Ζητούνται επιδοτήσεις για «φωτοβολταϊκά στις στέγες»

Στις αρχές Μαρτίου ξεκίνησε το νέο πρόγραμμα εγκατάστασης «φωτοβολταϊκών στις στέγες» για τους οικιακούς καταναλωτές στην Ελλάδα, με 20ετή σύμβαση για την πώληση της ενέργειας (με τιμή αποζημίωσης 87 ευρώ/MWh). Ωστόσο, όπως αναφέρει στέλεχος της αγοράς, το ενδιαφέρον είναι σχεδόν μηδενικό, καθώς η ενεργειακή κρίση έχει οδηγήσει σε αύξηση της τιμής του εξοπλισμού, με συνέπεια η αποπληρωμή της επένδυσης για ένα νοικοκυριό να φτάνει τα 15 χρόνια.

«Θα συμφέρει μόνο εάν η τιμή πώλησης αυξηθεί στα 150 ευρώ/ MWh, δηλαδή όσο κοστίζει σήμερα η λιγνιτική μεγαβατώρα, ώστε να περιοριστεί στο μισό ο χρόνος αποπληρωμής της επένδυσης για τον καταναλωτή» επισημαίνει. Οσον αφορά το net metering για επιχειρήσεις, έχει δοθεί η δυνατότητα για συστήματα έως 250 κιλοβάτ να συνδεθούν στη χαμηλή τάση, αντί για τη μέση τάση, περιορίζοντας σημαντικά το κόστος.

Η αυτοπαραγωγή έως σήμερα έχει προσελκύσει κυρίως τους εμπορικούς καταναλωτές. Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία του ΔΕΔΔΗΕ, από το 2015 έως και το 2021 έχουν εγκατασταθεί συνολικά 89 MW φωτοβολταϊκών αυτοπαραγωγής, εκ των οποίων τα 38 MW εντός του 2021. Ωστόσο, μόλις το 4% της συνολικής ισχύος ήταν οικιακά συστήματα και τα υπόλοιπα εμπορικά.

Σχεδιασμοί

Γι’ αυτό, σύμφωνα με τα όσα έχει δηλώσει ο υπουργός Ενέργειας κ. Κώστας Σκρέκας, έχει προβλεφθεί κονδύλι 160 εκατ. ευρώ στο Ταμείο Ανάκαμψης για επιδότηση νοικοκυριών και επιχειρήσεων για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων παραγωγής ρεύματος και αποθήκευσης ενέργειας, ενώ σχεδιάζεται το επόμενο «Εξοικονομώ» να καλύπτει και δαπάνες για οικιακά φωτοβολταϊκά στη στέγη και αντλίες θερμότητας.

Σε κάθε περίπτωση η προώθηση της αυτοπαραγωγής αποτελεί προτεραιότητα για την ΕΕ ως απάντηση στο υψηλό ενεργειακό κόστος και στις προσπάθειες απεξάρτησης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα. Η νέα εργαλειοθήκη της Κομισιόν REPowerEU προτείνει υποχρεωτική  εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε νέα δημόσια και εμπορικά κτίρια εμβαδού άνω των 250 τ.μ. έως το 2026 και στα υπάρχοντα έως το 2027. Στα νέα κτίρια κατοικιών πρέπει να εγκατασταθούν φωτοβολταϊκά έως το 2029. Οσο για την περίοδο αδειοδότησής τους, προβλέπεται να περιοριστεί στο τρίμηνο.

Ανοίγουν χώρο

Παράλληλα με την πίεση για επιδοτήσεις των δαπανών εγκατάστασης φωτοβολταϊκών το ενεργειακό επιτελείο της κυβέρνησης «τρέχει» για να ανοίξει ηλεκτρικό χώρο στα δίκτυα ώστε να χωρέσουν νέα «φωτοβολταϊκά στις στέγες». Διότι εάν είναι μια φορά δύσκολο για νοικοκυριά και επιχειρήσεις να βρουν λίγα τετραγωνικά στην ταράτσα τους ή στο οικόπεδό τους για να εγκαταστήσουν ηλιακά πλαίσια, είναι σχεδόν αδύνατο να αποκτήσουν πρόσβαση στο ηλεκτρικό σύστημα, ειδικά σε ορισμένες περιοχές της χώρας όπου είναι πλέον κορεσμένο.

Για παράδειγμα στην Αττική, περιορισμένη διαθεσιμότητα έχουν μετασχηματιστές στους υποσταθμούς Λαυρίου, Μαρκόπουλου, Ασπροπύργου, Μεγάρων και Καλλιστηρίου. Αντιστοίχως, στη Θεσσαλία μικρό είναι το περιθώριο υποσταθμών σε Αλμυρό, Στεφανοβίκειο, Λάρισα  (υποσταθμοί ΙΙ και ΙΙΙ), ενώ δεν υπάρχει καμία διαθεσιμότητα σε  Δομοκό, Φάρσαλα, Τρίκαλα (ΙΙ). Ιδια ή παρόμοια κατάσταση έχει αποτυπωθεί σε Γρεβενά, Βέροια, Κιλκίς, Σέρρες, Μεγαλόπολη κ.ά.

Σήμερα, ο ΔΕΔΔΗΕ (Διαχειριστής Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας) προχωρεί σε απορρίψεις  όρων σύνδεσης  φωτοβολταϊκών διότι μια γραμμή μεταφοράς ρεύματος δεν έχει θερμικό περιθώριο, αλλά κυρίως γιατί έχει ξεπεραστεί το όριο της στάθμης βραχυκύκλωσης των μετασχηματιστών του υποσταθμού – σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα έχει μηδενίσει. Για να ξεπεραστεί το πρόβλημα και προκειμένου να χωρέσουν όσο γίνεται περισσότερες Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) οι αρμόδιοι του υπουργείου Ενέργειας και του ΔΕΔΔΗΕ κατέληξαν σε δύο λύσεις:

1. Να γίνει αλλαγή του Κώδικα Διαχείρισης του Δικτύου στους 450 υποσταθμούς του ΔΕΔΔΗΕ. Ουσιαστικά θα αλλάξει ο ορισμός της στάθμης βραχυκύκλωσης, αυξάνοντάς την κατά πέντε MW (μεγαβάτ). Ετσι, αναμένεται να ανοίξει άμεσα ένας τεράστιος ηλεκτρικός χώρος περί τα 2,25 GW (γιγαβάτ), δίχως να χρειαστούν επενδύσεις σε αναβαθμίσεις δικτύων. Οπως εξηγεί η ίδια πηγή, «τα όρια είχαν οριστεί πολύ παλιά και ήταν υπέρ το δέον αυστηρά, δίχως να υπάρχει πραγματικός λόγος ασφαλείας».

2. Η αλλαγή της κατανομής του ηλεκτρικού χώρου στους υποσταθμούς ώστε να στηριχθεί η αυτοπαραγωγή. Η σχετική ρύθμιση περιλαμβάνεται και αυτή στο νομοσχέδιο και προβλέπει οι υποσταθμοί έως 10 MW να διατίθενται αποκλειστικά για αυτοπαραγωγή, για ενεργειακό συμψηφισμό (net metering) καθώς και για το πρόγραμμα «φωτοβολταϊκά στις στέγες».  Επίσης, προωθείται ποσόστωση στα περιθώρια του κάθε υποσταθμού, με τα νοικοκυριά να καταλαμβάνουν το 30%, οι σταθμοί αγροτών 30%, η βιομηχανία και η μεταποίηση 30% και 10% οι ανεξάρτητοι παραγωγοί. Για τους μεγαλύτερους υποσταθμούς, η πλεονάζουσα ισχύς άνω των 10 ΜW θα κατανέμεται σε ποσοστό 30% σε νοικοκυριά, αγρότες, βιομηχανία, μεταποίηση και ανεξάρτητους παραγωγούς και το 70% για την εγκατάσταση των υπολοίπων σταθμών ΑΠΕ.

Η Ελλάδα κόμβος σε ηλεκτρικές διασυνδέσεις με Μέση Ανατολήκαι Αφρική

Στήριξη των ηλεκτρικών διασυνδέσεων αλλά και των αγωγών μεταφοράς αερίου από τη Μέση Ανατολή και την Αφρική προς την Ευρώπη αναμένεται να δοθεί σε κορυφαίο επίπεδο τις επόμενες ημέρες οπότε, εάν επιβεβαιωθούν οι πληροφορίες, θα βρεθεί στο Κάιρο η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κυρία Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.  

Αλλωστε, όπως αναφέρουν κυβερνητικές πηγές, έπειτα από το έκτο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας και τον στόχο μείωσης των εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου, αποκτούν ιδιαίτερη σημασία τα  έργα που διαφοροποιούν το ενεργειακό μείγμα και την ασφάλεια της Ευρώπης, όπως είναι ο ελληνικού ενδιαφέροντος αγωγός αερίου EastMed, αλλά και οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις του EuroAsia Interconnector και Ελλάδας – Αιγύπτου. Στο Κάιρο θα βρεθεί στις 15 Ιουνίου και η γενική γραμματέας Ενέργειας του ΥΠΕΝ κυρία Αλεξάνδρα Σδούκου για το EastMed Gas Forum και συναντήσεις με τις Αρχές της χώρας, αλλά και στελέχη του κλάδου.

Την ηλεκτρική διασύνδεση Αιγύπτου – Ελλάδας έχει σχεδιάσει και αναπτύσσει η ELICA. Επίσκεψη στο Κάιρο έχει προγραμματίζει το ερχόμενο διάστημα και ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ κ. Μάνος Μανουσάκης, ο οποίος θα συναντηθεί με τον επικεφαλής του Egyptian Electricity Transmission Co (EETC) προκειμένου να συνομιλήσουν για το έργο που σχεδιάζεται να μεταφέρει 3 GW πράσινης ενέργειας από την περιοχή El Sallum έως την Αττική και από εκεί στα Βαλκάνια και στην Ιταλία.

Αυξημένη κινητικότητα παρατηρείται και για το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Euroasia Interconnector. Την περασμένη Δευτέρα πραγματοποιήθηκε συνάντηση στην Αθήνα μεταξύ της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΝ, της Διοίκησης του ΑΔΜΗΕ και αντιπροσωπείας από το Ισραήλ με αντικείμενο συζήτησης το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης της Ελλάδας με την Κύπρο και το Ισραήλ.

Ρυθμίσεις για νέες επενδύσεις ΑΠΕ

Ρυθμίσεις ώστε τα δίκτυα να… υποδεχθούν έργα ΑΠΕ επενδυτών αλλά και ενεργειακών κοινοτήτων προωθεί το υπουργείο Ενέργειας. Οι Διαχειριστές (ΔΕΔΔΗΕ, ΑΔΜΗΕ) θα μπορούν να επιβάλλουν περιορισμούς στην έγχυση ηλεκτρισμού έως το 5% της ετήσιας δυνατότητας παραγωγής ενέργειας των σταθμών ΑΠΕ σε κάθε περιοχή.  Οπως υποστηρίζουν παράγοντες της αγοράς, πέρα από τις ρυθμίσεις χρειάζονται και επενδύσεις για την αναβάθμισή τους. Ηδη υπάρχει σχέδιο αύξησης της ισχύος σε 33 υποσταθμούς, προϋπολογισμού 30 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 12 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης.  Σε δεύτερο χρόνο, συζητείται η δυνατότητα να επιτραπεί η προσθήκη επιπλέον υποσταθμού, δίπλα στους υφιστάμενους, ή διαφορετικά να δοθεί η δυνατότητα χρήσης των μετασχηματιστών που είναι σε εφεδρεία.