Ενδυνάμωση της συνεργασίας στην ενέργεια, περιλαμβανομένης της ενεργειακής ασφάλειας και της διασυνδεσιμότητας στην περιοχή, αλλά και σε τομείς όπως η οικονομία και η καταπολέμηση της τρομοκρατίας διεμήνυσαν οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ και ΗΠΑ σε κοινό τους ανακοινωθέν μετά την χθεσινή τηλεδιάσκεψη του σχήματος 3+1. Οι Νίκος Δένδιας, Γιάννης Κασουλίδης, Γιάιρ Λαπίντ και Άντονι Μπλίνκεν επαναβεβαίωσαν την κοινή τους δέσμευση στην προώθηση «της ειρήνης, της σταθερότητας και της ευημερίας στην Ανατολική Μεσόγειο» ενώ αποφάσισαν την κατάρτιση ενός οδικού χάρτη «με συγκεκριμένους στόχους». Οι τέσσερις υπουργοί συνομολόγησαν να πραγματοποιήσουν μια ακόμα συνάντηση πριν το τέλος του 2022, η οποία θα είναι δια ζώσης και κατά πάσα πιθανότητα θα λάβει χώρα το προσεχές φθινόπωρο.
Οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ και ΗΠΑ κατά τη χθεσινή τηλεδιάσκεψη / Φωτογραφία από το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών
Προκειμένου δε να δοθεί μια επιπλέον «θεσμική» δυναμική στο σχήμα 3+1, ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Εξωτερικών, πρέσβης Θεμιστοκλής Δεμίρης, συναντάται σήμερα στην Αθήνα με τους ομολόγους του της Κύπρου και του Ισραήλ, Κορνήλιο Κορνηλίου και Αλόν Ουσπίζ αντίστοιχα.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, ο κ. Δένδιας κατά την παρέμβαση του εστίασε τόσο στο ζήτημα της ενέργειας όσο και στην τουρκική προκλητικότητα. Όσον αφορά στο πρώτο, έκανε ιδιαίτερη μνεία στο καλώδιο παροχής ηλεκτρικής ενέργειας που θα συνδέει το Ισραήλ με την Κύπρο και την Ελλάδα (EuroAsia Interconnector) καθώς και στον αγωγό East Med. Στο πλαίσιο αυτό, αναφέρθηκε στον υπό κατασκευή σταθμό παραγωγής πυρηνικής ενέργειας από ρωσική εταιρία στο Akkuyu, μια «ιδιαίτερα σεισμογενή περιοχή της Τουρκίας» εκφράζοντας την ελληνική ανησυχία.
Τα πολυμερή σχήματα συνεργασίας όπως το East Med Gas Forum είναι ανοικτά και σε άλλες χώρες της περιοχής, ανέφερε ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας, τονίζοντας ότι θεμελιώδης όρος συμμετοχής είναι ο σεβασμός του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας. «Η απειλή χρήση βίας, ο αναθεωρητισμός, οι συνεχείς παραβιάσεις της κυριαρχίας άλλων κρατών, δεν μπορούν να αποτελέσουν βάση για την περιφερειακή συνεργασία» σημείωσε ο υπουργός «δείχνοντας» αλλά μη κατονομάζοντας την Άγκυρα.
Για μια «ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα τηλεδιάσκεψη» έκανε λόγο ο κ. Δένδιας μετά την ολοκλήρωση της, υποστηρίζοντας ότι η επόμενη συνάντηση του σχήματος 3+1 πέρα από την εμβάθυνση της συνεργασίας μαρτυρά ότι οι τέσσερις χώρες είναι πυλώνες ειρήνης, ασφάλειας και σταθερότητας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Την ανάγκη διατήρησης της «πολιτικής δυναμικής» του σχήματος 3+1 επισήμανε ο κ. Κασουλίδης, υπογραμμίζοντας με τη σειρά του ότι στο περιφερειακό πλέγμα συνεργασιών δεν αποκλείεται καμία χώρα «νοουμένου ότι υπάρχει σεβασμός στο Διεθνές Δίκαιο και στο Δίκαιο της Θάλασσας».
Ισραηλοτουρκική προσέγγιση
«Ενώ η δήλωση ανέφερε την ανάγκη εντατικοποίησης της συνεργασίας στον τομέα της ενέργειας, δεν ανέφερε συγκεκριμένα τον αγωγό φυσικού αερίου EastMed» έγραψε η ισραηλινή εφημερίδα «The Jerusalem Post» μετά την ολοκλήρωση της τετραμερούς. Στο δημοσίευμα γίνεται λόγος ότι οι ΗΠΑ δεν υποστηρίζουν πλέον τον αγωγό που θα μετέφερε φυσικό αέριο από το Ισραήλ στην Ευρώπη μέσω Κύπρου και Ελλάδας «και η κυβέρνηση Μπάιντεν ενημέρωσε το Ισραήλ, την Ελλάδα και την Κύπρο για την απόφαση να ανατρέψουν τη θέση της εποχής Τραμπ για το θέμα».
Το γεγονός ότι η συγκεκριμένη αναφορά γίνεται σε μια εκ των κορυφαίων εφημερίδων του Ισραήλ, ενώ παράλληλα εξελίσσεται η προσπάθεια ομαλοποίησης των σχέσεων Ισραήλ και Τουρκίας δημιουργεί ερωτήματα. Ιδιαίτερα δε, υπό το φως της πρόσφατης εκδίωξης μελών της Χαμάς από την Τουρκία, κάτι που σύμφωνα με πληροφορίες ήταν «ισραηλινή απαίτηση». Το ερώτημα που προκύπτει είναι κατά πόσο η θεμιτή -κατά τ’ άλλα- επαναπροσέγγιση Τουρκίας και Ισραήλ επηρεάζει τις σχέσεις και τις δεσμεύσεις του δεύτερου και άρα την ευρύτερη αρχιτεκτονική των πλεγμάτων ασφαλείας και συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Επικοινωνία Παναγιωτόπουλου – Ώστιν
Εν το μεταξύ, τηλεφωνική επικοινωνία είχαν το απόγευμα της Δευτέρας οι υπουργοί Άμυνας Ελλάδας και ΗΠΑ, Νίκος Παναγιωτόπουλος και Λόυντ Τζέιμς Ώστιν. Κατά την συνομιλία τους, αναφέρθηκαν στο «εξαιρετικό επίπεδο» της διμερούς αμυντικής συνεργασίας και στην Συμφωνία Αμοιβαία Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA). Οι δύο υπουργοί συζήτησαν τις εξελίξεις στην Ουκρανία, όπου σύμφωνα με το ελληνικό υπουργείο Άμυνας αναγνωρίστηκε η «έμπρακτη συνεισφορά» της Αθήνας στο Κίεβο, ενώ ο κ. Παναγιωτόπουλος ενημέρωσε τον ομόλογό του για τα ελληνοτουρκικά και την αυξανόμενη προκλητικότητα της Άγκυρας εσχάτως.
