Στο Λέστερ ένα μικρό κορίτσι αναρωτήθηκε: «Θα μπει άραγε το Φεγγάρι στη θέση του όταν τελειώσει η έκθεση;». Στο Μπρίστολ, μια ομάδα επισκεπτών έφθασε κοντά του περπατώντας σε αργή κίνηση (slow motion) με τα μέλη της ντυμένα αστροναύτες. Ο βρετανός πολυμεσικός καλλιτέχνης Λουκ Τζέραμ δεν ξέρει ποτέ προκαταβολικά ποια θα είναι η αντίδραση του κόσμου όταν βλέπει ένα Φεγγάρι με διάμετρο επτά μέτρα να «προσγειώνεται» στην πόλη του. Το μόνο σίγουρο είναι ότι προκαλεί ιδιαίτερη αίσθηση, μια και το «Μουσείο του Φεγγαριού», έτσι όπως απαρτίζεται από φωτογραφίες της επιφάνειας της Σελήνης τραβηγμένες από τη NASA, μοιάζει εκτός τόπου και χρόνου όταν το βλέπει κανείς σε κάποιο από τα venues όπου το τοποθετεί συνήθως ο επίγειος δημιουργός του: Εναν καθεδρικό ναό, μια αποθήκη, ένα μουσείο Επιστημών, πάντα σε κλίμακα 1:500.000 (επί της ουσίας πρόκειται για μια φουσκωτή σφαίρα).
Στην Αθήνα το ιδιαίτερα δημοφιλές όσο και φωτογενές έργο του Τζέραμ θα συνδέεται με τη θεματική του εφετινού, 18ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ψηφιακών Τεχνών της Ελλάδας (Athens Digital Arts Festival, ADAF) που έχει τον τίτλο «FutuRetro» και πραγματοποιείται μεταξύ 25-29/5 στην πλατεία Κοτζιά (κτιριακό συγκρότημα πρώην notoshome). Στο πλαίσιο λοιπόν της ρετροφουτουριστικής προσέγγισης του Φεστιβάλ, το Φεγγάρι θα βρεθεί στον υπαίθριο χώρο της πλατείας και θα ρίξει τη λάμψη του στο κέντρο της Αθήνας με τη συνοδεία της ηχητικής εγκατάστασης του Νταν Τζόουνς (ή με τις δωρεάν συναυλίες καλλιτεχνών όπως για παράδειγμα η Μαρίνα Σάττι με τους Jeph Vanger & Konstantine Pope, η Λένα Πλάτωνος με τον Die Arkitekt ή η Καίτη Γαρμπή με τους Someone Who Isn’t Me, μετά το πέρας των ωρών λειτουργίας του φεστιβάλ). Οπως θα πει στο BHΜΑgazino ο Λουκ Τζέραμ: «Είναι υπέροχο που παρουσιάζουμε επιτέλους το «Museum of the Moon». Το Φεγγάρι έχει μεγάλη σημασία στην αρχαία ελληνική ιστορία και μυθολογία… Το Φεγγάρι, γνωστό ως Σελήνη στην ελληνική μυθολογία, είναι ο αντι-ήλιος μας, που λάμπει φωτεινά μέσα στο σκοτάδι όταν ο ήλιος έχει αποσυρθεί, προσφέροντας στον πλανήτη μας αλλά και σε όποιον τον κατοικεί νέες δυνατότητες. Για 200.000 χρόνια η ανθρωπότητα κοίταζε το Φεγγάρι και αναρωτιόταν τι ήταν. Αποτελούσε ανέκαθεν έναν προορισμό, έναν τόπο ονείρων και φιλοδοξιών. Ελπίζω το κοινό να χαρεί αυτή την επαφή με το Φεγγάρι. Για τον περισσότερο κόσμο αυτή θα είναι η πιο κοντινή επαφή που θα έχουν».
Εργο τέχνης προσβάσιμο σε όλους
Η ιδέα για το περιοδεύον «Μουσείο του Φεγγαριού» άρχισε να δημιουργείται πριν από 15 χρόνια, όταν ο Τζέραμ έκανε ποδήλατο καθ’ οδόν για τη δουλειά του πάνω στην ακτογραμμή του Μπρίστολ, της πόλης που έχει το υψηλότερο παλιρροϊκό εύρος στην Ευρώπη, ένα κενό 13 μέτρων μεταξύ πλημμυρίδας και άμπωτης. «Ηταν μια διαρκής υπενθύμιση για τη βαρυτική έλξη της Σελήνης» όπως θα πει. Η δυνατότητα υλοποίησης του δόθηκε πριν από λίγα χρόνια, όταν η NASA κατέστησε προσβάσιμα τα σχετικά αρχεία από την επιφάνεια της Σελήνης που βοηθούν στη δημιουργία της εικόνας του Φεγγαριού και τον βοήθησε να δημιουργήσει μια απόλυτα ρεαλιστική αίσθηση με την εγκατάστασή του. «Από παιδί ήθελα να έχω ένα τηλεσκόπιο για να μπορώ να μελετήσω το Φεγγάρι και τον νυχτερινό ουρανό. Τώρα χάρη στο δικό μου Φεγγάρι μπορώ να πετάω εκεί, να μελετάω κάθε λεπτομέρεια και να μοιράζομαι την εμπειρία μου με το κοινό. Μπορούμε να εξερευνήσουμε τη μακρινή πλευρά της Σελήνης που δεν είναι ποτέ ορατή από τη Γη». Αλλωστε, όπως θα εξηγήσει: «Από την αρχή της Ιστορίας, το Φεγγάρι λειτουργούσε ως «πολιτισμικός καθρέπτης» για τις πεποιθήσεις μας και τους τρόπους με τους οποίους αντιλαμβανόμασταν τον κόσμο. Μέσα στους αιώνες το Φεγγάρι έχει θεωρηθεί μια θεότητα αλλά και ένας πλανήτης. Εχει χρησιμοποιηθεί ως χρονομέτρης, ως ημερολόγιο, έχει βοηθήσει τη νυχτερινή πλοήγηση. Εχει εμπνεύσει καλλιτέχνες, ποιητές, επιστήμονες, μουσικούς. Το αιθέριο μπλε φως που εκπέμπεται από μια πανσέληνο, η λεπτή ημισέληνος που ακολουθεί τον Ηλιο που δύει ή η μυστηριώδης πλευρά του Φεγγαριού έχει προκαλέσει πάθος και εξερεύνηση». Μάλλον έτσι πρέπει να είναι, αν αναλογιστεί κανείς ότι μέχρι σήμερα έχουν σπεύσει να έρθουν σε επαφή με το έργο του περί τα τρία εκατομμύρια άτομα στον κόσμο. «Νομίζω ότι έναν από τους λόγους για τους οποίους είναι τόσο δημοφιλές αποτελεί ότι αφήνει χώρο στο κοινό για αλληλεπίδραση και συμμετοχή σε μια κοινή εμπειρία. Είναι ένα έργο τέχνης προσβάσιμο σε όλους, από ένα παιδί τεσσάρων ετών μέχρι έναν επαγγελματία αστρονόμο».
INFO
«Museum of the Μoon»: Πλατεία Κοτζιά, στο πλαίσιο του 18ου Φεστιβάλ Ψηφιακών Τεχνών της Ελλάδας (Athens Digital Arts Festival, ADAF), από τις 25 έως τις 29 Μαΐου.
