Του Γιάννη Ανδριτσόπουλου
«Οι απερίσκεπτοι χειρισμοί του Μπόρις Τζόνσον στο Πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας είναι επικίνδυνοι και απειλούν την κοινωνική σταθερότητα στην περιοχή», προειδοποίησε, μιλώντας στα «ΝΕΑ», η πρόεδρος του Σιν Φέιν Μέρι Λου ΜακΝτόναλντ. Παράλληλα, εμφανίστηκε βέβαιη ότι η επανένωση της Ιρλανδίας θα γίνει πραγματικότητα «πριν από το τέλος της δεκαετίας», έπειτα από δημοψήφισμα για την απόσχιση της Βόρειας Ιρλανδίας από το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο θα διεξαχθεί το αργότερο «μέσα στα επόμενα επτά – οκτώ χρόνια».
Το κόμμα που αποτέλεσε πολιτικό βραχίονα του Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού (IRA) είναι, εδώ και τρεις εβδομάδες, ο μεγαλύτερος πολιτικός σχηματισμός στην τοπική εθνοσυνέλευση της Βόρειας Ιρλανδίας, έχοντας κερδίσει τις περισσότερες έδρες στις εκλογές της 5ης Μαΐου. Πρόκειται για ιστορικό γεγονός που θα μπορούσε να προκαλέσει τεκτονικές αλλαγές στα δύο νησιά: για πρώτη φορά στα 101 χρόνια από τη συγκρότηση της Βόρειας Ιρλανδίας πλειοψηφεί ένα εθνικιστικό κόμμα το οποίο έχει ως «σημαία» την ένωση με τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας. «Ο άνεμος της αλλαγής στην Ιρλανδία φυσάει δυνατά. Κανείς δεν μπορεί να κάνει ότι δεν τον βλέπει. Η διαδικασία της απεξάρτησης (σ.σ.: από το Λονδίνο) βρίσκεται σε πολύ καλό δρόμο», τονίζει η 53χρονη ΜακΝτόναλντ. Προκειμένου η Βόρεια Ιρλανδία να αποσχιστεί από το Στέμμα, πρέπει να προηγηθεί (νικηφόρο) δημοψήφισμα, το οποίο μπορεί να προκηρύξει μόνο η βρετανική κυβέρνηση. Επί του παρόντος, το Λονδίνο διαμηνύει ότι δεν πρόκειται να το πράξει. Η αρχηγός του Σιν Φέιν, όμως, είναι αισιόδοξη. «Πιστεύω ακράδαντα ότι το δημοψήφισμα θα διεξαχθεί μέσα στη δεκαετία που διανύουμε. Είμαστε έτοιμοι για τη συνταγματική αλλαγή, για την επανένωση της Ιρλανδίας, η οποία θα συντελεστεί πριν από το τέλος της δεκαετίας». Πώς είστε τόσο βέβαιη; τη ρωτάω. «Κοιτάξτε, σίγουρα απαιτείται προετοιμασία. Πρέπει να διεξαχθεί μια ευρεία συζήτηση με την κοινωνία σε όλο το νησί, η οποία θα περιλαμβάνει όλες τις πλευρές. Ωστόσο, οι κυβερνήσεις στο Δουβλίνο και στο Λονδίνο πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι αυτή η διαδικασία είναι σε εξέλιξη. Η αλλαγή συντελείται ήδη».
Οι δημοσκοπήσεις, όμως, δεν αποτυπώνουν αυτή την αλλαγή, παρατηρώ. «Στο νότιο τμήμα (σ.σ.: έτσι αποκαλεί τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας) οι δημοσκοπήσεις καταδεικνύουν μια πολύ ισχυρή πλειοψηφία υπέρ της επανένωσης. Στο βόρειο τμήμα τα ευρήματα είναι πράγματι ανάμεικτα. Ωστόσο, μεταξύ των νέων η υποστήριξη της επανένωσης είναι ξεκάθαρη. Πιστεύουμε ακράδαντα ότι όταν οι πολίτες κατανοήσουν πλήρως το εύρος των ευκαιριών που προσφέρει η ιρλανδική ένωση, θα υιοθετήσουν μαζικά αυτή τη θέση». Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες έρευνες, η απόσχιση υποστηρίζεται από το ένα τρίτο των κατοίκων της Βόρειας Ιρλανδίας. Ωστόσο, το ποσοστό των αναποφάσιστων είναι σημαντικό, ενώ σε μέτρηση που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα παρατηρείται σημαντική αύξηση όσων αυτοπροσδιορίζονται ως αποκλειστικά Ιρλανδοί και όχι Βρετανοί. Επίσης, μόλις το 38% πιστεύει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα υπάρχει σε 20 χρόνια.
Αυτό το διάστημα βρίσκεται πάλι στο προσκήνιο το διαβόητο Πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας, το οποίο αποτελεί μέρος της συμφωνίας του Brexit. Η διευθέτηση αυτή διατηρεί ντε φάκτο τη Βόρεια Ιρλανδία στην ενιαία αγορά, προκειμένου να αποφευχθούν «σκληρά» σύνορα μεταξύ Δημοκρατίας της Ιρλανδίας και Βόρειας Ιρλανδίας. Παράλληλα, όμως, δημιουργεί κανονιστικά σύνορα μεταξύ της τελευταίας και του υπόλοιπου Ηνωμένου Βασιλείου. Ο Τζόνσον απειλεί τώρα να καταργήσει μονομερώς το Πρωτόκολλο, προκαλώντας την οργή των Βρυξελλών. Τι λέει το Σιν Φέιν, το οποίο εξαρχής εναντιώθηκε στο Brexit; «Καλλιεργείται το αφήγημα ότι το Πρωτόκολλο δεν λειτουργεί. Λάθος. Το Πρωτόκολλο λειτουργεί και ήρθε για να μείνει. Είναι απόρροια του Brexit και είναι αναγκαίο. Εκείνο που δεν λειτουργεί είναι το Brexit, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία», μου λέει η ΜακΝτόναλντ, προτού στρέψει τα πυρά της στον βρετανό πρωθυπουργό: «Η στάση του Τζόνσον είναι απαράδεκτη. Η κυβέρνηση των Τόρις εμφανίζεται έτοιμη να ενεργήσει μονομερώς, παραβιάζοντας το διεθνές δίκαιο και τις συμφωνίες που έχει συνάψει. Αυτό δημιουργεί τεράστια προβλήματα σε όλη την Ιρλανδία. Εχουν μπει σε τροχιά σύγκρουσης με την Ευρωπαϊκή Ενωση. Επέλεξαν μια πολύ επικίνδυνη και απερίσκεπτη πορεία που φανερώνει ότι η βρετανική κυβέρνηση δεν ενεργεί καλόπιστα». Διακυβεύεται, άραγε, με όσα συμβαίνουν, η Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής, η οποία έθεσε τέλος στις πολύνεκρες τριακονταετείς συγκρούσεις, τα γνωστά Troubles, μεταξύ των Ρεπουμπλικανών – Εθνικιστών (καθολικών) και των Ενωτικών (προτεσταντών); Η αρχηγός της ιρλανδικής αντιπολίτευσης στο Δουβλίνο απαντά καταφατικά. «Οι ενέργειες του Τζόνσον και της κυβέρνησής του συνιστούν πραγματική απειλή για τη Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής. Θα μπορούσαν να τη θέσουν σε κίνδυνο. Συνιστούν απειλή για την οικονομική και κοινωνική σταθερότητα στο νησί της Ιρλανδίας και δεν είναι αποδεκτές. Αν ο Τζόνσον επιμείνει στη στάση του, μπορεί να προξενήσει ζημιά».
Υπάρχει κίνδυνος να ξεσπάσουν πάλι συγκρούσεις; «Δεν θα μιλούσα για κοινωνική αναταραχή, αλλά σίγουρα οι ενέργειες του Τζόνσον προκαλούν αστάθεια και βαθιά ανησυχία. Δρα ανεύθυνα και πρέπει να σταματήσει. Πρέπει να σεβαστεί το διεθνές δίκαιο. Δεν θα του επιτρέψουμε να τινάξει στον αέρα την ειρηνευτική διαδικασία που χτίσαμε τόσο προσεκτικά και τόσο υπομονετικά», τονίζει η ΜακΝτόναλντ. Προτού την αποχαιρετήσω, μου λέει ότι θέλει να στείλει ένα μήνυμα στους Ελληνες: «Συνεχίστε να μας στηρίζετε. Εκτιμούμε πολύ την αλληλεγγύη και την υποστήριξη που μας δείχνει η ευρωπαϊκή οικογένειά μας. Θέλω να το ξέρει αυτό ο ελληνικός λαός».
