Το μεγαλύτερο επίτευγμα των επικοινωνιολόγων που συνοδεύουν την Μαρίν Λεπέν ήταν το δίπλωμα που απέκτησε η υποψήφια του «Εθνικού Συναγερμού» ως… εκπαιδεύτρια γάτων. Κάθε φορά που θέλει να απευθύνει προσωπικό μήνυμα στους ψηφοφόρους, η Λεπέν μιλάει για τις αγαπημένες της μεγαλόσωμες γάτες της Βεγγάλης, που τριγυρνούν στο σαλόνι της. Αλλά και όταν αναλύει την πολιτική της ατζέντα, προβάλλει μία εικόνα διαφορετική απ’ ότι στο παρελθόν. Το χαμόγελό της φαίνεται αβίαστο, η φωνή της λιγότερο διαπεραστική, η κόμμωσή της λιγότερο εξεζητημένη. Με χαμόγελο και ανεξάντλητη υπομονή περιοδεύει στις πιο φτωχές επαρχίες της Γαλλίας, καταγράφοντας τις διαμαρτυρίες των ψηφοφόρων για τα χαμηλά εισοδήματα, τις ανεπαρκείς συντάξεις, τον πληθωρισμό που καλπάζει.
«Οικογενειακή υπόθεση» το Εθνικό Μέτωπο
Η Μαρίν Λεπέν είχε κληρονομήσει την ηγεσία του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου από τον πατέρα της, Ζαν Μαρί Λεπέν. Εκείνος είχε καταφέρει για πρώτη φορά, το 2002, να περάσει στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία ως επικεφαλής ακροδεξιού κόμματος, προσελκύοντας τις ψήφους των εθνικιστών και των στρατιωτικών που έζησαν τον Πόλεμο της Αλγερίας. Μπορεί ο κεντροδεξιός αντίπαλός του, Ζακ Σιράκ, να κέρδισε τελικά τον δεύτερο γύρο με το εκπληκτικό ποσοστό του 87%, αλλά έκτοτε το Εθνικό Μέτωπο παραμένει υπολογίσιμος παίκτης στην πολιτική σκακιέρα.
Τα ηνία του κόμματος ανέλαβε το 2011 η Μαρίν Λεπέν. Από την πρώτη στιγμή προσπάθησε να απαλλάξει το «Εθνικό Μέτωπο» από τα πιο ακραία στοιχεία, από τις πιο ακραίες αναφορές στο ιστορικό όνειδος του φασισμού, με αποτέλεσμα να έρθει σε σύγκρουση με τον πατέρα της. Όταν ο Ζαν Μαρί Λεπέν έφτασε στο σημείο να αποκαλέσει «λεπτομέρεια της ιστορίας» τα στρατόπεδα συγκέντρωσης των ναζί, η Μαρίν Λεπέν δεν δίστασε να τον διαγράψει από το κόμμα που εκείνος ίδρυσε. Και το 2018, μετά την πρώτη ήττα στις προεδρικές εκλογές απέναντι στον Εμμανουέλ Μακρόν, η Λεπέν αποφάσισε να κάνει μία νέα αρχή, μετονομάζοντας το κόμμα σε «Εθνικό Συναγερμό». Συγκρίνοντας την παλαιά με τη «νέα» Λεπέν ο Ζακ Ρούπνικ, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Παρίσι (Science Po Paris), επισημαίνει: «Έχει αλλάξει πολύ το στυλ της. Είναι λιγότερο επιθετική, προβάλλει τον εαυτό της ως μία συμβατική πολιτική προσωπικότητα. Αλλά αν δείτε το πρόγραμμά της, είναι σαφές ότι εμπεριέχει όλα τα αιτήματα του ‘Εθνικού Μετώπου’, το οποίο κατά βάση είναι αντι-μεταναστευτικό κόμμα. Όμως έχει διευρύνει το ακροατήριό της. Εστιάζει πλέον με επιτυχία σε κοινωνικά ζητήματα, για παράδειγμα στο αυξανόμενο κόστος ζωής».
Προτεραιότητα στην «κοινωνική ατζέντα»
Ο πατέρας της, αλλά και η ανιψιά της, Μαρεσάλ Λεπέν, η οποία επίσης τρέφει πολιτικές φιλοδοξίες, επικρίνουν τη «μετριοπαθή» στροφή της Μαρίν Λεπέν. Μάλιστα είχαν ζητήσει από τους ψηφοφόρους του «Εθνικού Συναγερμού» να μην ψηφίσουν εκείνη στις προεδρικές εκλογές, αλλά να προτιμήσουν τον πρώην δημοσιογράφο Ερίκ Ζεμούρ, που εμφανίστηκε ως διάττων αστέρας στον προεκλογικό αγώνα με εμπρηστικά συνθήματα εναντίον των αλλοδαπών και του Ισλάμ. Τελικά ο Ζεμούρ δεν κατάφερε να συγκεντρώσει πάνω από το 7% των ψήφων στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών. Αλλά για τη Μαρίν Λεπέν φαίνεται ότι η προσπάθεια «από-δαιμονοποίησης» στέφθηκε με επιτυχία.Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις μόνο το 50% των Γάλλων δηλώνει σήμερα ότι «ανησυχεί» για το πολιτικό πρόγραμμά της, ενώ ένα αξιοσημείωτο ποσοστό 39% θεωρεί ότι η επικεφαλής του Εθνικού Συναγερμού έχει όλες τις προδιαγραφές για να εκλεγεί πρόεδρος της Γαλλίας. Τώρα η Μαρίν Λεπέν επιχειρεί να προσεγγίσει ακόμη και τους ψηφοφόρους του αριστερού Ζαν Λυκ Μελανσόν, από τον οποίο παρά λίγο να έχανε τη δεύτερη θέση και το «εισιτήριο» για τον δεύτερο γύρο των εκλογών.
Σε όλες τις προεκλογικές εκδηλώσεις η Λεπέν εστιάζει πλέον σε κοινωνικά ζητήματα, όπως οι αυξήσεις στις συντάξεις, η οικονομική βοήθεια για άπορους φοιτητές και οικογένειες, η συγκράτηση του πληθωρισμού. Κάνει λόγο για μία «πατριωτική οικονομία» που θα δίνει προτεραιότητα στο εθνικό συμφέρον. Υπόσχεται οικονομικές ενισχύσεις σε όλους, χωρίς όμως να αποκαλύπτει ποιος θα τις χρηματοδοτήσει. Το ζήτημα του πολέμου στην Ουκρανία δεν θίγεται σε μεγάλη έκταση, καθώς η Λεπέν διατηρεί προνομιακές σχέσεις με τον ρώσο πρόεδρο Βλάντιμιρ Πούτιν. Η ίδια λέει ότι καταδικάζει τον πόλεμο στην Ουκρανία και επικροτεί την αποστολή στρατιωτικής βοήθειας στο Κίεβο, πλην όμως επιμένει στη διατήρηση ίσων αποστάσεων απέναντι σε Ρωσία και ΗΠΑ. Όπως τονίζει ο πολιτικός επιστήμων Ζακ Ρούπνικ «δεν μιλάει για τον πόλεμο, μιλάει για τις συνέπειες του πολέμου. Λέει ότι ‘εγώ θα σας προστατεύσω από τις συνέπειες του πολέμου’, ‘Θα βάλω πλαφόν στις τιμές της ενέργειας’, ‘Θα βάλω πλαφόν στο φυσικό αέριο’, ‘Θα σταματήσω τον πληθωρισμό’. Λες και είναι μάγος, ισχυρίζεται ότι θα σταματήσει τον πληθωρισμό».
«Η Ευρώπη των Εθνών»
Η παραδοσιακή διακήρυξη για αποχώρηση από την ΕΕ και το ευρώ, που μάλλον είχε «τρομάξει» πολλούς ψηφοφόρους στις προεδρικές εκλογές του 2017, αποσύρεται πλέον από το προεκλογικό πρόγραμμα του Εθνικού Συναγερμού. Τώρα η Μαρίν Λεπέν λέει ότι θέλει να παραμείνει στην ΕΕ, η οποία όμως θα πρέπει να μετασχηματιστεί σε μία «Ευρώπη των Εθνών». Θα πρόκειται για ένα χαλαρό πλαίσιο διακρατικής συνεργασίας, χωρίς μία δυναμική ενοποίησης, χωρίς κοινή ευρωπαϊκή άμυνα. Αλλά μία πιο προσεκτική ματιά αποδεικνύει ότι στην πραγματικότητα η Λεπέν επιδιώκει την αποσύνθεση της ΕΕ, καθώς, μεταξύ άλλων, δεν αποδέχεται την προτεραιότητα του ευρωπαϊκού δικαίου απέναντι στο εθνικό δίκαιο, ενώ απαιτεί να πληρώνονται κοινωνικές παροχές και επιδόματα μόνο στους «εκ γενετής Γάλλους». Όλα αυτά δεν συνάδουν με τις βασικές αρχές λειτουργίας της ΕΕ, όπως την ξέρουμε σήμερα.
Μπάρμπαρα Βέζελ
Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου
