Στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων έξι μηνών βουλιάζει ξανά η λίρα Τουρκίας με την ισοτιμία να έχει φτάσει το 16,37 έναντι του αμερικανικού δολαρίου. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει εκτοξεύσει στα ύψη τον πληθωρισμό που διαμορφώνεται πλέον σε 70% σε ετήσια βάση σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του Απριλίου, την ώρα που η κεντρική τράπεζα της χώρας κατ’ υπόδειξη του προέδρου Ταγίπ Ερντογάν δεν προχωρά σε αυξήσεις επιτοκίων. Οι διεθνείς επενδυτές πλέον έχουν αρχίσει ξανά να αμφισβητούν τις ανορθόδοξες οικονομικές και νομισματικές πολιτικές της Άγκυρας, με τον Ερντογάν να πιστεύει ότι μόνο τα χαμηλά επιτόκια θα αντιμετωπίσουν το υψηλό πληθωρισμό.
Επίσης την Τουρκία την επηρεάζει στις διεθνείς αγορές η επιθετική στάση που κρατά για την είσοδο της Σουηδίας και της Φιλανδίας στο ΝΑΤΟ την ώρα που προχωρά και σε νέες προκλήσεις κατά της Ελλάδας.
Πλέον το εθνικό νόμισμα της χώρας υποχωρεί κατά σχεδόν 20% από τις αρχές του έτους έναντι του δολαρίου, φέρνοντας ξανά μνήμες του Δεκεμβρίου του 2021 όταν το ένα δολάριο ΗΠΑ είχε φτάσει τις 18,4 λίρες Τουρκίας. Τότε είχε πραγματοποιηθεί σειρά μειώσεων στα επιτόκια της χώρας τα οποία σήμερα διαμορφώνονται σε 14%. Το αποτέλεσμα ήταν τη χρονιά εκείνη η λίρα να υποχωρήσει κατά 44% έναντι του αμερικανικού νομίσματος.
Πλέον οι νέες πιέσεις σημαίνουν ότι η χώρα μέσω της κεντρικής της τράπεζας θα πρέπει να ρίξει ξανά συναλλαγματικά αποθέματα στην αγορά εάν θέλει να στηρίξει το νόμισμα. Τραπεζίτες που μίλησαν με καθεστώς ανωνυμίας στο Reuters αναφέρουν τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2022 οι πωλήσεις συναλλαγματικών αποθεμάτων την Κεντρική Τράπεζα της Δημοκρατίας της Τουρκίας (CBRT) ξεπέρασαν τα 30 δις δολάρια. Αυτό ήταν που κράτησε εν μέρει τη λίρα Τουρκίας χωρίς πολλές διακυμάνσεις περίπου μέχρι και το Μάρτιο όταν άρχισαν να γίνονταια πιο έντονες οι επιπτώσεις στην οικονομία από τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Εάν υπολογιστούν και οι συμφωνίες ανταλλαγών (τα λεγόμενα swaps), τις πρώτες τρεις εβδομάδες του Μαίου τα συναλλαγματικά αυτά αποθέματα φέρονται να υποχώρησαν κατά επιπλέον 7 δις δολάρια αναφέρουν οι ίδιες πηγές. Πλέον μόνο το μήνα που διανύουμε η λίρα Τουρκίας έχει χάσει 8% περίπου της αξίας της.
Πρόκειται για εξελίξεις που αποτελούν βόμβα στα θεμέλια της οικονομίας καθώς η βουτιά της ισοτιμίας της λίρας ευνοεί μεν τις εξαγωγές, αλλά αδειάζει το πορτοφόλι των καταναλωτών που πρέπει να αγοράσουν τρόφιμα και εισαγόμενα είδη πρώτης ή μη ανάγκης την ώρα που ο πληθωρισμός σπάει τα ρεκόρ με 70% σε ετήσια βάση.
Πλήγμα από τον πόλεμο στην Ουκρανία
Οι προσπάθειες της Άγκυρας να στηρίξουν το νόμισμα φέτος πήγαιναν σχετικά καλά, αν και «έκαιγαν» συναλλαγματικά αποθέματα, μέχρι να ξεσπάσει ο πόλεμος στην Ουκρανία. Αυτός ήταν ο βασικός παράγοντας που εκτίναξε ακόμη περισσότερο τον πληθωρισμό λόγω του ράλι των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων με αποτέλεσμα να υπάρχει πλέον στη χώρα τεράστια αναντιστοιχία ανάμεσα στα πραγματικά επιτόκια και το δείκτη τιμών. Το βασικό επιτόκιο δανεισμού της CBRT διαμορφώνεται πλέον σε 14%. Η βουτιά του νομίσματος προκάλεσε με τη σειρά της μεγαλύτερη άνοδο του πληθωρισμού επειδή τα εισαγόμενα προϊόντα γίνονται πιο ακριβά, με αποτέλεσμα να έχει δημιουργηθεί φαύλος κύκλος.
Ο παράγοντας γεωπολιτική
Η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας συμβάλλει στο κλίμα ανησυχία στις αγορές. Ο πρόεδρος Ερντογάν αντιτάχθηκε στις προσπάθειες της Σουηδίας και της Φινλανδίας να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ μετά την αίτηση των σκανδιναβικών χωρών να γίνουν μέλη ως απάντηση στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Στη συνέχεια, ο Τούρκος ηγέτης επιτέθηκε προσωπικά στον πρωθυπουργό της Ελλάδας Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος κάλεσε το Κογκρέσο των ΗΠΑ την περασμένη εβδομάδα να βάλει φρένο την πώληση πολεμικών αεροσκαφών F-16 στην Άγκυρα.
