Οι πυροβολισμοί που ακούστηκαν αργά χθες βράδυ στην Τρίπολη αποτελούν σαφές δείγμα της κατάστασης ασφαλείας που έχει διαμορφωθεί στο λιβυκό και η οποία ενδέχεται ανά πάσα στιγμή να βυθίσει εκ νέου την χώρα σε εμφύλιο. Γι’ αυτό, η σφοδρή σύγκρουση της περασμένης Παρασκευής μεταξύ δύο πολιτοφυλακών (που υποστηρίζουν διαφορετική κυβέρνηση) στο κέντρο της πρωτεύουσας προκάλεσε ιδιαίτερη ανησυχία.
Η ύπαρξη δύο κυβερνήσεων από τον περασμένο Φεβρουάριο, της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας (GNU) υπό τον Αμπντελ Χαμίντ Ντμπεϊμπά και αυτής του Φατχί Μπασάγκα που έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή των Αντιπροσώπων (HoR) -και εδρεύει στα ανατολικά- παρατείνει το αδιέξοδο στην βορειοαφρικανική χώρα. Οι παράλληλες δομές εξουσίας σε συνδυασμό με τη διασπορά όπλων και τις διάφορες πολιτοφυλακές καθιστούν την εξίσωση αρκούντως περίπλοκη.
Έτσι, το ενδεχόμενο διολίσθησης σε γενικευμένες ένοπλες συγκρούσεις περίπου δύο χρόνια μετά την συμφωνία κατάπαυσης πυρός, θα απομακρύνε οριστικά τη διεξαγωγή εκλογών (οι οποίες σύμφωνα με έμπειρους παρατηρητές ήταν αναμενόμενο ότι δεν επρόκειτο να διεξαχθούν εντός του έτους) ενώ η χώρα θα εισέρχονταν σε έναν κύκλο αστάθειας που μπορεί να την καθιστούσε οριστικά και αμετάκλητα αποτυχημένο κράτος (failed state).
Αλληλοκατηγορίες
Οι προ ημερών συγκρούσεις στο κέντρο της Τρίπολης κόστισαν τη ζωή σε έναν άνθρωπο, ενώ προκάλεσαν μεγάλες υλικές καταστροφές. Παρότι δεν είναι σαφές ποια πολιτοφυλακή ευθύνεται για την έναρξη των εχθροπραξιών (η Ταξιαρχία Al-Nawasi που υποστηρίζει τον Μπασάγκα ή η Υπηρεσία Υποστήριξης Σταθεροποίησης που είναι πιστή στο GNU), η μια πλευρά επιρρίπτει ευθύνες στην άλλη.
Ο Ντμπεϊμπά κατηγόρησε τον Μπασάγκα ότι επιχειρεί να εκφοβίσει τους πολίτες και ότι επιδιώκει «να επαναφέρει το φάσμα του πολέμου». Διαβεβαιώσε, δε, ότι δεν προτίθεται να παραδώσει την εξουσία μέχρι τη διεξαγωγή εκλογών, προεδρικών και κοινοβουλευτικών. «Δεν είναι δυνατό να συγκριθεί μια εξουσία που προκύπτει από τη συναίνεση μεταξύ Λίβυων και μέσω νόμιμων και εκλεγμένων νομοθετικών θεσμών, με μια συμμορία παρανόμων που χρησιμοποιεί πολίτες στην πρωτεύουσα, ως ανθρώπινες ασπίδες για σκοπούς πολιτικού εκβιασμού» σημείωσε ο Μπασάγκα στον αντίποδα.
Απόλυτη ηρεμία και προστασία των αμάχων ζήτησε η Στέφανι Γουίλιαμς, ειδική σύμβουλος του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ για τη Λιβύη. Ενόσω υπό την προεδρία της συνεδριάζει η κοινή επιτροπή Ανωτάτου Συμβούλιου του Κράτους και HoR προκειμένου να βρεθεί μια σταθερή συνταγματική βάση για τις εθνικές εκλογές, υπάρχουν φήμες ότι επίκειται άμεσα αντικατάσταση της. Σε ένα δεδομένα δύσκολο τοπίο, η πολύ δραστήρια Γουίλιαμς δεν κατάφερε να συνδράμει καθοριστικά ώστε να διεξαχθούν οι εκλογές που είχαν προγραμματιστεί για τις 24 Δεκεμβρίου του περασμένου έτους.
Ενδεχομένως, η διεξαγωγή των εκλογών να μην είναι στην ατζέντα των πολιτικών παικτών και των εν γένει δρώντων του λιβυκού. «Οι φορείς λήψης αποφάσεων στη Λιβύη, ανατολικά και δυτικά, θέλουν να διατηρήσουν τις θέσεις και την επιρροή τους, καθώς συνειδητοποιούν ότι η διεξαγωγή ελεύθερων, δίκαιων και διαφανών εκλογών υπό αραβική, αφρικανική και διεθνή εποπτεία θα οδηγήσει στην εμφάνιση νέων Λιβύων ηγετών που αντικατοπτρίζουν την ελεύθερη βούληση του λιβυκού λαού» υπογράμμισε ο Χουσείν Χαρίντι, πρώην βοηθός υπουργός Εξωτερικών της Αιγύπτου.
Ιταλική διάσκεψη, τουρκική επέκταση
Μια διεθνή συνάντηση, εν είδη διάσκεψης, για το λιβυκό ετοιμάζει η Ιταλία έχοντας προσκαλέσει τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Τουρκία και την Αίγυπτο. Η μη πρόσκληση της Ελλάδας -παρά την προσπάθεια διπλωματικών αξιωματούχων να υποβαθμίσουν το γεγονός- συνιστά πρόβλημα για την Αθήνα η οποία δεν θα έχει «φωνή» σε ένα fora που την ενδιαφέρει άμεσα καθώς στη Λιβύη διακυβεύονται μείζονα ελληνικά συμφέροντα (τουρκολιβυκό σύμφωνο, οικονομία κλπ).
Εν τω μεταξύ, χθες, παρατάθηκε για 18 επιπλέον μήνες η παρουσία των τουρκικών δυνάμεων στη βορειοαφρικανική χώρα. Συγκεκριμένα, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, κατέθεσε στη βουλή σχετικό μνημόνιο στο οποίο γίνεται λόγος ότι οι τουρκικές δυνάμεις αποσκοπούν στην «προστασία των εθνικών συμφερόντων στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου και η λήψη όλων των απαραίτητων προφυλάξεων έναντι των κινδύνων ασφαλείας που προέρχονται από παράνομες ένοπλες ομάδες στη Λιβύη». Για την Αθήνα -και πολλές ακόμα χώρες- η τουρκική στρατιωτική παρουσία δεν μπορεί να ιδωθεί με θετικό μάτι. Ωστόσο, ορισμένοι δυτικοί την προσλαμβάνουν ως αντιστάθμισμα στη Wagner, τη ρωσική παραστρατιωτική ομάδα που δραστηριοποιείται στη Λιβύη.
Μεσολάβηση Μαδούρο;
Για την πρόθεση της Βενεζουέλας να γεφυρώσει τις διαφορές μεταξύ Τουρκίας και Χαλίφα Χαφτάρ έγραψε προ ημερών λιβυκή ιστοσελίδα. Εάν αυτό ισχύει, τότε η Άγκυρα προσπαθεί να εξασφαλίσει από τώρα επαφή με όλους τους δρώντες του λιβυκού, ώστε σε μια επόμενη μέρα στη χώρα να έχει ανοιχτή επικοινωνία με όποιον και αν επικρατήσει.
