Κυριαρχούν σε τούτες τις δύσκολες ημέρες του πολέμου και της συνδυασμένης ενεργειακής και πληθωριστικής κρίσης εικόνες καταθλιπτικές, εικόνες πικρές, προβληματικές. Τα ασθενέστερα τμήματα της κοινωνίας μας δοκιμάζονται πραγματικά από τις επιμένουσες ανατιμήσεις και από την πιθανή πια επερχόμενη νέα οικονομική καχεξία. Ο πληθωρισμός, χωρίς αμφιβολία, κατατρώγει πρωτίστως τα λαϊκά εισοδήματα και αποστερεί από τις ασθενέστερες των τάξεων ευκαιρίες και δυνατότητες. Αλλά και δραστηριότητες και κλάδοι επίσης πιέζονται αφόρητα από το αυξανόμενο βάρος των ενεργειακών αγαθών, από την έκρηξη των τιμών στις πρώτες ύλες, στα υλικά συσκευασίας, στο κόστος των μεταφορών. Οπως και ορισμένες περιφέρειες της ενδοχώρας που δεν ενσωματώνουν πολλές δραστηριότητες και είναι εξαρτημένες από συγκεκριμένες πηγές εισοδήματος κινδυνεύουν περισσότερο. Δεν θα είναι εύκολη η διαχείριση αυτής της τόσο πολυσήμαντης κρίσης που παραπέμπει στα χρόνια της προηγούμενης παγκόσμιας ενεργειακής κρίσης και μακράς περιόδου του στασιμοπληθωρισμού που την ακολούθησε στη δεκαετία του ’70. Θα απαιτήσει συντονισμένες προσπάθειες, κόπους, θυσίες και προσαρμογές ξεχωριστές.
Ωστόσο, παρά τις δυσκολίες της περιόδου και τη σκοτεινιά που αναδύεται, υπάρχουν παραδείγματα ξεχωριστά, γεμάτα φως και ελπίδα. Επιφανής τραπεζίτης που πρόσφατα διέτρεξε την Κρήτη και ήλθε σε επαφή με πλήθος επιχειρήσεων, ξενοδοχειακών, τουριστικών και παραγωγής τοπικών προϊόντων, εκθείαζε, μετά λόγου γνώσεως, την επιχειρηματική τάξη της Μεγαλονήσου, τις πρωτοβουλίες που αναλαμβάνουν οι εκεί παραγωγοί αγαθών και υπηρεσιών, τις επενδύσεις που «τρέχουν» και την αξία που κάθε χρόνο προσθέτουν στις δραστηριότητές τους, επιτρέποντας στους ίδιους και στις επιχειρήσεις τους να ξεπερνούν τα βάρη που οι επάλληλες κρίσεις δημιουργούν.
«Εκτεθειμένοι όπως είναι, εδώ και χρόνια, σε απολύτως εξωστρεφές και αμιγώς ανταγωνιστικό περιβάλλον, έχουν γίνει πάρα πολύ γρήγοροι, προσαρμόζονται ταχύτατα στις μεταβολές της συγκυρίας και, το κυριότερο, έχουν αποκτήσει μεγάλη αυτοπεποίθηση, δεν κάνουν πίσω, επιμένουν επενδύοντας συνεχώς στις δουλειές τους και ανεβάζουν την προστιθέμενη αξία των αγαθών και των υπηρεσιών που προσφέρουν, γεγονός που τους επιτρέπει να τιμολογούν καλύτερα και έτσι να ξεπερνούν τις όποιες μεταβολές των συνθηκών» συμπλήρωνε και προσέθετε χαρακτηριστικά ότι «η Κρήτη είναι άλλος κόσμος…».
Ειδικά για τις μεγάλες, υψηλού επιπέδου, τουριστικές επιχειρήσεις σημείωνε ότι «πρασινίζουν οργανωμένα, προσαρμόζονται στις απαιτήσεις της κλιματικής πρόκλησης, παρακολουθούν συστηματικά τα social media, απορροφούν αυτόματα τις παρατηρήσεις αυτού του ιδιότυπου σχήματος οικονομικής δημοκρατίας και αντιδρούν γρήγορα στην άμεση αξιολόγηση και βαθμολόγηση των πελατών τους, εκμεταλλευόμενες στον μέγιστο βαθμό τη διάχυση της φήμης στην ψηφιακά διασυνδεδεμένη διεθνή τουριστική αγορά».
Αλλά και οι άλλες επιχειρήσεις, οι πιο παραδοσιακές, αξιοποιώντας την παρατηρούμενη διεθνώς στροφή στα αυθεντικά προϊόντα και επιμένοντας σε αυτά ενισχύουν τη θέση τους, διευρύνουν τη διεισδυτικότητά τους στις διεθνείς αγορές και επιτυγχάνουν εντυπωσιακά αποτελέσματα. Διασυνδεόμενες μάλιστα με τις αυστηρές και απαιτητικές τουριστικές επιχειρήσεις κερδίζουν ακόμη περισσότερα και, το σημαντικότερο, αποκτούν κι αυτές ανθεκτικότητα απέναντι στις κρίσεις.
Το φωτεινό παράδειγμα της Κρήτης, χωρίς αμφιβολία, δίνει απαντήσεις σε πολλά από τα αγωνιώδη υπαρξιακά ερωτήματα της θυελλώδους εποχής μας και είναι ικανό να αναπτερώσει τις ελπίδες που τόσο έχουν υποχωρήσει. Το ευτύχημα είναι ότι αντίστοιχες νησίδες μεγάλων προσδοκιών ευδοκιμούν σε όλη τη χώρα. Στη Θεσσαλία έχουν καταγραφεί επιχειρήσεις απόλυτα εξωστρεφείς που δεν έχουν τίποτε να ζηλέψουν από τις καλύτερες της Ευρώπης. Και στην Ηπειρο η αναγέννηση είναι εμφανής. Η άλλοτε φτωχότερη περιφέρεια της χώρας φανερώνει νοικοκυριό, προκοπή και εισοδήματα. Τα Γιάννενα σφύζουν τα τελευταία χρόνια από ζωή. Η ανάπτυξη των οδικών αξόνων ήρε τον αποκλεισμό και άλλαξε την οικονομική γεωγραφία της περιοχής. Οντως δύσκολος ο πόλεμος και ο πληθωρισμός βαρύς, αλλά το παράδειγμα της Κρήτης δείχνει ότι η ανταγωνιστική κουλτούρα σώζει με τις αντοχές που διαμορφώνει και τις ευκαιρίες που δημιουργεί.
