Για την καλύτερη προετοιμασία των υποψηφίων ενόψει των Πανελλαδικών Εξετάσεων, το vima.gr σε συνεργασία με το Φροντιστήριο Ορόσημο παρουσιάζει προτεινόμενα θέματα για τα υπό εξέταση μαθήματα.
Παρακάτω μπορείτε να δείτε προτεινόμενο θέμα για το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας ΕΠΑΛ.
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΜΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
Α. ΜΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Η απαγόρευση της φαντασίας
(1)Από μικρό παιδί, παρατηρούσα με μεγάλη περιέργεια ό,τι συνέβαινε γύρω μου. Πράγματα που ήταν δεδομένα για τους άλλους ανθρώπους, ήταν για εμένα αφορμές να τρέχει ο νους και να δημιουργώ μικροϊστορίες στο κεφάλι μου. Σε συνδυασμό βέβαια με το διάβασμα. Ήμουν βιβλιόφιλος. Βιβλιοφάγος. Πρόσθετα, ταυτιζόμουν απόλυτα με τους ήρωες. Τα βιβλία, για εμένα, ήταν ζωντανά. Οι ήρωες ήταν ολοζώντανοι. Αυτό δεν μου δημιούργησε ποτέ κάποιο ψυχολογικό πρόβλημα. Ίσα-ίσα, ήταν ένας έξοχος τρόπος για να ξεφεύγω από την καθημερινότητα. Η πραγματικότητα δεν μου ήταν αρκετή, δεν μου έφτανε. Πίστευα ότι τα βιβλία μπορούν να με σώσουν. Τα βιβλία περιείχαν τα πάντα, τα βιβλία ήταν η αληθινή ζωή σε όλες της εκφάνσεις. Ήταν ωραίες εποχές.
(2)Απότομο flash forward στο κυνικό σήμερα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες η μάχη για τα βιβλία φουντώνει, καθώς πολιτικοί και σύλλογοι γονέων απαιτούν την αφαίρεση «στιγματισμένων» βιβλίων από τις βιβλιοθήκες και τα σχολικά προγράμματα. Πρόσφατα, υπήρξαν αναφορές για μια σχολική επιτροπή του Τενεσί που ψήφισε την απαγόρευση του υπέροχου, βραβευμένου με Πούλιτζερ, «Maus» του Art Spiegelman, ενός κόμικ για το Ολοκαύτωμα. Οι νέοι κυνηγοί μαγισσών υποστηρίζουν ότι αυτές οι ιστορίες και οι ιδέες μπορεί να είναι επικίνδυνες για τα νέα παιδιά.
(3)Η απαγόρευση βιβλίων δεν έχει να κάνει τόσο με αριστερές ή δεξιές πολιτικές. Το αριστουργηματικό «The Adventures of Huckleberry Finn» του Mark Twain έχει απαγορευτεί σε διάφορες Πολιτείες, μεταξύ άλλων λόγω της χρήσης ενός δυσφημιστικού για τους μαύρους όρου (του περίφημου «Ν» Word) πάνω από 200 φορές. Το πιο πρόσφατο επιχείρημα κατά του Mark Twain είναι: «Πώς μπορεί ένας λευκός άνδρας να γράψει για τον ρατσισμό; Δεν έχει δικαίωμα να γράφει για κάτι που δεν τον έχει επηρεάσει». Επιχείρημα γελοιωδέστατο. Λίγη κοινή λογική, παρακαλώ. Για να γράψεις για έναν τρελό, πρέπει να είσαι τρελός; Κάπου έχουμε ξεφύγει εντελώς.
(4)Με το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, τα Ηνωμένα Έθνη υιοθέτησαν την Παγκόσμια Διακήρυξη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, της οποίας το άρθρο 19 αναφέρει: «Καθένας έχει το δικαίωμα στην ελευθερία της γνώμης και της έκφρασης, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματός του να διατηρεί ανενόχλητος τις απόψεις του, καθώς επίσης του δικαιώματος να αναζητεί και να μεταδίδει πληροφορίες με οποιοδήποτε μέσο σε όλον τον κόσμο».
(5)Συνοπτικά: Εάν είμαστε αντίθετοι στην απαγόρευση ορισμένων βιβλίων, θα πρέπει να αντιταχθούμε στην απαγόρευση οποιουδήποτε βιβλίου. Εάν η κοινωνία μας δεν είναι αρκετά
ισχυρή για να αντέξει το βάρος των δύσκολων ή προκλητικών – ακόμα και των γεμάτων μίσος ή προβληματικών – ιδεών, τότε κάτι πρέπει να διορθωθεί στην κοινωνία μας. Αυτά τα πράγματα υπάρχουν, υπήρχαν και θα υπάρχουν και το ηθικό/συντηρητικό/απαγορευτικό τσιρότο δεν θα είναι παρά ένα στίγμα των καιρών. Η πολιτική ορθότητα θα έπρεπε να επιβάλλει να ακούγονται όλες οι φωνές παρά να λογοκρίνει. Η απαγόρευση βιβλίων είναι μια παράκαμψη που μας στέλνει στον γκρεμό.
(6)Μακάρι ο γιος μου να μη στερηθεί βιβλία όπως τον «Huckleberry Finn» εξαιτίας απαγόρευσής του. Μακάρι να έχει τη δυνατότητα να μαγευτεί από τον κόσμο τους χωρίς τον σύγχρονο χωροφύλακα της λογοτεχνίας. Άλλωστε, όπως είπε ο Louis Aragon: «Η φαντασία σου, αγαπητέ μου, αξίζει περισσότερο απ’ όσο φαντάζεσαι».
(Αλέξης Σταμάτης, Εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ. Διασκευή)
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
1η δραστηριότητα
Α1. Σε μία παράγραφο 60-80 λέξεων να αναπτύξετε τη στάση του συντάκτη σχετικά με την απαγόρευση βιβλίων.
Μονάδες 15
2η δραστηριότητα
Α2. Να αναφέρετε πώς εξασφαλίζεται η συνεκτικότητα μεταξύ δύο πρώτων παραγράφων του κειμένου και να το αναλύσετε.
Μονάδες 6
Α3. Ποιος είναι ο τρόπος πειθούς στην τελευταία παράγραφο του κειμένου και να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με αναφορά στο κείμενο.
Μονάδες 3
Α4. α) Συνώνυμα των : έξοχος, δυσφημιστικού, αντιταχθούμε
β) Αντώνυμα των: απόλυτα, γελοιωδέστατο, συμπεριλαμβανομένου
Μονάδες 6
3η δραστηριότητα
Α5.Είστε μέλος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών και αποφασίσατε, ύστερα από περιστατικά λογοκρισίας, να στείλετε μια επιστολή στον πρόεδρο του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης σχετικά με τα οφέλη που προκύπτουν από την ελευθερία λόγου.
Μονάδες 20
Β. ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
ΑΡΓΩ
Τον τρίτο χρόνο των σπουδών του ο Νικηφόρος και μερικοί σύντροφοί του έβγαλαν ένα μικρό λογοτεχνικό περιοδικό με τάσεις υπερπρωτοποριακές, που συμβολικά ονομαζόταν «Κάθαρση» .
Στον πρόλογο αναφερόταν : «Η σαπίλα τρώει τα σπλάχνα της πνευματικής Ελλάδας και ο βρομερός μαρασμός, η άνανδρη ηττοπάθεια , σιχαμένη απογοήτευση μιας άθλιας γενιάς νικημένης και τσακισμένης σε όλα τα μέτωπα , ξεραίνουν κάθε χλωρό κλωνάρι σε αυτήν τη δύσμοιρη γη. Αν θέλουμε να ζήσουμε, καιρός να λυτρωθούμε από τους βρυκόλακες, τις μούμιες και τους καραγκιόζηδες, που κυβερνούν και ατιμάζουν την πνευματική μας ζωή! Κάτω οι κίτρινοι τύραννοι! Χρειάζεται οριστικό τσεκούρωμα, για να κοπούνε τα άρρωστα μέλη, να ανασάνει ο τόπος, να φυσήξει ξανά αγέρι δροσιάς, χαράς, δημιουργίας.»
Η «Κάθαρση» δημοσίευε μόνο τολμηρά πράματα, φουτουριστικούς στίχους, ύμνους στην ταχύτητα, στην μπενζίνα, στην τζαζ, στο αεροπλάνο, εσωτερικούς μονολόγους, ακατανόητα ψυχογραφικά διηγήματα, φλογερές πολιτικές προκηρύξεις και άγριες πολεμικές εναντίον του σύμπαντος.
Ο πατέρας του Νικηφόρου ζήτησε εξηγήσεις, αλλά ο Νικηφόρος δεν βρισκόταν στην ψυχική εκείνη κατάσταση που επιτρέπει τις ήρεμες και συμβιβαστικές συζητήσεις. Ήταν επαναστατημένος και δήλωσε πως προτιμούσε να φύγει από το σπίτι και να γίνει αλήτης παρά να θυσιάσει τα ιδανικά του.
Ωστόσο, σε λίγους μήνες η «Κάθαρση» έπαψε να βγαίνει, για λόγους ταμειακούς.
(Γιώργος Θεοτοκάς. ΑΡΓΩ, σελ.32-33. Διασκευή)
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
1η δραστηριότητα
Β1. Σωστό ή λάθος με βάση το νόημα του κειμένου.
α. Ο Νικηφόρος ήταν ο αποκλειστικός εκδότης της Κάθαρσης.
β. Η Κάθαρση εξέφραζε νεωτεριστικές ιδέες.
γ. Η Κάθαρση κατέκρινε τη νέα γενιά της εποχής της.
δ. Ο Νικηφόρος δεν υπάκουσε στον πατέρα του.
ε. Η Κάθαρση σταμάτησε να εκδίδεται για οικονομικά αίτια.
Μονάδες 15
2η δραστηριότητα
Β2. Να χαρακτηρίσετε τον αφηγητή με κριτήριο το αφηγηματικό επίπεδο, τη συμμετοχή του στην ιστορία και την εστίαση.
Μονάδες 9
Β3. Να αιτιολογήσετε τη χρήση των εισαγωγικών.
Μονάδες 6
3η δραστηριότητα
Β4. Να χαρακτηρίσετε τον Νικηφόρο. Επίσης, κατά την άποψή σας, ποιες νεωτεριστικές ιδέες είναι ωφέλιμες για την κοινωνία;
Η απάντησή σας να αναπτυχθεί σε ένα κείμενο 100-150 λέξεων.
Μονάδες 20
ΟΡΟΣΗΜΟ ΠΕΙΡΑΙΑ
ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΑΒΡΙΛΗΣ
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΤΗΣ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ-ΑΡΓΩ
Α. ΜΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
1η δραστηριότητα
Α1.Ο συγγραφέας αντιτίθεται έντονα στην απαγόρευση βιβλίων. Αρχικά, εναντιώνεται προς την άποψη ότι οι συγγραφείς δεν επιτρέπεται να γράφουν για που δεν έχουν αντίκτυπο σε αυτούς. Επίσης, παραθέτει απόσπασμα από την Παγκόσμια Διακήρυξη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, στο οποίο δηλώνεται ότι όλοι οι άνθρωποι δικαιούνται να διαδίδουν τις ιδέες τους. Σε συνάρτηση με αυτό, υποστηρίζει ότι είναι προβληματικό για την κοινωνία να απαγορεύει την έκφραση ακόμα και των ανορθόδοξων απόψεων. Τέλος, εύχεται ο γιος του να απολαμβάνει βιβλία χωρίς τον φόβο λογοκρισίας.
2η δραστηριότητα
Α2. Η συνεκτικότητα εξασφαλίζεται με τη νοηματική σχέση της αντίθεσης. Πιο συγκεκριμένα, στην πρώτη παράγραφο αναφέρεται ότι στο παρελθόν ο συγγραφέας απολάμβανε τα βιβλία. Ωστόσο, στις Η.Π.Α. του παρόντος, ορισμένα βιβλία έχουν απαγορευτεί.
Α3. Χρησιμοποιείται η επίκληση στην αυθεντία.
(Άλλωστε, όπως είπε ο Louis Aragon: «Η φαντασία σου, αγαπητέ μου, αξίζει περισσότερο απ’ όσο φαντάζεσαι».)
Α4. α) έξοχος : εξαίρετος
δυσφημιστικού : προσβλητικού
αντιταχθούμε : αντισταθούμε, εναντιωθούμε
β) απόλυτα : ελάχιστα
γελοιωδέστατο: σοβαρότατο
συμπεριλαμβανομένου: εξαιρουμένου
3η δραστηριότητα
A5.
Όνομα, Διεύθυνση
Τόπος, Ημερομηνία
Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης,
ΠΡΟΛΟΓΟΣ: Είναι ιδιαίτερη η τιμή μου να απευθύνομαι, ως μέλος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών για ένα ιδιαίτερα σημαντικό ζήτημα. Πρόσφατα παρατηρήσαμε όλοι περιπτώσεις που επιβλήθηκε λογοκρισία, αλλά, με όλον τον σεβασμό προς εσάς, θα επιθυμούσα να σας εκφράσω την αντίθεσή μου, υποστηρίζοντας παράλληλα την ελευθερία λόγου.
ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ: (α) Οι άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα να ανταλλάσσουν απόψεις. Με αυτόν τον τρόπο, η κριτική τους σκέψη αναβαθμίζεται, καθώς διαδίδονται γνώσεις που είναι πολύτιμες, και λαμβάνουν ωφέλιμες αποφάσεις.
(β) Ενισχύεται το πολίτευμα της δημοκρατίας, για τον λόγο ότι εκφράζονται διαφορετικές γνώμες ,χωρίς εμπόδιο, και επιλέγονται, ύστερα από αντικειμενική εξέταση, οι καταλληλότερες.
(γ) Οι άνθρωποι, ακόμα και αν δεν έχουν ομοιότητες μεταξύ τους, επικοινωνούν. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να βασίζουν τις σχέσεις τους στον σεβασμό προς τη διαφορετικότητα.
(δ) Παρέχεται η ευκαιρία σε όλους τους ανθρώπους να έρθουν σε επαφή με τα σπουδαία έργα τέχνης, τα οποία τους προσφέρουν μεγάλη ψυχική ευχαρίστηση.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ: Εν κατακλείδι, αξιότιμε κύριε Πρόεδρε του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, θα σας παρακαλούσα να λάβετε υπόψη ότι η ελευθερία λόγου είναι ανάγκη να διαφυλάσσεται, καθώς τα οφέλη της είναι ποικίλα και σημαντικά για την πανανθρώπινη κοινωνία.
Με εκτίμηση,
Ονοματεπώνυμο
Μέλος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών
Β. ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
1η δραστηριότητα
Β1. Σωστό ή λάθος με βάση το νόημα του κειμένου.
α. Λ
β. Σ
γ. Λ
δ. Σ
ε. Σ
2η δραστηριότητα
Β2.-Αφηγηματικό επίπεδο: Εξωδιηγητικός αφηγητής, διότι είναι ο κύριος αφηγητής της ιστορίας.
-Συμμετοχή στην ιστορία: Ετεροδιηγητικός αφηγητής, ιότι δεν συμμετέχει στην ιστορία.
-Εστίαση: Παντογνώστης αφηγητής, διότι η εστίαση είναι μηδενική .Ο αφηγητής γνωρίζει τα πάντα (γεγονότα, σκέψεις και συναισθήματα των ηρώων).
3η δραστηριότητα
Β3. «Κάθαρση»: Εντός των εισαγωγικών τίθεται τίτλος.
«Η σαπίλα…δημιουργίας.» : Εντός των εισαγωγικών τίθεται αυτούσιο απόσπασμα κειμένου.
3η δραστηριότητα
Β4. Χωρίς αμφιβολία, ο Νικηφόρος είναι ένα πρόσωπο δραστήριο, για τον λόγο ότι δεν περιορίζει τα ενδιαφέροντά του στα μαθήματα που παρακολουθεί ως φοιτητής, αλλά ασχολείται και με την έκδοση ενός λογοτεχνικού περιοδικού. Επίσης, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το συγκεκριμένο του εγχείρημα είναι ιδιαίτερα τολμηρό, καθώς απαιτεί οικονομικές δαπάνες. Το κυριότερο, όμως, είναι ότι οι ιδέες που εκφράζονταν μέσω του περιοδικού του ήταν ριζοσπαστικές για τα δεδομένα της εποχής, γεγονός που ενισχύεται από το ότι μέσω του περιοδικού, ο Νικηφόρος κατηγορεί με άκρως προσβλητικούς χαρακτηρισμούς την πολιτική ηγεσία της εποχής του. Επιπλέον, ο Νικηφόρος είναι άνθρωπος που πιστεύει στα ιδεώδη του και δεν διατίθεται να τα εγκαταλείψει, ακόμα και αν χρειαστεί να απομακρυνθεί από το σπίτι του, όπως εξέφρασε στον πατέρα του με τον οποίο συγκρούστηκε για το συγκεκριμένο ζήτημα. Επομένως, είναι και θαρραλέος άνθρωπος.
ΟΡΟΣΗΜΟ ΠΕΙΡΑΙΑ
ΑΝΤΩΝΗΣ ΓΑΒΡΙΛΗΣ
