Το σώμα μας χάνει περίπου δύο λίτρα υγρών κάθε μέρα, κατ’ αρχήν μέσω της επιφάνειας του δέρματος, το οποίο ρυθμίζει τη θερμοκρασία στο σώμα. Αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα τις πιο ζεστές ημέρες του χρόνου. Αλλά και ο ξηρός αέρας από τη θέρμανση μπορεί επίσης να μας επηρεάσει. Τα νεφρά, τα οποία καθαρίζουν τον οργανισμό μας από τις τοξίνες, εκκρίνουν υγρό με τη μορφή ούρων. Αν δεν έχουμε πιει αρκετά υγρά, τα ούρα μας έχουν έντονο κίτρινο χρώμα. Αν το χρώμα γίνει καφέ, αυτό είναι ένα σοβαρό προειδοποιητικό σημάδι ότι κάτι δεν πάει καλά. Υγρά εκκρίνονται και με τα κόπρανα μέσω των εντέρων. Επίσης χάνουμε νερό με τη μορφή μικροσκοπικών σταγονιδίων όταν αναπνέουμε. Το συμπέρασμα είναι ότι για να αντικαταστήσουμε αυτές τις απώλειες, πρέπει να πίνουμε περίπου 1,5 με δύο λίτρα υγρών κάθε μέρα. Οι ανάγκες αυξάνονται κατά τη διάρκεια σωματικής άσκησης ή σε περίπτωση υψηλών θερμοκρασιών, πυρετού, εμετού και διάρροιας.
Χωρίς υγρά δεν μπορεί να λειτουργήσουν σώμα και εγκέφαλος
Ωστόσο, δεν χρειάζεται πάντα νερό. Σούπες, φρούτα ή διάφορα είδη λαχανικών κάνουν επίσης καλό στον οργανισμό και βοηθούν στην αναπλήρωση των χαμένων υγρών. Ποιο είναι το όριο κινδύνου; Απώλεια του 7% των σωματικών υγρών, κάτι που μπορούμε να διαπιστώσουμε από ταχυπαλμίες και επεισόδια σύγχυσης, επειδή όλες οι χημικές διεργασίες και χημικές αντιδράσεις στο σώμα απαιτούν υγρά. Στη χειρότερη περίπτωση, σε μία απώλεια υγρών κατά 12%, μπορεί να προκληθεί σοκ ή ακόμη και κώμα. Χωρίς υγρά δεν μπορούν να λειτουργήσουν εγκέφαλος και νωτιαίος μυελός. Το εγκεφαλονωτιαίο υγρό είναι ένα διαυγές, άχρωμο υγρό που βρίσκεται στο κοιλιακό σύστημα του εγκεφάλου και στον υπεραχνοειδή χώρο. Σε αυτό επιπλέει το κρανίο και το προστατεύει από τους κραδασμούς. Κάθε μέρα δημιουργεί ο οργανισμός μας μισό λίτρο από αυτό το υγρό, το οποίο πρέπει να ανανεωθεί τρεις φορές την ημέρα. Πρώτα σημάδια ότι το σώμα μας χρειάζεται επειγόντως υγρά, είναι οι πονοκέφαλοι και οι ζαλάδες, η ξηρότητα στο στόμα και στον λαιμό και πιθανώς μία δυσκολία στην κατάποση. Νιώθουμε κουρασμένοι και αδύναμοι, αλλά δεν το συνδέουμε απαραίτητα με την έλλειψη υγρών. Όταν κάνει ζέστη και χάνουμε πολλά υγρά μέσω της εφίδρωσης, μπορεί να προκληθούν προβλήματα στο κυκλοφορικό σύστημα και απλά να καταρρεύσουμε.
Το σώμα μάς δίνει μηνύματα ότι θα πρέπει να πιούμε κάτι, επειδή αυξάνεται και η αρτηριακή μας πίεση. Χωρίς αρκετό υγρό, το αίμα πυκνώνει και δεν μπορεί πλέον εύκολα να κυκλοφορήσει. Όσο μεγαλώνουμε, τόσο λιγότερο διψάμε. Δεν είναι επίσης ασυνήθιστο για τους ηλικιωμένους να ξεχνούν απλά να πίνουν αρκετά. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ζαλάδα, σύγχυση, διαταραχές της συνείδησης ή ακόμη και απώλεια συνείδησης. Εάν υπάρχει υπερβολική έλλειψη υγρών, οι γιατροί πρέπει δώσουν τις κατάλληλες ποσότητες με ορό. Ωστόσο, μερικοί ηλικιωμένοι συνειδητά αποφεύγουν να πίνουν αρκετά υγρά, επειδή δεν μπορούν πλέον να ελέγξουν την ανάγκη για ούρηση όπως οι νεότεροι. Ο φόβος ότι θα χάσουν ούρα ακούσια ή θα πρέπει να πηγαίνουν στην τουαλέτα πολύ συχνά τη νύχτα, σημαίνει ότι πίνουν πολύ λίγο ή και καθόλου.
Η ποσότητα κάνει τη διαφορά
Το αλκοόλ επίσης αφυδατώνει τον οργανισμό μας, γιατί έχει διουρητική δράση. Τα νεφρά προσπαθούν να ξεπλύνουν τις τοξικές ουσίες από το σώμα, γι αυτό έχουμε ανάγκη να πάμε συχνά στην τουαλέτα. Το αλκοόλ διασφαλίζει την αναστολή της απελευθέρωσης της λεγόμενης βαζοπρεσσίνης στον υποθάλαμο. Η βαζοπρεσίνη είναι μια ορμόνη που ρυθμίζει την ισορροπία του νερού στα νεφρά. Ωστόσο, εάν το σώμα δεν έχει επαρκή ποσότητα αυτής της σημαντικής ορμόνης διαθέσιμη, τα νεφρά μας εκκρίνουν πάρα πολύ νερό. Η ισορροπία του νερού διαταράσσεται, όλα μπερδεύονται.
Από την άλλη πλευρά, εάν πιούμε πέντε λίτρα ή περισσότερα μέσα σε λίγες ώρες, αυτό μπορεί επίσης να είναι απειλητικό για τη ζωή και να έχει ως αποτέλεσμα τη λεγόμενη υπερυδάτωση, δηλαδή υπερβολική ποσότητα υγρού στο σώμα. Τα νεφρά δεν είναι πλέον σε θέση να ρυθμίσουν και να αποβάλουν τη μεγάλη ποσότητα υγρού. Μία από τις χειρότερες συνέπειες μπορεί να είναι το εγκεφαλικό οίδημα. Τεράστιες ποσότητες υγρού καταπίνονται και όταν μπαίνουν στοιχήματα για το ποιος θα πιει τη μεγαλύτερη ποσότητα νερού. Αυτό μπορεί να καταπονίσει το σώμα. Όχι μόνο τα νεφρά δεν μπορούν να ανταποκριθούν, αλλά απορυθμίζεται η ισορροπία του αλατιού στο οργανισμό. Το πώς και αν ένα σώμα μπορεί να αντεπεξέλθει σε τόσα πολλά, εξαρτάται από την ηλικία, το βάρος και τη γενική κατάσταση. Το ίδιο ισχύει και εδώ: Η ποσότητα κάνει τη διαφορά.
Γκούντρουν Χάιζε
Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου
