Τηρουμένων των αναλογιών, φαίνεται πως η κυρία Μαρίν Λεπέν εκφράζει στη Γαλλία σε μεγάλο βαθμό τις πολιτικές απόψεις του αμερικανού πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ. Το σύνθημα «η Γαλλία στους Γάλλους» είναι ανάλογο με το αντίστοιχο σύνθημα του Τραμπ για τις ΗΠΑ. Το εκλογικό σώμα που στηρίζει την υποψήφια πρόεδρο της Γαλλίας προσομοιάζει με αυτό που έφερε τον αμερικανό πρόεδρο στην εξουσία το 2016. Οι ψηφοφόροι τους εμφορούνται από εθνικισμό, ξενοφοβία, ανησυχία για την παγκοσμιοποίηση και αισθάνονται «αλλεργία» στις φιλελεύθερες ιδέες, τα δημοκρατικά και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Εχουν περιορισμένο επίπεδο εκπαίδευσης και οι περισσότεροι βρίσκονται στα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα. Πολλοί επιχειρηματίες υποστηρίζουν αυτές τις απόψεις γιατί ανησυχούν για τον εντεινόμενο διεθνή ανταγωνισμό.
Τα ποσοστά των δύο υποψηφίων, της κυρίας Λεπέν (23,15%) και του κ. Ζεμούρ (7,07%) φθάνουν στο 30% των ψηφοφόρων, πράγμα που δείχνει πόση επιρροή έχει αποκτήσει ο εθνικιστικός και λαϊκιστικός λόγος αυτών των υποψηφίων. Αυτή η εξέλιξη δεν οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στη συγκυρία του πληθωρισμού, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, που περιορίζει σημαντικά τα εισοδήματα και την ευημερία ευρύτερων κοινωνικών στρωμάτων στη Γαλλία. Εκφράζει τις βαθύτερες μετατοπίσεις των γάλλων ψηφοφόρων προς αντιλήψεις που ευνοούν έναν «αντισυστημικό» ηγέτη. Εναν ηγέτη που, χωρίς «περιττές» φιλελεύθερες ευαισθησίες και δημοκρατικές διαδικασίες, μπορεί να λύσει με «μαγικό» τρόπο τα καθημερινά τους προβλήματα, τα οποία υποτίθεται ότι οφείλονται κυρίως στην παρουσία των ξένων μεταναστών, αλλά και των εισαγόμενων ξένων προϊόντων. Συνεπώς, επιδιώκεται εθνική περιχαράκωση και απομάκρυνση από την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Η συμπάθεια προς τον πρόεδρο Πούτιν δεν είναι προφανώς τυχαία.
Καθώς οι υποψήφιοι των παραδοσιακών συστημικών κομμάτων της Δεξιάς και της Αριστεράς καταποντίστηκαν, οι φιλελεύθερες κεντρώες πολιτικές αντιλήψεις του σημερινού προέδρου Μακρόν και η σταθερή ευρωπαϊκή του προοπτική επιβραβεύτηκαν από το 27,84% των ψηφοφόρων. Καταγγέλλεται όμως από τους πολιτικούς του αντιπάλους για ελιτισμό, αλαζονεία και αδιαφορία για τα προβλήματα του λαού, καθώς επιχειρεί φιλελεύθερες «αντιλαϊκές» μεταρρυθμίσεις.
Η αριστερή και χαρισματική προσωπικότητα του κ. Μελανσόν, με 21,95% των ψήφων, προσελκύει κυρίως τους νέους και τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα με τον ριζοσπαστικό και λαϊκίζοντα λόγο του. Τρομάζει όμως με τον ριζοσπαστισμό του τα μεσαία στρώματα και υπολείπεται σε σχέση με την εμφανιζόμενη ως ακίνδυνη κυρία Λεπέν.
Το ζήτημα είναι κατά πόσο οι ψηφοφόροι του κ. Μελανσόν θα στραφούν προς τον «κοινωνικά ανάλγητο» κ. Μακρόν, όπως τον χαρακτηρίζει ο ηγέτης τους ή θα προτιμήσουν την επικίνδυνη για την ελευθερία, τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα κυρία Λεπέν. Οι προβλέψεις είναι αμφίβολες. Η ελευθερία και η δημοκρατία που εξασφαλίζει ο κ. Μακρόν θα έχουν τελικά μεγαλύτερη σημασία για την πλειοψηφία των γάλλων ψηφοφόρων από ό,τι οι «μαγικές» λύσεις των προβλημάτων που υπόσχεται η κυρία Λεπέν;
*Ο κ. Ναπολέων Μαραβέγιας είναι καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, πρώην υπουργός.
