μόνο λίγοι γνωρίζουν τι θα δουν οι επισκέπτες από αυτό το Σάββατο 18 Ιουνίου. Ένα πράγμα πάνω από όλα είναι σαφές. Αυτή η documenta θα είναι διαφορετική. Για πρώτη φορά δεν την επιμελείται ένα άτομο, αλλά μια ομάδα. Για πρώτη φορά οι επιμελητές είναι από την Ασία. Το 2019 η καλλιτεχνική ομάδα Ruangrupa ανέλαβε την πιο σημαντική έκθεση σύγχρονης τέχνης και ο κόσμος της τέχνης έτριβε τα μάτια του. Η συλλογικότητα καλλιτεχνών από την Τζακάρτα ήταν τόσο άγνωστη που δεν διέθετε καν λήμμα στη Wikipedia.
Όταν η ομάδα Ruangrupa εξήγησε την καλλιτεχνική της ιδέα το 2020, οι άνθρωποι των μουσείων και οι ιδιοκτήτες γκαλερί έμαθαν την ινδονησιακή λέξη για την αποθήκευση ρυζιού «λουμπούνγκ». Η λέξη σημαίνει ότι το πλεόνασμα της συγκομιδής αποθηκεύεται προς όφελος της κοινότητας. Στην documenta οι καλλιτέχνες θέλουν «να εξασκηθούν από κοινού στο λουμπούνγκ».
Τέλος στους σταρ της τέχνης
Αυτή η documenta αποχαιρέτησε πολλά πράγματα. Τους σταρ των μεγάλων ονομάτων, το στενό χρονικό πλαίσιο των 100 ημερών, την μια πόλη στη βόρεια Έσση και τις καλλιτεχνικές παραγγελίες. Αντίθετα, η Ruangrupa κάλεσε και άλλες συλλογικότητες από όλο τον κόσμο να συνεπιμεληθούν την έκθεση. Πίνακες ζωγραφικής, γλυπτά, παραστάσεις, ταινίες, πιθανότατα θα είναι όλα εκεί στην documenta δεκαπέντε, αλλά πάνω από όλα αυτό που είναι σημαντικό είναι η άυλη διαδικασία, το όραμα, η δέσμευση μεταξύ των συμμετεχόντων.
Αναμεσά τους είναι μια δανέζικη οργάνωση για πρόσφυγες, τους οποίους στηρίζει με νομικές συμβουλές και μαθήματα γλώσσας. Μια ομάδα από το Μπαγκλαντές που αγωνίζεται για τη μείωση των απορριμμάτων, μελισσοκόμοι από το Κάσελ.
Οι λάτρεις της τέχνης δεν πρέπει να έρθουν με συγκεκριμένες προσδοκίες στο Κάσελ, συμβουλεύει η Ruangrupa. «Ιδανικά, φανταζόμαστε μια documenta που ο καθένας και ο καθεμία που βιώνει την έκθεση μεταφέρει ελπίδα και ένα θετικό κλίμα».
Διαφορετική και ακριβή
Ένα παράδειγμα τις πρώτες εβδομάδες είναι η πλωτή σχεδία με την επωνυμία «ιθαγένεια» του Κέντρου Τέχνης και Πολεοδομίας του Βερολίνου που μεταφέρει τη σκέψη παντού σε ένα ταξίδι 55 ημερών μέσα από ποτάμια και κανάλια με πολιτιστικές εκδηλώσεις από το ένα μέρος στο άλλο και καταλήγει στο Κάσελ.
Η documenta 15 δεν φιλοδοξεί να είναι μόνο διαφορετική από τις προκατόχους της, αλλά ειδικά λόγω των μέτρων αντιμετώπισης του κορωνοϊού είναι και πιο ακριβή. Ο δήμαρχος του Κάσελ Κρίστιαν Γκέζελε έκανε λόγο για έναν προϋπολογισμό 42 εκ. ευρώ που θα μπορούσε να αυξηθεί. Στην τελευταία documenta 14 το 2017 ο εγκεκριμένος προϋπολογισμός ήταν 39 εκ. ευρώ και συνδιοργανώτρια ήταν η Αθήνα.
Τα επίσημα εγκαίνια της φετινής διοργάνωσης γίνονται το Σάββατο 18 Ιουνίου και θα παραστεί και ο Ομοσπονδιακός Προέδρος Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάγερ, ο Πρωθυπουργός της Έσσης Μπόρις Ράιν και ο Πρέσβης της Δημοκρατίας της Ινδονησίας Αρίφ Χαβάς Εγκροζένο.
Σύμφωνα με την Ruangrupa «η φετινή documenta θα είναι η απαρχή ενός μακροπρόθεσμου λουμπούνγκ, μιας αποθήκης συλλογικών αποθεμάτων για τη βιώσιμη ανάπτυξη των καλλιτεχνικών συλλογικοτήτων σε ολόκληρο τον κόσμο»
Σ.Τράουνερ, N.Σίπερς, Γκ.Ροτ, dpa
Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου
Πηγή DW
