«Το απόγευμα επισκεφθήκαμε τον γερο-Λάζαρο Κουντουριώτη, τον οποίο όλοι σέβονται και εκτιμούν σαν βασιλιά του νησιού» γράφει στο ημερολόγιό της η Χριστιάνα Λιτ, η δανή σύζυγος του ιερέα της βασίλισσας Αμαλίας, περιγράφοντας μίνι κρουαζιέρα του ζεύγους στην Υδρα το μακρινό 1847: «Είναι ένας από αυτούς τους Ελληνες που θυσίασαν μεγάλη περιουσία στον αγώνα για την ελευθερία. Αλλά και σήμερα είναι ευκατάστατος. Μένει σε ένα μεγάλο, υπέροχο σπίτι, το ωραιότερο μέσα στη μικρή πολιτεία. Και να σκεφτεί κανείς πως η σύγκριση γίνεται με τις άλλες κατοικίες του νησιού, που είναι όλες κτισμένες πολύ όμορφα και με φαρδιές μαρμάρινες σκάλες. Στο εσωτερικό τους τα δωμάτια είναι μεγάλα, ψηλοτάβανα και το πάτωμα στρωμένο με μάρμαρα που σχηματίζουν διάφορα σχέδια».
Πόσο συγκινητικό είναι δύο αιώνες μετά να βλέπεις το ίδιο σπίτι που τόσο είχε εντυπωσιάσει την επισκέπτριά του να στέκεται καλοδιατηρημένο και υπερήφανο μέσα στη «μικρή πολιτεία» με το μεγάλο και πλούσιο παρελθόν! Να θυμάσαι ξανά και ξανά αυτό το παρελθόν (γιατί στην Υδρα θα επιστρέψεις πολλές φορές) περπατώντας στα πλακόστρωτα σοκάκια και στους προμαχώνες με τα κανόνια και ρίχνοντας αδιάκριτες ματιές στις αυλές με τα λουλούδια. Και να διαπιστώνεις πως εκεί που γράφτηκε η ιστορία, σήµερα η σύγχρονη υδραίικη κοινωνία χαράσσει µε σεβασµό τα δικά της µονοπάτια, συντηρώντας τη µνήµη αλλά και δηµιουργώντας τις ιδανικές προϋποθέσεις για ανάπτυξη, εξέλιξη και (τουριστική και όχι µόνο) πρόοδο σε έναν τόπο µε πολύ ιδιαίτερα στοιχεία – ένα τέτοιο παράδειγµα αποτελεί και το ιστορικό Hotel Bratsera, που λειτουργεί σε ένα πρώην εργοστάσιο επεξεργασίας σπόγγων του 19ου αιώνα που ίδρυσε ο Νικόλαος Βερβενιώτης και το οποίο έχει αποκατασταθεί µε αγάπη και έχει µετατραπεί σε ένα από τα πιο όµορφα και βραβευµένα µικρά ξενοδοχεία και εστιατόρια στην Ελλάδα.
Οι επισκέπτες του νησιού αυτή την περίοδο έχουν την ευκαιρία να φιλοξενηθούν και σε νέες λαμπερές ξενοδοχειακές μονάδες καθώς και να ανακαλύψουν εμβληματικά σπίτια τα οποία έχουν αγοραστεί από έλληνες επιχειρηματίες αλλά και ξένους λάτρεις της Υδρας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα σαουδάραβας Κροίσος, ο οποίος αγόρασε ένα από τα ωραιότερα αρχοντικά, προχωρώντας ωστόσο σε μια ατυχή αρχιτεκτονική παρέμβαση, αφού δημιούργησε ασανσέρ το οποίο συνδέει το ισόγειο με τον πρώτο όροφο της οικίας. Οι πιο «ψαγμένοι» στον χώρο της τέχνης γνωρίζουν ότι στην Υδρα είχαν αγοράσει σπίτι δύο διεθνούς φήμης εικαστικοί, οι Τίμοθι Χένεσι και Γιάννης Καρδαμάτης. Τον Χένεσι συνέδεε στενή φιλία με την Πέγκι Γκούγκενχαϊμ (των ομώνυμων μουσείων) που επισκεπτόταν ινκόγκνιτο την Υδρα, ενώ ο Καρδαμάτης έγραψε ιστορία με τις περίφημες χρυσές του πόρτες-πολύτιμα έργα τέχνης. Στο πανέμορφο νησί του Αργοσαρωνικού διέθετε σπίτι ο Αλέξης Μάρδας, μάνατζερ των Beatles. Τα μέλη του θρυλικού συγκροτήματος είχαν επισκεφθεί το νησί, όπως επίσης η Τζόαν Κόλινς και η Τζέιν Σέιμουρ. Τα τελευταία χρόνια έχει αγοράσει σπίτι στο νησί ο international γκαλερίστας Ταντέους Ρόπακ, ενώ το σπίτι του εκλιπόντος Δημήτρη Κοντομηνά, το οποίο βρίσκεται πάνω από την ιστορική Σχολή Ναυτικών Δοκίμων, βγαίνει σε πλειστηριασμό από τράπεζα με αρχική τιμή τα 2 εκατομμύρια ευρώ. Ο βρετανός πολυεκατομμυριούχος Ρίτσαρντ Μπράνσον είχε αγοράσει στο παρελθόν εκτάσεις στην Υδρα, εκεί που σήμερα βρίσκονται κομψά, δημοφιλή καταστήματα. Το ωραιότερο και με μεγάλη επισκεψιμότητα κατάστημα του νησιού είναι το My Yδρα Concept Store (με την υπογραφή της Σοφίας Βαχάρη-Τσουβελεκάκη).
Ενα ξενοδοχείο «ζεν» στο καρνάγιο
Στο Μανδράκι, τον ιστορικό κόλπο βρίσκεται και η µοναδική αµµώδης παραλία του νησιού. Εκεί όπου λειτουργούσε το παλαιό καρνάγιο, χώρος στον οποίο ναυπηγήθηκαν και καθελκύστηκαν πλοία κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821 και όπου περπάτησαν ήρωες όπως ο εξ Υδρας Ανδρέας Μιαούλης (αρχηγός εκείνα τα τρομερά χρόνια του ελληνικού στόλου), βρίσκουμε από εφέτος ένα πεντάστερο boutique ξενοδοχείο. Το πολυτελές «Mandraki Beach Resort» λειτουργεί, όπως επισημαίνουν οι ιδιοκτήτες της επιχείρησης, ως «ένα σύγχρονο καταφύγιο ηρεμίας, γαλήνης και απόλυτης χαλάρωσης επαναπροσδιορίζοντας την έννοια των διακοπών. Ο σκοπός όμως παραμένει ο ίδιος – η ελευθερία του ανθρώπου. Η ιδέα τού laissez-faire εφαρμόζεται στην πράξη, αφού η ελευθερία τού να μην κάνεις απολύτως τίποτα είναι η δική μας ερμηνεία της αληθινής πολυτέλειας. Εξάλλου η κεντρική ιδέα του καταλύματος ευθυγραμμίζεται πλήρως με τους ρυθμούς της Υδρας και την ιδιαίτερη νοοτροπία του νησιού, μακριά από τη βουή των πόλεων, αφού ακόμα και τα αυτοκίνητα ή οι μοτοσικλέτες δεν επιτρέπονται».
Αναστοχασμοί στη θρησκευτική ζωγραφική
Τι άλλο μπορεί να απολαύσει αυτή την περίοδο ο επισκέπτης του νησιού εκτός από τη διαμονή του σε υψηλής αισθητικής ξενοδοχεία; Τη σημαντική έκθεση με τίτλο «1922-2022. Ιστορίες μνήμης και τέχνης: αναστοχασμοί στη θρησκευτική ζωγραφική των Σ. Παπαλουκά, Φ. Κόντογλου, Σ. Βασιλείου» που παρουσιάζει το Ιστορικό Αρχείο – Μουσείο Υδρας. Πραγματοποιείται στο πλαίσιο της επετείου των 100 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή και παρουσιάζει έργα θρησκευτικής τέχνης τριών σημαντικών ελλήνων ζωγράφων που ασχολήθηκαν με το είδος. Στόχος της είναι «να αναδείξει ότι οι τρεις συγκεκριμένοι δημιουργοί, εμφορούμενοι από το πνεύμα του μοντερνισμού, δουλεύοντας μέσα στη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, παραδίδουν με καθαρά προσωπικό και συνάμα πρωτοπόρο εικαστικό τρόπο παράλληλες και ταυτόχρονα διαφορετικές ο καθένας δυναμικές μορφοπλαστικές εκφάνσεις της εκκλησιαστικής ζωγραφικής, αποδεικνύοντας εν τέλει ότι η πρόσληψη και η γόνιμη μετουσίωση των αισθητικών αξιών της βυζαντινής, μεταβυζαντινής και λαϊκής ζωγραφικής στο έργο τους αφενός υπηρετεί την ώσμωση της παράδοσης με τα νεωτερικά καλλιτεχνικά ρεύματα και αφετέρου αναδεικνύει τη βυζαντινή τέχνη σε τέχνη ευρωπαϊκή. Στη μνημειακή ζωγραφική προηγείται ο Σπύρος Παπαλουκάς (1892-1957), ο οποίος στις εντυπωσιακές τοιχογραφίες του μητροπολιτικού ναού της Αμφισσας (1927-1932) συνταιριάζει με τόλμη και καλλιτεχνική δεξιότητα τα αξιώματα της Εσπερίας με τα διδάγματα και τις αρχές της βυζαντινής τέχνης (…). Ακολουθεί η εικαστική πρόταση του νέου τότε ζωγράφου Σπύρου Βασιλείου (1902-1985) για την αγιογράφηση του ναού του Αγίου Διονυσίου στην Αθήνα (1936-1939), η οποία, αν και μένει πιστή στον τύπο και στο πνεύμα της βυζαντινής και λαϊκής μας παράδοσης, αναδεικνύεται συγχρόνως καινοτόμα και ανανεωτική συμβάλλοντας στην καθιέρωση της «νεοβυζαντινής» τεχνοτροπίας. Ωστόσο κύριος εκπρόσωπος και ένθερμος ιεραπόστολος του «νεοβυζαντινού» ύφους θα αναδειχθεί στα χρόνια που ακολουθούν ο Αϊβαλιώτης Φώτης Κόντογλου (1895/6-1965), ο οποίος θα εκπληρώσει το όραμα του «αναπροσανατολισμού» της εκκλησιαστικής μας ζωγραφικής στις βυζαντινές της ρίζες». Παρουσιάζονται έργα που έχουν διαθέσει ειδικά για την έκθεση μεγάλα ιδρύματα της χώρας (ΜΙΕΤ, Ιδρυμα Βασίλη και Μαρίνας Θεοχαράκη) και σημαντικοί έλληνες συλλέκτες. Την επιμέλεια της έκθεσης, η οποία θα διαρκέσει ως τις 27 Ιουλίου, έχουν η Ανδρομάχη Κατσελάκη (δρ Αρχαιολογίας, ΜΑ Ιστορίας Τέχνης) και Μαρία Νάνου (ΜΑ Ιστορίας Βυζαντινής Τέχνης).
Τζεφ Κουνς και άλλες προσωπικότητες
Διαφορετικό το κλίμα σε μια άλλη σημαντική έκθεση που φιλοξενείται στο νησί: Στα Σφαγεία της Υδρας, που το Ιδρυμα ΔΕΣΤΕ έχει μετατρέψει εδώ και πολλά χρόνια σε πολιτιστικό τοπόσημο (DESTE Project Space), φιλοξενείται έκθεση με ένα νέο project του σταρ εικαστικού Τζεφ Κουνς. Με την παρουσία του οποίου το νησί δίνει έντονο στίγμα και στη διεθνή εικαστική επικαιρότητα (από 21 Ιουνίου έως 31 Οκτωβρίου). Η Υδρα ήταν εξάλλου ανέκαθεν δημοφιλής προορισμός του διεθνούς τζετ σετ αλλά και ανθρώπων των γραμμάτων και της τέχνης. Κομψή και ανοιχτόκαρδη, έχει δικαίως γοητεύσει δεκάδες επωνύμους που την επισκέφθηκαν ξανά και ξανά για να απολαύσουν μερικές ημέρες ηρεμίας ή και τρελής διασκέδασης σε μπαρ που έγραψαν τη δική τους ιστορία, όπως η διάσημη κάποτε «Λαγουδέρα». Μακρύς ο κατάλογος των επίτιμων επισκεπτών του νησιού, από τη Σοφία Λόρεν (που, ως γνωστόν, γύρισε εκεί «Το παιδί και το δελφίνι» του 1957), την Οντρεϊ Χέπμπορν, τον Χένρι Μίλερ, τον Λόρενς Ντάρελ και τον Πάτρικ Λι Φέρμορ (και οι τρεις είχαν φιλοξενηθεί στο σπίτι του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα), τη Σοράγια, τη Ζαν Μορό, τον Χένρι Φόντα και την Τζάκι Κένεντι ως τους Beatles, τους Rolling Stones και τον Λέοναρντ Κοέν (που είχε αποκτήσει εκεί τη δική του οικία, στην ίδια γειτονιά που είχε σπίτι ο Παναγιώτης Τέτσης) και από τη Μελίνα Μερκούρη και τον Ζυλ Ντασσέν (που γύρισαν εκεί τη «Φαίδρα» του 1962) ως τον Ζαν-Πολ Γκοτιέ και τη Σαρλίζ Θερόν που επισκέφθηκε πέρυσι την Υδρα μαζί με τη μητέρα της.
Οδηγός ευζωίας
Εκτός από τους προαναφερθέντες, «θύματα» της γοητείας της Υδρας έχουμε βεβαίως πέσει και όλοι εμείς που την επιλέξαμε για μια, έστω μικρή, ημερήσια απόδραση από την Αθήνα. Για να απολαύσουμε την υπέροχη θέα από την κορυφή του βουνού Ερως. Για να επισκεφθούμε τις παμπάλαιες εκκλησίες της και για τα αρχοντικά του Λάζαρου Κουντουριώτη (Παράρτημα Εθνικού Ιστορικού Μουσείου) και του Γεωργίου Κουντουριώτη (Μουσείο Μεταβυζαντινής Τέχνης και Ιστορίας), την οικία Τομπάζη (Παράρτημα της Σχολής Καλών Τεχνών) και το «Κόκκινο σπίτι» (στο Καμίνι) που είχε κατοικηθεί από τον Μιαούλη. Για να γευµατίσουµε σε κάποιο από τα gourmet εστιατόρια ή τις παραδοσιακές ταβέρνες της, να δοκιµάσουµε τα αµυγδαλωτά της ή να πιούµε ένα κοκτέιλ σε µπαρ µε θέα στο απέραντο γαλάζιο. Για να απολαύσουμε ένα δροσερό μπάνιο στη βραχώδη Υδρονέτα ή σε κάποια άλλη παραλία. Και για να σχεδιάσουμε, το βραδάκι, στο πλοίο της επιστροφής, την επόμενη σύντομη απόδραση. Πού; Πιθανώς στην Υδρα, αφού, όπως είπαμε, η μία φορά δεν είναι αρκετή.
