Δεν έχω καμιά αμφιβολία ότι αύριο ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα χρησιμοποιεί τη μεγάλη παρέλαση στη Μόσχα για να υπερασπιστεί τον άδικο πόλεμο της Ρωσίας ενάντια στην Ουκρανία. Ως χειρονομία φαντάζει κυνική.
Όμως, αυτό δεν αναιρεί ότι η χώρα του, όπως και η Ουκρανία, που τότε αποτελούσαν μέρος της Σοβιετικής Ένωσης, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη πάλη κατά του ναζισμού και του φασισμού και πλήρωσαν πολύ ακριβό τίμημα.
Το σημειώνω αυτό γιατί φοβάμαι ότι μέσα στις σημερινές συνθήκες, του πολέμου στην Ουκρανία και του «Νέου Ψυχρού Πολέμου», υπάρχει ο κίνδυνος να ξεχάσουμε ή, ακόμη χειρότερα, να ξαναγράψουμε την Ιστορία.
Και αυτή η ιστορία έχει πράγματα να μας πει και για το σήμερα.
Γιατί η αντιφασιστική νίκη, η νίκη των λαών και των Συμμάχων κατά του ναζισμού, χρειάστηκε μεγάλη προσπάθεια.
Χρειάστηκε την αντοχή της Μεγάλης Βρετανίας παρά τους ανελέητους βομβαρδισμούς των Ναζί.
Χρειάστηκε τον ηρωικό αγώνα των μεγάλων κινημάτων Αντίστασης σε όλη την Ευρώπη, ανάμεσα σε αυτά και τον αγώνα των οργανώσεων της Εθνικής Αντίστασης στη χώρα μας.
Χρειάστηκε την καθοριστική συμμετοχή των Ηνωμένων Πολιτειών που συνέβαλαν αποφασιστικά.
Και χρειάστηκε τον τεράστιο αγώνα που έδωσαν οι σοβιετικές ένοπλες δυνάμεις αλλά και οι ίδιοι οι πολίτες της ΕΣΣΔ, σε όλες τις μεγάλες μάχες του Κόκκινου Στρατού, από τη μάχη του Στάλινγκραντ μέχρι τη μάχη του Βερολίνου.
Γι’ αυτό και σε όλους αξίζει η ίδια τιμή, είτε μιλάμε για τους βρετανούς πιλότους της RAF, είτε για τους αμερικανούς φαντάρους που άφησαν την τελευταία πνοή τους στις ακτές της Νορμανδίας, είτε για τους αντάρτες του ΕΛΑΣ στα βουνά της Ελλάδας, είτε για τους στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού.
Η ίδια η έννοια της συμμαχίας ανάμεσα σε χώρες με διαφορετικά κοινωνικά συστήματα και κινήματα αντίστασης, ήταν εξαιρετικά πρωτότυπη και σημαντική. Και για ένα σύντομο διάστημα φάνηκε ότι μπορούσε να φτιάξει έναν καλύτερο κόσμο.
Αρκεί να αναλογιστούμε ότι τότε διαμορφώθηκε ο ΟΗΕ ή ότι τότε διαμορφώθηκε η Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων.
Βεβαίως μετά ήρθε ο Ψυχρός Πόλεμος και ο κόσμος διαιρέθηκε ξανά.
Όμως, την ίδια στιγμή δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ότι η μεγαλύτερη νίκη της ανθρωπότητας απέναντι σε ένα καθεστώς και μια ιδεολογία που αντιπροσώπευε τη βαναυσότητα, τον ρατσισμό και τη βαρβαρότητα, έγινε ακριβώς τότε που συνεργάστηκαν χώρες και κινήματα με διαφορετικές ιδεολογίες.
Η εποχή μας είναι επίσης γεμάτη από μεγάλες προκλήσεις και ταυτόχρονα βαθιές διαιρέσεις. Από την κλιματική καταστροφή μέχρι την ανάγκη να υπάρξει ένας τρόπος ειρηνικής επίλυσης των διαφορών.
Γι’ αυτό όσο δύσκολο και εάν ακούγεται, πιστεύω ότι χρειάζεται να ξαναβρούμε το πνεύμα του 1945, το πνεύμα του κοινού αγώνα κατά του φασισμού.
