Οι επόμενες ημέρες προβλέπονται «καυτές» στη Βρετανία.
Αιτία δεν θα είναι η… κλιματική αλλαγή.
Εν μέσω υψηλού πληθωρισμού και εφιαλτικής ακρίβειας, στον ορίζοντα είναι πλέον ορατή η προοπτική ενός εμπορικού πολέμου με την ΕΕ.
Δύο χρόνια μετά την ολοκλήρωση του Brexit, στο επίκεντρο της νέας διαμάχης βρίσκεται το πολυσυζητημένο και πολύπλοκο Πρωτόκολλο της Βόρειας Ιρλανδίας.
Πρόκειται για το πλαίσιο κανόνων που διέπουν έκτοτε τις εμπορικές σχέσεις μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και των «27».
Σε μια δύσκολη εξίσωση, το ελεύθερο εμπόριο συνεχίζεται στο διαιρεμένο νησί της Ιρλανδίας μεταξύ του βορρά (που ανήκει στο Ηνωμένο Βασίλειο και είναι εκτός ΕΕ) και της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας (χώρα μέλος της ΕΕ).
Ήταν μια αναγκαία ρύθμιση, προς τήρηση της Συμφωνίας της Μεγάλης Παρασκευής με την οποία μπήκε το 1998 τέλος σε μια μακρά περίοδο ένοπλων συγκρούσεων στη Βόρεια Ιρλανδία μεταξύ των υποστηρικτών της ένωσης με το Δουβλίνο και εκείνων που δηλώνουν πίστη στο βρετανικό στέμμα.
Έτσι, το «σκληρό σύνορο» του Ηνωμένου Βασιλείου με την ΕΕ μεταφέρθηκε στη θάλασσα μεταξύ της Μεγάλης Βρετανίας (Αγγλία, Σκωτία, Ουαλία) και της Βόρειας Ιρλανδίας.Δύο χρόνια μετά, η κυβέρνηση του Μπόρις Τζόνσον δηλώνει αποφασισμένη να αλλάξει το Πρωτόκολλο. Ακόμη και μονομερώς.
Όπως μάλιστα προανήγγειλε, θα καταθέσει στις αρχές του Ιουνίου σχετικό νομοσχέδιο στη Βουλή των Κοινοτήτων.
Είχε προηγηθεί στις αρχές Μαΐου το εκλογικό «στραπάτσο» των Βορειοϊρλανδών συντηρητικών συμμάχων του Λονδίνου, που έκτοτε έχουν μπλοκάρει τον σχηματισμό νέας συγκυβέρνησης στο Μπέλφαστ (όπως ορίζει η Συμφωνία της Μ.Παρασκευής).
Για οποιαδήποτε συνεργασία με το Σιν Φέιν -μεγάλο νικητή της κάλπης και βασικό πολιτικό εκφραστή του αιτήματος επανένωσης με την Ιρλανδία- θέτουν τώρα ως προϋπόθεση την αλλαγή του Πρωτοκόλλου.
Ως εκ τούτου, ο προγραμματισμένος για την ερχόμενη εβδομάδα νέος γύρος διαπραγματεύσεων μεταξύ Λονδίνου και Βρυξελλών προβλέπεται σκληρός.
Προς μετωπική;
Τα προειδοποιητικά μηνύματα από την ΕΕ είναι σαφή.
Το Πρωτόκολλο δεν μπορεί να αλλάξει άρδην μόλις δύο χρόνια από την εφαρμογή του.
Τα περιθώρια παραχωρήσεων έχουν εξαντληθεί.
Και οι μονομερείς ενέργειες δεν πρόκειται να γίνουν δεκτές χωρίς σκληρά αντίμετρα.
Πολλώ δε μάλλον όταν τα συνεχή παζάρια του Λονδίνου έχουν αρχίσει να κουράζουν και να προκαλούν στις Βρυξέλλες έντονη δυσφορία.
«Κάθε φορά που ο Τζόνσον θέλει να δημαγωγήσει, επαναφέρει το Brexit στην ατζέντα», σχολίασε χαρακτηριστικά Ευρωπαίος διπλωμάτης.
Τώρα με τις νέες αξιώσεις του «έχει αποπροσανατολίσει για έναν ακόμη μήνα τους ψηφοφόρους από την κρίση του κόστους ζωής, τα οικονομικά προβλήματα, την αδιέξοδη μεταναστευτική πολιτική του και τις κωλυσιεργίες του με τα κορονοπάρτι», είπε στην εφημερίδα The Telegraph
Όμως η ΕΕ δεν αναμένεται αυτή τη φορά να του κάνει ούτε «χατίρια», ούτε «πλάτες» στα πολλαπλά προβλήματα που αντιμετωπίζει στη Ντάουνινγκ Στριτ και στους κόλπους των κυβερνώντων Τόρις.
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι διαμηνύουν ότι ο κίνδυνος ενός εμπορικού πολέμου είναι υπαρκτός.
Προσώρας, οι Βρυξέλλες εξετάζουν όλες τις επιλογές.
Ως έτερη λύση λέγεται πάντως ότι εξετάζεται η επιβολή δασμών σε στοχευμένα βρετανικά προϊόντα, που κατασκευάζονται σε εκλογικές περιφέρειες Συντηρητικών βουλευτών του περιβάλλοντος του Βρετανού πρωθυπουργού και υποστηρικτών του Brexit.
Η ίδια τακτική είχε εφαρμοστεί και έναντι των ΗΠΑ επί προεδρίας Ντόναλντ Τραμπ, επιφέροντας βαρύ οικονομικό πλήγμα σε πολιτείες υπό τον έλεγχο των Ρεπουμπλικανών και στην εκλογική τους βάση.
Ζητούμενο στην περίπτωση του Μπόρις Τζόνσον, εφόσον τηρήσει αδιάλλακτη στάση απέναντι στις Βρυξέλλες, είναι να του ασκηθούν εκ των έσω πιέσεις για αλλαγή κατεύθυνσης και πλήρη εφαρμογή του Πρωτοκόλλου.
Η συγκυρία μπορεί να αποδειχθεί για τον ένοικο της Ντάουνινγκ Στριτ μια «τέλεια καταιγίδα».
Οι Βρετανοί πολίτες ήδη βιώνουν τη χειρότερη υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου τους εδώ και μισό αιώνα. Και ένας εμπορικός πόλεμος με την ΕΕ αναμένεται να επιδεινώσει την κατάσταση έτι περαιτέρω, με επανάληψη των περσινών χαοτικών σκηνών με τα άδεια ράφια στα σούπερ μάρκετ και με ελλείψεις βασικών αγαθών, τότε ως απότοκο της πανδημίας και του Brexit.
Εμπορική διαμάχη με πολιτικές προεκτάσεις
Για τον Βρετανό πρωθυπουργό, ο χειρισμός της νέας κρίσης θεωρείται κρίσιμος και αποτελεί «δίκοπο μαχαίρι».
Με τη στάση του, εκτιμάται ότι επιχειρεί να ενισχύσει τη θέση του στη Ντάουνινγκ Στριτ, όπου εδώ και καιρό η καρέκλα του τρίζει υπό το βάρος σκανδάλων και ενός εσωκομματικού αντάρτικου, το οποίο επί της ουσίας καταλάγιασε υπό τη βαριά σκιά του πολέμου στην Ουκρανία.
Καθώς όμως η οικονομική κρίση έχει αρχίσει να δημιουργεί στη Βρετανία «στρατιές» νεόπτωχων και η δυσαρέσκεια απέναντι στο κυβερνών κόμμα διογκώνεται -όπως κατέδειξαν και οι τοπικές εκλογές στις αρχές του μήνα– τα σενάρια απομάκρυνσης του Μπόρις Τζόνσον απο τη Ντάουνινγκ Στριτ, από τους ίδιους τους Τόρις, επανέρχονται στο πολιτικό προσκήνιο.
Ένας εμπορικός πόλεμος με την ΕΕ θα μπορούσε να τα «φουντώσει».
«Δεν θέλουμε να γίνουμε μέρος ενός διαγωνισμού ηγεσίας στο κυβερνών κόμμα», τόνισε προ ημερών Ευρωπαίος διπλωμάτης στους Financial Times.
Φαίνεται ωστόσο ότι στο «ζύγι» για τη σκληρότητα των υπό εξέταση αντίμετρων κατά του Λονδίνου θα συνυπολογιστούν όλα τα σενάρια για την επόμενη ημέρα.
Η ΕΕ δεν θέλει «να κάνει τη ζωή αδύνατη για έναν μελλοντικό ηγέτη των Τόρις», προσέθεσε ανωνύμως ο διπλωμάτης, αφήνοντας έτσι να φανεί η προσμονή μιας πιο ρεαλιστικής σχέσης με έναν διάδοχο του Τζόνσον.
