Τουρκία: Ο πειρασμός της ξενοφοβίας μπροστά στις εκλογές

Το μόνο πράγμα που δεν λείπει από τον Ουμίτ Οζντάγκ είναι η επιμονή να σταδιοδρομήσει ως ηγετική προσωπικότητα της τουρκικής εθνικιστικής ακροδεξιάς.

Γέννημα-θρέμμα του χώρου του MHP ο 61χρονος πανεπιστημιακός και βουλευτής της δεύτερης περιφέρειας της Κωνσταντινούπολης, ο Οζντάγκ δοκίμασε για πρώτη φορά να διεκδικήσει την ηγεσία από τον Μπαχτσελί το 2006. Η απάντηση του κομματικού μηχανισμού ήταν να ανακληθεί η ιδιότητα μέλους και να απορριφθεί προφανώς η υποψηφιότητά του. Μάλιστα, επέστρεψε στο κόμμα αφού το πήγε πρώτα στα δικαστήρια.

Παρ’ όλα αυτά θα μπορέσει να φτάσει μέχρι τη θέση του υπαρχηγού του κόμματος και θα εκλεγεί στην περιφέρεια του Γκαζιαντέπ. Το 2016 θα αμφισβητήσει και πάλι την ηγεσία του Μπαχτσελί, διαφωνώντας μάλιστα και με τη στήριξη που ο τελευταίος έδινε στην λογική του Ερντογάν για τον παντοδύναμο πρόεδρο. Θα αποβληθεί και πάλι από το κόμμα και για μεταπηδήσει στο «Καλό Κόμμα» της Μεράτ Ακσενέρ, πολιτικού που επίσης προέρχεται από τον χώρο του MHP.

Όμως, θα έρθει σε ρήξη και με αυτό το κόμμα και έτσι θα καταλήξει να ιδρύσει το δικό του κόμμα, το «Κόμμα της Νίκης» τον Αύγουστο του 2021.

Πρόσκληση στον Σοϊλού για… πάλη

Ο Οζντάγκ επανήλθε στη δημοσιότητα μέσα από την αντιπαράθεσή του με τον υπουργό Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού. Ο Σοϊλού είχε αναφερθεί αρνητικά στον Οζντάγκ και αυτός τον προκάλεσε να παλέψουν έξω από το υπουργείο στις 6 Μαΐου. «Εάν έχεις έστω και λίγο κουράγιο, περίμενέ με στην είσοδο του υπουργείου χωρίς να κρύβεσαι πίσω από την τιμημένη τουρκική αστυνομία», ήταν το μήνυμα.

Βεβαίως όταν όντως έφτασε συνοδευόμενος από οπαδούς του έξω από το υπουργείο Εσωτερικών, διαπίστωσε ότι στην είσοδο τον περίμεναν αστυνομικοί και έτσι η πάλη μεταξύ των δύο πολιτικών δεν έλαβε χώρα. Ο Μπαχτσελί χαρακτήρισε την όλη κίνηση «ένα χυδαίο και αλαζονικό σχέδιο», ενώ οι εκπρόσωποι του AKP μίλησαν για «σαφείς προκλήσεις».

Η βασική πολεμική του Οζντάγκ, το κόμμα του οποίου στις δημοσκοπήσεις καταγράφει μόλις 2,2%, αφορά τους μετανάστες και τους πρόσφυγες, αφού τους παρουσιάζει ως κάποιους που εκμεταλλεύονται την φιλοξενία της Τουρκίας.

Μιμούμενος την ευρωπαϊκή ακροδεξιά ο Οζντάγκ προσπαθεί να παρουσιάσει μια εικόνα ότι σε 30 χρόνια οι Τούρκοι θα είναι μειονότητα στη χώρα τους, σε μια προσπάθεια να παρουσιάσει το «Κόμμα της Νίκης» ως το βασικό ακροδεξιό και αντιμεταναστευτικό κόμμα, σε μια τουρκική κοινωνία όπου υπάρχει μεγάλη δυσαρέσκεια για τη μεγάλη αύξηση του πληθωρισμού.

Το ζήτημα με του Σύριους πρόσφυγες

Όταν ξέσπασε ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία, η Τουρκία έγινε ένας από τους βασικούς προορισμούς των Σύριων προσφύγων. Σε γενικές γραμμές έγιναν δεκτοί με ένα κλίμα αλληλεγγύης.

Η κυβέρνηση Ερντογάν τότε έσπευσε να τους δώσει καθεστώς ανθρωπιστικής προστασίας. Άλλωστε, η Τουρκία εξαρχής είχε ένα ενδιαφέρον για τις εξελίξεις στη Συρία, επεδίωκε αρχικά την ανατροπή της κυβέρνησης Άσαντ και βέβαια εδώ και καιρό έχει υπό τον έλεγχό της τμήματα της συριακής επικράτειας.

Η επίσημη στατιστική αναφέρει 3,7 εκατομμύρια Σύριους πρόσφυγες στην Τουρκία. Δεν είναι γνωστός ο αριθμός αυτών που έχουν περάσει στην Ευρώπη. Ας μην ξεχνάμε ότι ένας από τους λόγους που στην «Κοινή Δήλωση» της ΕΕ και της Τουρκίας του 2016 προβλέπονται οικονομικές ενισχύσεις της Τουρκίας, είναι ακριβώς για να μπορεί να αντιμετωπίσει τα ζητήματα που αφορούν την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στους πρόσφυγες.

Σε αυτούς προστίθενται άλλο 1,4 εκατομμύριο αλλοδαπών με άδειες παραμονής. Αυτοί περιλαμβάνουν φοιτητές ( η Τουρκία είναι ένας κόμβος στην εκπαιδευτική αγορά της Μέσης Ανατολής), επιχειρηματίες και ιδιοκτήτες ακινήτων. Προέρχονται από το Ιράκ, τη Συρία, τις τουρανικές δημοκρατίες στην Κεντρική Ασία, το Ιράν και το Αφγανιστάν.

Σημειώνουμε ότι και η Τουρκία έχει ένα πρόγραμμα «χρυσής βίζας» για όσους αλλοδαπούς αγοράζουν ακίνητη περιουσία αξίας τουλάχιστον 400.000 δολαρίων.

Έπειτα υπάρχουν περίπου 350.000 πρόσφυγες που ζητούν άσυλο καθώς ένας αριθμός που δεν έχει προσδιοριστεί «παράτυπων» μεταναστών και βέβαια κάθε χρόνο έρχονται πολλοί τουρίστες, πολλοί από αυτούς από τη Μέση Ανατολή ή χώρες της Δυτικής Ασίας.

Εθνικιστές και ακροδεξιοί πολιτικοί όπως ο Οζντάκ ήδη μιλάνε για «εισβολή» και για ζήτημα «εθνικής επιβίωσης».

Δεν είναι λίγοι εκείνοι που φοβούνται ότι σε μια συγκυρία οικονομικής και κοινωνικής κρίσης με την αλματώδη αύξηση του πληθωρισμού, αυτή η ρητορική μπορεί να αποκτήσει απήχηση και τμήματα της τουρκικής κοινωνίας να αρχίσουν να αντιμετωπίζουν του μετανάστες ως ανταγωνιστές.

Η απάντηση της κυβέρνησης

Η κυβέρνηση Ερντογάν έχει χαρακτηρίσεις προκλήσεις τις δηλώσεις του Οζντάγκ. Με αφορμή μάλιστα βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που παρουσιάζουν ως πρόσφυγες τουρίστες από τη Μέση Ανατολή, ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών Ισμαήλ Τζατακλί θα κατηγορήσει αυτούς που θεωρούν κάθε σκουρόχρωμο άνθρωπο στο δρόμο «παράνομο μετανάστη» και υπονομεύουν την τουριστική βιομηχανία που στηρίζεται σε σημαντικό βαθμό σε επισκέπτες από τις Ισλαμικές χώρες.

Παράλληλα, η τουρκική κυβέρνηση υπογραμμίζει ότι έχει υψώσει ένα τοίχος μήκους 837 χιλιομέτρων που καλύπτει το 91% των συνόρων με τη Συρία, ακριβώς για να αποτρέψει την παράνομη είσοδο μεταναστών.

Ας μην ξεχνάμε ότι ο Ερντογάν θέλει να κατοχυρώσει την Τουρκία ως μια δύναμη υπολογίσιμη στον ευρύτερο μουσουλμανικό χώρο και με αυτή την έννοια το τελευταίο πράγματα που θα ήθελε θα ήταν ένας τουρκικός ρατσισμός κατά των ανθρώπων που προέρχονται από αυτές ακριβώς τις χώρες.

Ούτε θα ήθελε να υπάρχει ένα γενικά αρνητικό κλίμα κατά των Σύριων προσφύγων με δεδομένο ότι η Τουρκία θέλει να εμφανίζεται ως μια δύναμη που υπερασπίζεται τα πραγματικά συμφέροντα του λαού της Συρίας.

Όμως, την ίδια στιγμή θα ήθελε να δει έναν σημαντικό αριθμό Σύριων προσφύγων να επιστρέφουν στην Συρία. Άλλωστε, μέρος του σχεδιασμού του εκεί είναι ακριβώς να χρησιμοποιήσει πρόσφυγες για να αλλάξει και την πληθυσμιακή σύνθεση σε συνοριακές περιοχές που προηγουμένως είχαν ισχυρή παρουσία των Κούρδων της Συρίας.

Γι’ αυτό τον λόγο και υποστηρίζει ότι περίπου μισό εκατομμύριο Σύριοι πρόσφυγες έχουν επιστρέψει εθελοντικά σε ασφαλείς περιοχές στη Συρία και έχει ανακοινώσει ένα σχέδιο για να επιστρέψει άλλο ένα εκατομμύριο, σχέδιο που περιλαμβάνει την κατασκευή σπιτιών, νοσοκομείων, σχολείων καθώς και βιομηχανικών και αγροτικών εγκαταστάσεων σε 13 περιοχές της Βόρειας Συρίας που τις ελέγχει η Τουρκία.

Σημειώνουμε εδώ ότι η Τουρκία δεν μπορεί με κάποιο τρόπο να υποχρεώσει τους Σύριους πρόσφυγες να επιστρέψουν στη Συρία, γιατί το καθεστώς ανθρωπιστικής προστασίας που τους χορηγήθηκε το 2014 περιλαμβάνει το δικαίωμα να αρνηθούν τον επαναπατρισμό. Επομένως, η όποια επιστροφή τους στη Συρία μπορεί να γίνει μόνο σε εθελοντική βάση.