Στο φουλ οι μηχανές για τα μεγάλα έργα: Ο χάρτης, το χρονοδιάγραμμα

Επειτα από μια δεκαετία στασιμότητας, που λόγω της οικονομικής κρίσης στράγγισε τη δεξαμενή των έργων, τα προηγούμενα τρία χρόνια ξεκίνησαν νέοι διαγωνισμοί, ύψους 8 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 3,2 δισ. έχουν ήδη υπογραφεί. Εργα νέας γενιάς παίρνουν τη σκυτάλη, με «καύσιμο» κονδύλια άνω των 2 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης που κατευθύνονται σε πράσινες και βιώσιμες υποδομές.

Η χρονιά που διανύουμε βάζει στην… πρίζα εργοτάξια ανά την Ελλάδα, από τη Γραμμή 4 του μετρό της Αθήνας ως τα δύο ανατολικά κομμάτια του πολυσυζητημένου Βόρειου Οδικού Αξονα Κρήτης. Μετά από δυόμισι χρόνια διαπραγματεύσεων και μια δέσμη τριών εγκρίσεων από την Κομισιόν, οι εργασίες για το πολύπαθο Πάτρα – Πύργος ξεκίνησαν στο τέλος Μαρτίου και αναμένεται να ολοκληρωθούν ως τα μέσα του 2025. Το έργο θα δημιουργήσει πάνω από 200.000 άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας.

Μεγάλα πρότζεκτ σε Κρήτη, Σαλαμίνα

Δύο μεγάλες νέες παραχωρήσεις, συνολικού προϋπολογισμού 2 δισ. ευρώ, το τμήμα Χανιά – Χερσόνησος του ΒΟΑΚ και η υποθαλάσσια ζεύξη Σαλαμίνας, πρόκειται να συμβασιοποιηθούν ως το πρώτο τρίμηνο του 2023. Σύμφωνα δε με τον σχεδιασμό, όπως αποκάλυψε σε συνέντευξή του στο «Βήμα» ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, κ. Κώστας Καραμανλής, μέχρι τότε θα δημοπρατηθούν επιπλέον έργα άνω των 4 δισ. ευρώ, ξεπερνώντας ακόμα και τον στόχο του μεγάλου πακέτου των 13 δισ. ευρώ.

Στα επόμενα δύο χρόνια πρόκειται να ολοκληρωθούν έργα υποδομών άνω των 3,5 δισ. ευρώ. Μεταξύ αυτών, βρίσκονται εμβληματικά πρότζεκτ που έμελλε για χρόνια να κολλήσουν σε σειρά χρηματοδοτικών, δικαστικών και πολιτικών εμποδίων, όπως η ολοκλήρωση του αυτοκινητοδρόμου Ε65 από Λαμία ως Γρεβενά και το αιώνιο έργο του άξονα Ακτιο – Αμβρακία, που μέσα στους επόμενους μήνες ένα μεγάλο τμήμα του θα δοθεί στην κυκλοφορία. Επίσης, οι εργολαβίες εκσυγχρονισμού του βασικού σιδηροδρομικού δικτύου, που θα κατεβάσουν τον χρόνο του ταξιδιού Αθήνα – Θεσσαλονίκη με τρένο στις 3,5 ώρες.

Ο κύκλος της παλιάς φουρνιάς έργων κλείνει για την πρωτεύουσα το καλοκαίρι, με την παράδοση των τριών υπολειπόμενων σταθμών της επέκτασης του μετρό σε Μανιάτικα, Πειραιά και Δημοτικό Θέατρο. Η επέκταση της Γραμμής 3, συνολικού προϋπολογισμού 760 εκατ. ευρώ, θα συνδέσει το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας με το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος», ανοίγοντας τον δρόμο των συνδυασμένων μεταφορών στο Λεκανοπέδιο.

Το νέο κεφάλαιο για την Αθήνα άνοιξε πέρυσι με την υπογραφή της Γραμμής 4, Αλσος Βεΐκου – Γουδή, συμβατικού τιμήματος 1,2 δισ. ευρώ. Οι πρόδρομες εργασίες βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη στους 4 δήμους που διασχίζει η χάραξη (Αθηναίων, Γαλατσίου, Καισαριανής, Ζωγράφου). Εν τω μεταξύ, η άφιξη των δύο TBM (οι γνωστοί μετροπόντικες) το φθινόπωρο θα ξεκινήσει την κατασκευή του κύριου έργου, μήκους 12,8 χλμ. με 15 υπόγειους σταθμούς. Γι’ αυτό και προτεραιότητα αποτελεί η εκσκαφή των φρεάτων σε Αλσος Βεΐκου και Κατεχάκη, από όπου θα «καταβυθιστούν» για να ξεκινήσουν τη διάνοιξη. Το έργο, που θα εξυπηρετεί καθημερινά 340.000 επιβάτες, αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2029.

Οι επεκτάσεις στην Αττική Οδό

Η αποσυμφόρηση του Λεκανοπεδίου από το κυκλοφοριακό βάρος είναι το μεγάλο στοίχημα ώστε να μη γίνει απροσπέλαστο στην επόμενη δεκαετία. Οι επεκτάσεις της Αττικής Οδού πρωταγωνιστούν. Το πρώτο βήμα έγινε με τη δημοπράτηση της επέκτασης της λεωφόρου Κύμης ως την εθνική οδό στον κόμβο Καλυφτάκη, μήκους 3,8 χλμ. και προϋπολογισμού 352 εκατ. ευρώ. Η απόφαση για τη μέθοδο δημοπράτησης των υπόλοιπων επεκτάσεων, δηλαδή δημόσιο έργο, ΣΔΙΤ ή παραχώρηση, αναμένεται στο επόμενο εξάμηνο. Προτεραιότητα αποτελεί η επέκταση της δυτικής περιφερειακής Υμηττού προς Λεωφόρο Βουλιαγμένης μέσω της αστικής σήραγγας Ηλιούπολης και ακολουθεί η Ραφήνα.

Με την απόσπαση της Decumanus Maximus, που διέσχιζε την καρδιά της Θεσσαλονίκης τον 6ο μ.Χ. αιώνα, να έχει ολοκληρωθεί, οι αρχαιολογικές εργασίες στον σταθμό «Βενιζέλου» προχωρούν. Βάσει χρονοδιαγράμματος οι υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού θα ολοκληρώσουν την αποστολή τους τον Μάιο, προκειμένου να μπει στην τελική ευθεία η ολοκλήρωση με στόχο το τέλος του 2023. Οι εργασίες στη βασική γραμμή, μήκους 9,6 χλμ. με 13 σταθμούς, βρίσκονται σε ποσοστό ολοκλήρωσης 85%. Στη δε επέκταση προς Καλαμαριά, που θα παραδοθεί στο μέσον του 2024, φτάνουν στο 84% στα έργα πολιτικού μηχανικού, ενώ υπεγράφη και η σύμβαση για τον υπολειπόμενο ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό.

Στο επίκεντρο η Βόρεια Ελλάδα

Λιμάνια, οδικές συνδέσεις και σιδηρόδρομοι μπαίνουν στην πρώτη γραμμή για την αναβίωση του αναπτυξιακού ρόλου της Βόρειας Ελλάδας. Η ολοκλήρωση της σύνδεσης του 6ου προβλήτα του ΟΛΘ με την Εγνατία και την Εθνική Οδό μέσω οδογέφυρας, περί τα τέλη του 2023, διορθώνει ένα από τα μεγάλα παράδοξα, ενώ έχουν ήδη δημοπρατηθεί η σιδηροδρομική σύνδεση του λιμανιού, καθώς και ο Δυτικός Προαστιακός. Η κυκλοφοριακή αναβάθμιση θα ολοκληρωθεί με το ΣΔΙΤ της σύγχρονης Ανατολικής Περιφερειακής Θεσσαλονίκης, το γνωστό Flyover, προϋπολογισμού 373 εκατ. ευρώ, που αναμένεται να υπογραφεί εντός του έτους.

Διασυνδεσιμότητα και σιδηρόδρομος

Δύο ακόμη ΣΔΙΤ θα ενισχύσουν τη διασυνδεσιμότητα της Βόρειας Ελλάδας με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2026. Πρόκειται για το Θεσσαλονίκη – Εδεσσα, κόστους 419 εκατ., και το Δράμα – Αμφίπολη, μήκους περίπου 43 χλμ. και προϋπολογισμού 275 εκατ. ευρώ.

Ο σιδηρόδρομος θα αλλάξει τελείως το παιχνίδι των εμπορευματικών μεταφορών. Η συμπλήρωση της ανατολικής σιδηροδρομικής Εγνατίας, με τα τμήματα Θεσσαλονίκη – Τοξότες και Αλεξανδρούπολη – Ορμένιο, συνολικού προϋπολογισμού 2,76 δισ., θα συνδέσει τα λιμάνια Θεσσαλονίκης, Νέας Καρβάλης και Αλεξανδρούπολης με το εθνικό δίκτυο. Τα δύο έργα, που θα ολοκληρωθούν το 2028, ως μέρος του Sea2Seaproject για τη σύνδεση με τρία βουλγαρικά λιμάνια ξεκλειδώνουν ένα νέο χρηματοδοτικό εργαλείο 1 δισ. ευρώ.

Σε ράγες είναι η σύνδεση με το δίκτυο των λιμανιών Ραφήνας, Λαυρίου και του 6ου προβλήτα της Θεσσαλονίκης, καθώς και η ολοκλήρωση της νέας διπλής σιδηροδρομικής γραμμής από το Ρίο ως το νέο λιμάνι της Πάτρας. Τα 6 μεγάλα πρότζεκ θα συμβασιοποιηθούν σε διάστημα 17-24 μηνών, ενώ ο χορός των παραδόσεων θα ξεκινήσει στα τέλη του 2025. Παράλληλα, τρέχει ένα μεγάλο πρόγραμμα 1,2 δισ. για τον εκσυγχρονισμό και τον εξηλεκτρισμό των υφιστάμενων γραμμών. Η συνολική εικόνα όμως θα αλλάξει με την ενεργοποίηση και του μεγάλου ΣΔΙΤ για τη συντήρηση και ανάταξη του δικτύου από τον ΟΣΕ, ύψους 1,3 δισ., που θα ξεκινήσει από τη Βόρεια Ελλάδα, με τον πρώτο διαγωνισμό να τοποθετείται στα τέλη της χρονιάς.

Χρέωση με το χιλιόμετρο και διέλευση χωρίς στάση

Οι μετακινήσεις στους αυτοκινητοδρόμους της χώρας θα γίνουν πιο σύγχρονες και αναλογικές, με το πρώτο ενιαίο σύστημα χρέωσης διοδίων με το χιλιόμετρο. Εχοντας την εμπειρία του υβριδικού συστήματος διοδίων της Ολυμπίας Οδού, το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών εργάζεται ήδη ώστε σε πρώτο στάδιο να επιτευχθεί η αναλογική πληρωμή διοδίων σε όλους τους αυτοκινητοδρόμους βάσει της διανυθείσας απόστασης και εν συνεχεία να περάσει στη φάση της free flow ροής, δηλαδή της διέλευσης χωρίς καν στάση στους σταθμούς διοδίων. Στο σύνολό του, το νέο σύστημα e-διοδίων της χώρας αναμένεται να παραδοθεί σε χρήση μέσα στο 2026.