Μία περίοδος καθοριστικής σημασίας για τη λήψη πολιτικών αποφάσεων ξεκινά σήμερα για τον Κυριάκο Μητσοτάκη, καθώς η επιστροφή του από τα ταξίδια στις ΗΠΑ και στο Νταβός βρίσκει τον ίδιο και την κυβέρνηση απέναντι σε μία σειρά ανοιχτά μέτωπα. Το καλοκαίρι του 2022 – σε κάθε περίπτωση το τελευταίο της τρέχουσας κυβερνητικής θητείας – αντιμετωπίζεται από το Μέγαρο Μαξίμου και τους περισσότερους υπουργούς ως το κομβικό σημείο για τις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα.
Τέλος εποπτείας σε περιβάλλον αβεβαιότητας
Η κυβέρνηση βρίσκεται ενώπιον μίας σειράς ανοιχτών και σε κάποιες περιπτώσεις αντιφατικών προκλήσεων, οι οποίες μελετώνται, προβληματίζουν και αξιολογούνται. Αφενός, εντός των προσεχών μηνών αναμένεται η επιβεβαίωση μίας εξέλιξης ιδιαίτερης, συμβολικής και ουσιαστικής σημασίας: Το τέλος της ενισχυμένης εποπτείας, με το οποίο ολοκληρώνεται και τυπικά η δεκαετής και πλέον περίοδος των μνημονίων. Από την κυβέρνηση εκδηλώνεται η προσδοκία ότι με τον τρόπο αυτόν θα γίνει ένα μεγάλο βήμα προς την επίτευξη του μεγάλου στόχου της ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας, η οποία έχει περιγραφεί ως μείζων εθνική επιδίωξη από τον Πρωθυπουργό.
Αφετέρου, το κύμα της ακρίβειας, οι εκρηκτικές αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων και η αβεβαιότητα που διαπιστώνεται στις δημοσκοπήσεις, δημιουργούν ένα περιβάλλον ρευστότητας, το οποίο προβληματίζει ιδιαίτερα την κυβέρνηση και το επιτελείο του Πρωθυπουργού.Και παράλληλα, η νευρικότητα της Αγκυρας μετά την επίσκεψη του Πρωθυπουργού στην Ουάσιγκτον διαμορφώνει ένα νέο περιβάλλον έντασης στο Αιγαίο, το οποίο αυξάνει την ανησυχία για ενδεχόμενη κρίση μέσα στο καλοκαίρι.
Υπό αυτή τη συνθήκη, κάθε εξέλιξη παρακολουθείται και αξιολογείται από το Μέγαρο Μαξίμου, όπου οι συνεργάτες του Κυριάκου Μητσοτάκη βρίσκονται σε διαρκή επαγρύπνηση και ετοιμότητα.
Ανασχηματισμός στον πάγο
Οι εξελίξεις σε όλα τα πεδία συνδυάζονται την ίδια στιγμή με τη συνεχή αναζωπύρωση σεναρίων ως προς τον χρόνο των εκλογών ή/και τις ενδεχόμενες αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα.Η φημολογία περί ανασχηματισμού ήταν πολύ έντονη τις προηγούμενες ημέρες και ορισμένες πηγές τον τοποθετούσαν χρονικά αμέσως μετά την επιστροφή του Πρωθυπουργού από το Νταβός.Παρά ταύτα, ήδη από την προηγούμενη εβδομάδα στενός συνεργάτης του απέρριπτε κατηγορηματικά κάθε σχετικό ενδεχόμενο. Η επιχειρηματολογία του ήταν ότι αλλαγές στην κυβέρνηση και ιδιαίτερα σε νευραλγικές θέσεις σε αυτή τη φάση θα δημιουργούσαν περισσότερα προβλήματα από ό,τι θα έλυναν και θα προκαλούσαν νέες καθυστερήσεις στην υλοποίηση του κυβερνητικού έργου. Κατά πληροφορίες πάντως ο Πρωθυπουργός έχει διαπιστώσει μια σειρά δυσλειτουργίες, έχει δεχθεί εισηγήσεις για αλλαγές και έχει καταγράψει μέλη της κυβέρνησης τα οποία είτε θεωρεί ότι υστερούν σε αποτελεσματικότητα, είτε εκδηλώνουν μία πολιτική και επικοινωνιακή υπερδραστηριότητα με χαρακτηριστικά προσωπικής ατζέντας.
Υπουργοί σε επιτήρηση
Κατά την ίδια γραμμή πληροφόρησης, για διαφορετικούς λόγους κατά περίπτωση, σε καθεστώς… ενισχυμένης επιτήρησης βρίσκονται μεταξύ άλλων ο υπουργός Ανάπτυξης Αδωνις Γεωργιάδης, ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών Στέλιος Πέτσας, ο υπουργός Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, αλλά και ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, ο οποίος πάντως παραμένει μακράν ο δημοφιλέστερος της κυβέρνησης. Παρά ταύτα, από το περιβάλλον του Μεγάρου Μαξίμου σημειώνεται εμφατικά ότι η συγκυρία δεν ευνοεί δυναμικού τύπου παρεμβάσεις στη σύνθεση της κυβέρνησης και ότι αυτή την περίοδο προέχει η υλοποίηση του κυβερνητικού έργου.
«Φθηνό» ποντάρισμα σε πρόωρες εκλογές
Εχει ωστόσο ιδιαίτερη σημασία ότι ο υψηλός βαθμός αβεβαιότητας, κατά βάση λόγω της απρόβλεπτης διάρκειας και εξέλιξης του πολέμου στην Ουκρανία, επηρεάζει σημαντικά τις διαθέσεις υψηλόβαθμων στελεχών της κυβέρνησης ως προς το θέμα των εκλογών. Χαρακτηριστικό είναι ότι συνομιλητής του Πρωθυπουργού προ ημερών εμφανιζόταν κατηγορηματικά αρνητικός ως προς το ενδεχόμενο του ανασχηματισμού, όμως την ίδια στιγμή σημείωνε: «Αν επρόκειτο να ποντάρω ένα ευρώ, θα το έκανα για τις εκλογές το φθινόπωρο, όχι για αλλαγές στην κυβέρνηση».
Διαρκής αγωνία για τα δημοσιονομικά
Σχεδόν βέβαιο είναι ότι κάθε εξέλιξη της περιόδου και των προσεχών μηνών θα επιδρά στην προεκλογική ατμόσφαιρα και θα διαμορφώνει τη συνθήκη μέσα στην οποία θα στηθούν οι κάλπες. Υπό αυτή την έννοια και παρά το γεγονός ότι από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει δοθεί παράταση στη δημοσιονομική χαλάρωση και για το 2023 (με εμφατικές πάντως προειδοποιήσεις για το χρέος), στο Μέγαρο Μαξίμου και στο οικονομικό επιτελείο επιχειρείται διαρκώς μία κατά το δυνατόν ασφαλής πρόβλεψη ως προς τις δημοσιονομικές δυνατότητες για περαιτέρω μέτρα στήριξης έναντι της ακρίβειας και, ταυτόχρονα, υλοποίησης κυβερνητικών δεσμεύσεων. Μεταξύ αυτών, οι αυξήσεις μισθών στο Δημόσιο, η κατάργηση της έκτακτης εισφοράς, οι αυξήσεις των συντάξεων κ.ά. Ζητούμενο αυτής της διαρκούς απόπειρας δημοσιονομικής εξισορρόπησης είναι να μη διαταραχθεί η εμπιστοσύνη των αγορών και να περιοριστούν κατά το δυνατόν οι ενδεχόμενες αναταράξεις από την αύξηση του κόστους δανεισμού, λόγω της προαναγγελθείσας από την ΕΚΤ ανόδου των επιτοκίων.
Οι επενδύσεις και η ανάδειξη της Ελλάδας σε ψηφιακό κόμβο
Η διαμόρφωση και η εμπέδωση της θετικής διεθνούς εικόνας για τη χώρα και την κυβέρνηση είναι και θα παραμείνει μία από τις προτεραιότητες για τον Κυριάκο Μητσοτάκη και το επιτελείο του στο προσεχές διάστημα. Στον απόηχο των ταξιδιών στις ΗΠΑ και στο Νταβός και ειδικότερα σε ό,τι αφορά την παρουσία του Πρωθυπουργού στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, παριστάμενες πηγές επισημαίνουν το εντυπωσιακά θερμό κλίμα των συναντήσεων.O Πρωθυπουργός απέσπασε ιδιαίτερα θετικά σχόλια από τις επικεφαλής της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ και του ΔΝΤ Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, ενώ είχε μία σειρά επαφών με κορυφαία στελέχη εταιρειών υψηλής τεχνολογίας και επενδυτικών funds. Μεταξύ άλλων, ο Κυριάκος Μητσοτάκης συναντήθηκε με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Microsoft Σάτια Ναντέλακαι τον πρόεδρο της εταιρείας Μπραντ Σμιθ. Θέμα της συζήτησης ήταν η ένταξη της Ελλάδας στα σχέδια της εταιρείας για τη δημιουργία διεθνών δικτύων συγχρονισμού των εργαζομένων με τηλεργασία σε διάφορα σημεία του πλανήτη.Με τον επικεφαλής της Google Ματ Μπρίτιν συζητήθηκε η επένδυση σε υποδομές ψηφιακής κατάρτισης εργαζομένων και η ανάδειξη της Ελλάδας σε ψηφιακό κόμβο μεταφοράς δεδομένων και διασύνδεσης μεταξύ Αφρικής, Ασίας και Ευρώπης, μέσω του Blue Submarine Cable System. Κατά την εκτίμηση κυβερνητικών στελεχών, μία τέτοια εξέλιξη θα αποτελέσει και παράμετρο ενίσχυσης της εθνικής ασφάλειας. Με τον πρόεδρο του τμήματος Διεθνών Υποθέσεων της Meta, Νικ Κλεγκ, εξετάστηκε η ένταξη της Ελλάδας στον προγραμματισμό της εταιρείας για την πρόσληψη 10.000 μηχανικών, με στόχο την ανάπτυξη του παγκόσμιου δικτύου εργαζομένων της.Στη συνάντηση με τον Τζάρεντ Κοέν της Jigsaw εξετάστηκαν οι προοπτικές επενδύσεων στην ανάπτυξη εργαλείων για την καταπολέμηση των ψευδών ειδήσεων και της πολιτικής και κοινωνικής πόλωσης στα ψηφιακά μέσα.
Οι γρίφοι των δημοσκοπήσεων και οι ανησυχίες των πολιτών
Η εύθραυστη ισορροπία της περιόδου και ο τρόπος με τον οποίο επιδρούν πολιτικά η ανησυχία και η αβεβαιότητα των πολιτών για την ακρίβεια αποτυπώνονται ξεκάθαρα στις πρόσφατες έρευνες της κοινής γνώμης.Ενδεικτικά είναι ορισμένα ευρήματα της δημοσκόπησης της Metron Analysis για το Mega, την προηγούμενη εβδομάδα. Ως σημαντικότερα προβλήματα της χώρας αναδεικνύονται η ακρίβεια και η οικονομία, με ένα αθροιστικό ποσοστό 63%, ακολουθεί η ενεργειακή κρίση (6%), ενώ η ανεργία ως πηγή ανησυχίας έχει υποχωρήσει στην τέταρτη θέση, επίσης με 6%. Την ίδια στιγμή, η αντιμετώπιση του πληθωρισμού αποδεικνύεται το πλέον αδύναμο σημείο της κυβέρνησης, καθώς μόνον το 17% των ερωτηθέντων αξιολογεί θετικά τις επιδόσεις της στην αντιμετώπιση του προβλήματος.
Στην πρώτη θέση των αξιολογήσεων βρίσκεται η προσέλκυση τουρισμού με τις θετικές εντυπώσεις να φτάνουν το 69%. Ως προς την συνολική αξιολόγηση της κυβέρνησης, οι αρνητικές εντυπώσεις φτάνουν το 55% και οι θετικές το 38% (καταγράφοντας πάντως μία σημαντική άνοδο από το 32% του προηγούμενου μήνα).
Συντριπτικά πάντως είναι τα συγκριτικά ποσοστά των αξιολογήσεων του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Αλέξη Τσίπρα. Ο Πρωθυπουργός συγκεντρώνει 51% αρνητικές γνώμες και 43% θετικές, τη στιγμή κατά την οποία ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης αξιολογείται αρνητικά από το 69% των ερωτηθέντων και θετικά μόλις από το 23%.
Αναστρέψιμη φθορά
Αξιοσημείωτο πάντως στοιχείο της έρευνας της Metron Analysis είναι ότι σχεδόν σε όλες τις αξιολογήσεις, ακόμη και στα πεδία όπου η κυβέρνηση κρίνεται αρνητικά, οι δείκτες εμφανίζονται βελτιωμένοι σε σχέση με τους αντίστοιχους του προηγούμενου μήνα.
Σχολιάζοντας το στοιχείο αυτό, στελέχη του Μεγάρου Μαξίμου εκτιμούν ότι η πολιτική φθορά που είχε αρχίσει να καταγράφεται είναι αναστρέψιμη και ότι υπάρχουν περιθώρια επιστροφής και για όσους είχαν αρχίσει να εκδηλώνουν επιφυλάξεις για την κυβέρνηση. Προσδοκούν υπό αυτό το πρίσμα ότι η τάση βελτίωσης θα ενισχυθεί από τις επόμενες εβδομάδες, μόλις αποτυπωθούν στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος οι κυβερνητικές παρεμβάσεις.
Δεδομένου δε και ότι στην εκτίμηση ψήφου η ΝΔ καταγράφει μία άνοδο 2,8 μονάδων σε σχέση με τον Απρίλιο και φτάνει το 36,1% (με τον ΣΥΡΙΖΑ να ενισχύεται κατά 1,3% στο 25,7% και το ΠαΣοΚ να υποχωρεί από το 17,7% στο 15%), συνεργάτες του Πρωθυπουργού αναφέρουν ότι η επιδίωξη της αυτοδυναμίας είναι μία ρεαλιστική προσδοκία, ειδικώς σε συνθήκες διπλής εκλογικής αναμέτρησης και με ζητούμενο την κυβερνησιμότητα.
Εκλογές σε άγνωστη συγκυρία
Ωστόσο, το κρίσιμο στοιχείο (και άγνωστο αυτή τη στιγμή) είναι η συγκυρία στην οποία θα διεξαχθούν οι εκλογές και τα θέματα που θα κυριαρχούν σε αυτήν. Οπως σημειώνει στην ανάλυσή του ο διευθύνων σύμβουλος της Metron Analysis, Στράτος Φαναράς, «άλλο είναι να κυριαρχεί στην εικόνα ο κ. Μητσοτάκης ως ομιλητής στο Κογκρέσο και άλλο να κυριαρχεί “το καλάθι της νοικοκυράς”».
Η αβεβαιότητα ως προς αυτά κρατά «ζωντανά» τα σενάρια των πρόωρων εκλογών, υπό την έννοια ότι εκτιμάται πως ο Πρωθυπουργός θα θελήσει να αναμετρηθεί με τον Αλέξη Τσίπρα σε συνθήκες όσο το δυνατόν ευνοϊκότερες για τον ίδιο και την κυβέρνηση.
