Βαθαίνει ο πόλεμος στην Ουκρανία καθώς αυξάνεται η ανάμειξη της Δύσης, πολλαπλασιάζονται οι ρωσικές απειλές περί χρήσης πυρηνικών και πληθαίνουν οι ενδείξεις ότι και άλλες χώρες, όπως η Μολδαβία, μπορεί να συρθούν στη σύρραξη. Σε σημείο που δεν μπορούμε πλέον να μιλάμε για έναν πόλεμο Ρωσίας – Ουκρανίας, αφού μοιάζει όλο περισσότερο με παγκόσμιο ή με σύγκρουση Ρωσίας – ΗΠΑ μέσω αντιπροσώπων. Δεν μπορούμε να μιλάμε ούτε για πόλεμο σύντομης διάρκειας, αφού όλοι οι αξιωματούχοι και οι αναλυτές, ακόμα και οι Ρώσοι, θεωρούν ότι θα είναι μακροχρόνιος.

Παράλληλα, εντείνεται η σύγκρουση στον ενεργειακό τομέα αφότου η Μόσχα έκλεισε τις στρόφιγγες του φυσικού αερίου προς την Πολωνία και τη Βουλγαρία την Τετάρτη.

Η κλιμάκωση της ρητορικής

Η ρητορική όλων των πλευρών σκληραίνει: αίσθηση προκάλεσε δήλωση του αμερικανού υπουργού Αμυνας Λόιντ Οστιν αυτή την εβδομάδα ότι στόχος είναι να αποδυναμωθεί η στρατηγική ικανότητα της Ρωσίας ώστε να μην μπορεί στο μέλλον να απειλήσει και άλλες χώρες μετά την Ουκρανία, αλλά και δήλωση του ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν που υπονόησε ότι, αν χρειαστεί, θα χρησιμοποιήσει βαλλιστικούς πυραύλους και πυρηνικά.

Στο Λονδίνο, νέα έκθεση από το Royal United Services Institute (RUSI), think tank που ειδικεύεται στην άμυνα και στην ασφάλεια, αναφέρει ότι «η Ρωσία ετοιμάζεται διπλωματικά, στρατιωτικά και οικονομικά για μια παρατεταμένη σύγκρουση».  Η μακριά διάρκεια του πολέμου εντείνει τον κίνδυνο για κλιμάκωση και εξάπλωση. Η Μόσχα έχει επανειλημμένως απειλήσει ότι τα όπλα που παραδίδονται από το ΝΑΤΟ στην Ουκρανία αποτελούν νόμιμους στόχους αλλά δεν τα έχει πλήξει ακόμη κατά τη μεταφορά τους – δεν αποκλείεται να το κάνει οποτεδήποτε το θεωρήσει σκόπιμο.

Φινλανδία – Σουηδία τα νέα μέτωπα

Η αναμενόμενη ένταξη στο ΝΑΤΟ της Φινλανδίας και της Σουηδίας αναμένεται να ρίξει και άλλο λάδι στη φωτιά. Ειδικοί πιστεύουν ότι η πιο επίφοβη περίοδος είναι το διάστημα ανάμεσα στην απόφαση για ένταξη των δύο χωρών και την επικύρωσή της από τα 30 κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ, που θα μπορούσε να διαρκέσει αρκετούς μήνες. Στη διάρκειά τους, η Φινλανδία και η Σουηδία δεν θα καλύπτονται από το Αρθρο 5 που ορίζει ότι μια επίθεση κατά κράτους-μέλους είναι επίθεση εναντίον όλων.

Αλλος κίνδυνος από την παράταση του πολέμου είναι η διάσπαση της Δύσης. Ηδη τέσσερις ευρωπαϊκές χώρες έχουν πληρώσει το ρωσικό αέριο σε ρούβλια, σύμφωνα με το Bloomberg. Αλλες 10 ανοίγουν λογαριασμούς στην Gazprombank προληπτικά. Ανάμεσά τους ο ιταλικός ενεργειακός γίγαντας ENI που ετοιμάζεται να ανοίξει λογαριασμό σε ρούβλια, γεγονός το οποίο το οικονομικό πρακτορείο ειδήσεων χαρακτηρίζει «δείγμα ότι σπάει το ενιαίο ευρωπαϊκό μέτωπο κατά της Μόσχας».

Προειδοποίηση από την Κομισιόν

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προειδοποίησε ότι οι χώρες που έχουν ενεργειακά συμβόλαια με τη Ρωσία σε ευρώ ή δολάρια θα θεωρηθούν ότι παραβιάζουν τις κυρώσεις κατά της Μόσχας αν πληρώσουν σε ρούβλια. Τα κράτη-μέλη ζητούν πιο σαφείς οδηγίες από τις Βρυξέλλες.

Στο πολεμικό μέτωπο, πληροφορίες που έχουν διαρρεύσει στον αμερικανικό Τύπο αναφέρουν ότι δεν έχει παρατηρηθεί κινητοποίηση των πυρηνικών δυνάμεων της Ρωσίας αλλά και ότι αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν ήδη αρχίσει να συζητούν ποια θα είναι η αντίδρασή τους σε περίπτωση χρήσης πυρηνικού όπλου. Αναλυτές θεωρούν ότι τόσο η Ουάσιγκτον όσο και η Μόσχα δεν επιθυμούν πυρηνική κλιμάκωση, ούτε καν μεταξύ τους σύγκρουση – γι’ αυτό οι ΗΠΑ αρνούνται να επιβάλουν ζώνη απαγόρευσης πτήσεων στην Ουκρανία και η Ρωσία δεν έχει, μέχρι στιγμής, πλήξει άλλους στόχους εκτός από ουκρανικούς -, όμως ο πόλεμος μοιάζει όλο και πιο πολύ σαν μια αναμέτρηση ΗΠΑ – Ρωσίας.

Αποτυχία της διπλωματίας

Οι ελπίδες για διπλωματική λύση έχουν σβήσει, αφού δεν έχει σημειωθεί καμία πρόοδος στις διαπραγματεύσεις που κατά καιρούς έχουν επιχειρήσει η Γαλλία, η Τουρκία, το Ισραήλ και άλλοι. Η επίσκεψη του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες στη Μόσχα την Τρίτη και στη συνέχεια στο Κίεβο έδειξε ακριβώς αυτή την αποτυχία της διπλωματίας και την παντελή έλλειψη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων.

Ακόμα και το γεγονός ότι, παρά την ευαίσθητη συγκυρία, η Ουάσιγκτον και η Μόσχα κατάφεραν να συνεννοηθούν για να ανταλλάξουν δύο κρατουμένους – έναν αμερικανό πρώην πεζοναύτη που είχε συλληφθεί στη Ρωσία το 2019 και έναν ρώσο πιλότο που οι ΗΠΑ θεωρούν διακινητή κοκαΐνης – ερμηνεύθηκε ως απόδειξη ότι «η σύγκρουση είναι μια μάχη εξουσίας ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και τη Μόσχα». Η ανταλλαγή έλαβε χώρα μυστικά στην Τουρκία την Τετάρτη.

Τα μηνύματα της Ουάσιγκτον

Στη συνάντηση των 40 υπουργών Αμυνας που συγκάλεσε η Ουάσιγκτον σε αεροπορική βάση στη Γερμανία την Τρίτη για την αποστολή περισσότερων όπλων στην Ουκρανία ήταν εμφανές, σύμφωνα με μαρτυρίες από συμμετέχοντες, ότι οι Αμερικανοί είναι επικεφαλής των κινήσεων και οι υπόλοιποι ακολουθούν. Ενδεικτικό της κλιμάκωσης είναι ότι η Δύση στέλνει πλέον επιθετικά όπλα στην Ουκρανία, ενώ στην αρχή του πολέμου έστελνε μόνο αμυντικά. Φιλοκρεμλινικοί σχολιαστές αποκάλεσαν τη συνάντηση των 40 συμμάχων «χιτλερική κολεκτίβα».
Οι «New York Times» κάνουν λόγο για ορισμένους Ευρωπαίους που αναρωτιούνται αν οι πολεμικοί στόχοι της Ουάσιγκτον διευρύνθηκαν και, από τη βοήθεια προς το Κίεβο για να αμυνθεί, έχουν εξελιχθεί σε προσπάθεια να αποδυναμωθεί η Ρωσία του Πούτιν. Η δήλωση του αμερικανού υπουργού Αμυνας τη Δευτέρα, ύστερα από επίσκεψη στο Κίεβο μαζί με τον υπουργό Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν, ότι «οι ΗΠΑ επιθυμούν να δουν τη Ρωσία αποδυναμωμένη» θεωρήθηκε από πολλούς παραδοχή πως και η Ουάσιγκτον έχει περάσει στη δεύτερη φάση του πολέμου – όπως και η Ρωσία που επικεντρώνει τις τελευταίες εβδομάδες τις πολεμικές επιχειρήσεις στην Ανατολική και στη Νότια Ουκρανία, αν και συνεχίζει να βομβαρδίζει στόχους σε ολόκληρη τη χώρα.

Επιθέσεις κατά στόχων σε ρωσικό έδαφος

Υπάρχουν ενδείξεις ότι ο πόλεμος εξαπλώνεται εντός των συνόρων της Ρωσίας. Αυτή την εβδομάδα πραγματοποιήθηκαν μυστηριώδεις επιθέσεις κατά στρατηγικών στόχων σε ρωσικό έδαφος αλλά σε απόσταση από τα σύνορα της Ανατολικής Ουκρανίας όπου μπορούν να φθάσουν οι ουκρανικοί πύραυλοι. Πλήγμα δέχθηκαν αποθήκες και εγκαταστάσεις οι οποίες χρησιμοποιούνται για τον ανεφοδιασμό των ρωσικών δυνάμεων που πολεμούν στο Ντονμπάς της Ανατολικής Ουκρανίας. Την ίδια στιγμή, ξέσπασαν τρεις μυστηριώδεις πυρκαγιές σε κρίσιμες στρατιωτικές εγκαταστάσεις της Ρωσίας σε περιοχές εκτός της εμβέλειας των ουκρανικών πυραύλων. Στην Ουάσιγκτον, ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν ζήτησε άλλα 33 δισ. δολάρια από το Κογκρέσο για να χρηματοδοτήσει τον πόλεμο στην Ουκρανία. Σκοπεύει επίσης σύντομα να ζητήσει από τα μέλη του Κογκρέσου να νομοθετήσουν προκειμένου να μπορούν να εκποιηθούν οι περιουσίες των ρώσων ολιγαρχών που κατασχέθηκαν και τα έσοδα να ενισχύσουν την Ουκρανία. Ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε πρόσφατα ότι οι ζημιές από τον πόλεμο στη χώρα έχουν φθάσει τα 550 δισ. δολάρια.