Η Ελλάδα θα διαδραματίζει πάντα σημαντικό ρόλο στη Βαλκανική, λέει στο «Βήμα» ο (σερ) Στιούαρτ Πιτς, o ειδικός απεσταλμένος του βρετανού πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον για θέματα Δυτικών Βαλκανίων που βρέθηκε προ ημερών στη χώρα μας. Ο κ. Πιτς τονίζει ότι Αθήνα και Λονδίνο έχουν «κοινές προτεραιότητες» στην περιοχή, η οποία εξαιτίας του ρωσο-ουκρανικού πολέμου αντιμετωπίζει «τη μεγαλύτερη απειλή σταθερότητας και ασφαλείας» την τελευταία 20ετία. Στο πλαίσιο αυτό υποστηρίζει ότι η Ρωσία προσπαθεί να παρεμποδίσει την ευρωατλαντική πορεία των Δυτικών Βαλκανίων, ενώ επισημαίνει ότι ο κίνδυνος αποσταθεροποίησης στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη είναι σοβαρός.
«Η επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας έχει αυξήσει τον κίνδυνο εσφαλμένου υπολογισμού ή και εκμετάλλευσης στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων» λέει ο σερ Στιούαρτ Πιτς
Πρόσφατα το Ηνωμένο Βασίλειο επέβαλε κυρώσεις στους Μίλοραντ Ντόντικ και Ζέλικα Τσβιάνοβιτς. Ανησυχείτε ακόμη για πιθανή διάλυση της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης; Είναι η Βοσνία μια «μαύρη τρύπα» στα Βαλκάνια;
«Ο κίνδυνος αποσταθεροποίησης στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη είναι σοβαρός. Καταδικάζουμε τις απειλές απόσχισης εκ μέρους του σερβοβόσνιου μέλους της Προεδρίας της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης (ΒκΕ), Μίλοραντ Ντόντικ. Οι φίλοι της ΒκΕ, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, δεν θα επιτρέψουν επιστροφή στις συγκρούσεις. Υποστηρίζουμε πλήρως την εδαφική ακεραιότητα, τη σταθερότητα και την κυριαρχία της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης. Συνεργαζόμαστε με εταίρους ώστε να υπάρξουν συνέπειες για αποσταθεροποιητικές και επικίνδυνες συμπεριφορές σε όλο το πολιτικό φάσμα. Αυτό περιλαμβάνει την επιβολή κυρώσεων στις 11 Απριλίου στην πρόεδρο της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας Ζέλικα Τσβιάνοβιτς και στο σερβοβόσνιο μέλος της προεδρίας της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης Μίλοραντ Ντόντικ. Επίσης, συνεργαζόμαστε με τους συμμάχους μας για να στηρίξουμε την ειρηνευτική αποστολή της EUFOR, να διευρύνουμε-ενισχύσουμε τον ρόλο του ΝΑΤΟ και να στηρίξουμε τον Υπατο Εκπρόσωπο. Πρέπει να επενδύσουμε περαιτέρω σε πρόσωπα και παράγοντες που μπορούν να διαδραματίσουν έναν θετικό ρόλο και να δώσουμε κίνητρα στους πολίτες να μείνουν και να ευημερήσουν στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη. Ενισχύουμε θεσμούς όπως το δικαστικό σώμα, το κοινοβούλιο και οι ένοπλες δυνάμεις. Οι εκλογές του Οκτωβρίου προσφέρουν μια ευκαιρία για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών σε ένα καλύτερο μέλλον για όλους».
Εκτιμάτε ότι ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος μπορεί να οδηγήσει σε αποσταθεροποίηση και τη Βαλκανική; Αν ναι, σε ποια σημεία;
«Η επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας έχει αυξήσει τον κίνδυνο εσφαλμένου υπολογισμού ή και εκμετάλλευσης στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων. Εδώ και πολύ καιρό παρατηρούμε μια επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά της Ρωσίας η οποία αποτελεί απειλή για τις αρχές και τους κανόνες της διεθνούς τάξης, με σκοπό να παρεμποδίσει την ευρωατλαντική πορεία κρατών, συμπεριλαμβανομένων και των Δυτικών Βαλκανίων. Η στάση του Ηνωμένου Βασιλείου έναντι της Ρωσίας διατυπώνεται με σαφήνεια στη Στρατηγική Εξωτερικής Πολιτικής, Αμυνας και Ασφάλειας: το Ηνωμένο Βασίλειο λαμβάνει εξαιρετικά σοβαρά υπ’ όψιν την απειλή της Ρωσίας και θα συνεχίσουμε να καταγγέλλουμε τη ρωσική επιθετικότητα. Σε συνεργασία με τους εταίρους μας, θα συνεχίσουμε να επιστρατεύουμε όλες μας τις δυνάμεις εναντίον όσων επιδιώκουν να υπονομεύσουν τη συλλογική μας ασφάλεια. Εχουμε καταστήσει σαφείς τις θέσεις μας απευθείας στη Ρωσία σχετικά με την πολιτική αστάθεια στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη και έχουμε υπογραμμίσει την ανάγκη διατήρησης του ρόλου του Υπατου Εκπροσώπου και της EUFOR, αλλά και την επικίνδυνη πορεία της χώρας και της ευρύτερης περιοχής λόγω των ρωσικών ενεργειών στη χώρα και την περιοχή. Χαιρετίζω το ξεκάθαρο μήνυμα που έστειλαν οι χώρες της περιοχής με τη στήριξή τους στο ψήφισμα των Ηνωμένων Εθνών και την προάσπιση της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας».
Παρά την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ενωση, το Λονδίνο συνεχίζει να υποστηρίζει την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων. Γιατί συμβαίνει αυτό;
«Υποστηρίζουμε την ευρωατλαντική πορεία των έξι χωρών των Δυτικών Βαλκανίων. Ο στόχος της ένταξης στην ΕΕ είναι δική τους επιλογή στην οποία κατέληξαν ως κυρίαρχα κράτη και ταυτόχρονα είναι κίνητρο για μεταρρυθμίσεις. Για το Ηνωμένο Βασίλειο έχει σημασία η συνεχής πρόοδος κρατών των Δυτικών Βαλκανίων προς τον στόχο αυτόν, καθώς συνδέεται άμεσα με προτεραιότητες και τα συμφέροντά μας σε ό,τι αφορά την ασφάλεια και την οικονομία. Πιστεύουμε ότι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να υποστηρίξουμε την ένταξη των κρατών στην ευρωατλαντική οικογένεια είναι ο στενός συντονισμός με όσους διεθνείς εταίρους συμμερίζονται την άποψη αυτή».
Πρόσφατα επισκεφθήκατε την Ελλάδα και συναντηθήκατε τόσο με τον υπουργό Εξωτερικών όσο και με ανώτερους διπλωμάτες. Πώς βλέπει το Ηνωμένο Βασίλειο τον ρόλο της Ελλάδας στα Βαλκάνια;
«Είχα τη μεγάλη χαρά να ταξιδέψω στην Ελλάδα την περασμένη εβδομάδα και την ευκαιρία να συζητήσω για τα Βαλκάνια με τον υπουργό Εξωτερικών κ. Δένδια και ανώτατους έλληνες αξιωματούχους. Η Ελλάδα και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν κοινές προτεραιότητες για σταθερότητα και ευημερία στην περιοχή και στηρίζουμε και οι δύο την ευρωατλαντική προοπτική των κρατών των Δυτικών Βαλκανίων. Ως σύμμαχος στο ΝΑΤΟ και κράτος-μέλος της ΕΕ που συνορεύει με τα Δυτικά Βαλκάνια, η Ελλάδα θα διαδραματίζει πάντα σημαντικό ρόλο στην περιοχή. Ως ειδικός απεσταλμένος για τα Δυτικά Βαλκάνια είμαι αποφασισμένος να συνεργαστώ στενά με διεθνείς εταίρους, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, για τον συντονισμό της διεθνούς δράσης για την υποστήριξη αυτών των κοινών στόχων».
Ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα στα Δυτικά Βαλκάνια σήμερα; Ανησυχείτε για τη εμπλοκή τρίτων χωρών όπως η Ρωσία, η Κίνα και η Τουρκία ή οι εσωτερικές προκλήσεις όπως η διαφθορά και η δημοκρατική οπισθοδρόμηση αποτελούν υψηλότερα εμπόδια;
«Οπως είπε ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, τα Δυτικά Βαλκάνια αντιμετωπίζουν τη μεγαλύτερη απειλή για τη σταθερότητα και την ασφάλειά τους την τελευταία 20ετία. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία συνέβαλε σε αυτό. Η Ρωσία υπονομεύει τις ευρωατλαντικές τους φιλοδοξίες, σπέρνει διχασμό και ανατρέπει τη σταθερότητα. Το Ηνωμένο Βασίλειο λαμβάνει εξαιρετικά σοβαρά υπ’ όψιν τη ρωσική απειλή, γι’ αυτό και θα συνεχίσουμε να καταγγέλλουμε τη ρωσική επιθετικότητα. Σε συνεργασία με τους εταίρους μας, θα συνεχίσουμε να ενώνουμε όλες μας τις δυνάμεις εναντίον όσων επιδιώκουν να υπονομεύσουν τη συλλογική μας ασφάλεια. Αναγνωρίζουμε, επίσης, και τις άλλες απειλές για την περιφερειακή σταθερότητα, όπως τη διαφθορά και τα φαινόμενα δημοκρατικής οπισθοδρόμησης, καθώς και τον ρόλο του σοβαρού και οργανωμένου εγκλήματος. Το Ηνωμένο Βασίλειο χρηματοδοτεί προγράμματα και δράσεις για την αντιμετώπιση της διαφθοράς και συνεχίζουμε να συνεργαζόμαστε με συμμάχους και εταίρους για την εξάρθρωση ομάδων οργανωμένου εγκλήματος στην περιοχή και να τους φέρουμε ενώπιον της Δικαιοσύνης».
