Τα δύσκολα για τον ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία αρχίζουν από αύριο, καθώς μετά τη σημερινή λήξη του 3ουΣυνεδρίου ο Αλέξης Τσίπρας θα πρέπει να πετύχει τον στόχο του για ολοκλήρωση της διεύρυνσης και του μετασχηματισμού του κόμματος και της αντιστοίχισης των ποσοστών της αξιωματικής αντιπολίτευσης με την κοινωνία. Ο πολύπειρος Γιάννης Δραγασάκης το ανέδειξε εύστοχα: «Παρά τα βήματα που έχουν γίνει, ο οργανωμένος ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ παραμένει αναντίστοιχος όχι μόνο με τον εκλογικό αλλά και με τον κοινωνικό ΣΥΡΙΖΑ».
Οι «γέφυρες» με την κοινωνία
Αυτό όμως που κυρίως θέλει ο κ. Τσίπρας είναι να στεριώσουν οι «γέφυρες» που έριξε με την ομιλία του στην έναρξη της ανώτατης κομματικής διαδικασίας, σε κοινωνικές ομάδες, μισθωτούς, ελεύθερους επαγγελματίες και ευρύτερα τη μεσαία τάξη στο πλαίσιο της νέας κοινωνικής συμμαχίας που επιθυμεί για να επιτευχθεί ο στόχος του για «νέα αρχή» (σύνθημα που χρησιμοποίησε και το ΠαΣοΚ το 2015) και «πολιτική αλλαγή», όπως ήταν και το σύνθημα του συνεδρίου. Παράλληλα, θα πρέπει να κινηθεί έχοντας κατά νου ότι εντός του κόμματος υπάρχει περίπου ένα 30% που είναι απέναντι σε ορισμένες προτάσεις του, σε πτυχές της στρατηγικής του και δεν δέχεται αδιαμαρτύρητα τα «θέλω της ηγεσίας».
Διαφορετικές αντιλήψεις
Οι εργασίες του τετραημέρου συνεδρίου, παρά το πανηγυρικό κλίμα που επιδιώχθηκε να περάσει ως κεντρική εικόνα, με βάση την όντως πολύ θετική εικόνα της πρώτης ημέρας κατά τη διάρκεια της εναρκτήριας ομιλίας του κ. Τσίπρα, με το στάδιο του Τάε Κβον Ντο γεμάτο, ανέδειξαν τις διαφορετικές θεωρήσεις και τις εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις μεταξύ της προεδρικής ομάδας τόσο με τις υποομάδες της όσο και με την «Ομπρέλα». Προφανώς η προεδρική ομάδα κυριάρχησε, αλλά από το συνέδριο φάνηκε ότι οι υπόλοιποι δεν είναι έτοιμοι να… παραδώσουν τα όπλα και θα παλέψουν το επόμενο διάστημα για τις απόψεις και τις θέσεις τους, οι οποίες σε αρκετά πεδία είναι απέναντι στην ηγεσία. Προφανώς, ζήτημα για το πρόσωπο του κ. Τσίπρα δεν έθεσαν, καθώς ουδείς αμφισβητεί την προεδρία του, αλλά φάνηκε η διαφορετική αντίληψη για τον τρόπο λειτουργίας του κόμματος.
Το κείμενο της «Ομπρέλας»
«Να γίνει δημοκρατικό το κόμμα» είπε ο καθηγητής Κώστας Δουζίνας και επικαλέστηκε και τον πασοκογενή Αντώνη Κοτσακά (που αργότερα μίλησε και για τον αναγκαίο γάμο με τη σοσιαλδημοκρατία), φράση ενδεικτική για το πώς αντιλαμβάνεται η προεδρική ομάδα τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ της επόμενης περιόδου, εν αντιθέσει με την «Ομπρέλα» που διαφωνεί ριζικά. Δεν είναι τυχαίο ότι η «Ομπρέλα» προώθησε κείμενο προτείνοντας την εκλογή του προέδρου και της Κεντρικής Επιτροπής όπως προβλέπει το καταστατικό και όχι από τα μέλη όπως θέλει ο κ. Τσίπρας.
Στο κείμενο που υπογράφουν οι Δημήτρης Βίτσας, Νίκος Βούτσης, Θοδωρής Δρίτσας, Εφη Καλαμαρά, Κατερίνα Κνήτου, Πάνος Λάμπρου, Ανδρέας Ξανθός, Δημήτρης Παπαδημούλης, Μιχάλης Σαμπατακάκης, Ράνια Σβίγκου, Πάνος Σκουρλέτης, Ευκλείδης Τσακαλώτος, Νίκος Φίλης και Τασία Χριστοδουλοπούλου, υπογραμμίζεται ότι η κεντρική ιδέα της πρότασής τους «έχει νόημα όταν ασκείται πάνω σε έναν σκελετό που υποστηρίζει την κομματική λειτουργία που παρέχει θεσμικά αντίβαρα».
Επί της ουσίας τάχθηκαν απέναντι στον κ. Τσίπρα που είχε ζητήσει στην ομιλία της Πέμπτης από τους συνέδρους να εγκρίνουν τις καταστατικές αλλαγές για εκλογή προέδρου και Κεντρικής Επιτροπής από τη βάση του κόμματος εν μέσω χειροκροτημάτων. Υπό την παρατήρηση των στενών του συνεργατών ότι το συνέδριο υιοθετεί τις προτάσεις του, όπως και έγινε με την έγκρισή τους από την πλειοψηφία, ο κ. Τσίπρας τους έριξε το γάντι, όταν ζήτησε με έμφαση «να αποφύγουμε τη γραφειοκρατική αναπαραγωγή του εαυτού μας». Ηταν εμφανές από την αρχή του συνεδρίου ότι ο πρώην πρωθυπουργός θέλει από αύριο να αλλάξει σελίδα το κόμμα και γι’ αυτό κάλεσε τον κομματικό μηχανισμό να εμπιστευτεί «χωρίς αστερίσκους, θεωρητικά προσχήματα και σύνδρομα ιδιοκτησίας της αλήθειας τα μέλη του κόμματος».
«Να αλλάξουμε πρώτα εμείς…»
Σε ένα συνέδριο όπου κυριαρχούσε ως κλίμα η θεωρία περί «μελών μιας χρήσης», όπως παλαιότερα στα συνέδρια του ΠαΣοΚ, ο κ. Τσίπρας ζήτησε από τους συνέδρους «να αλλάξουμε πρώτα εμείς για να αλλάξουμε τη χώρα». Μπορεί να αλλάξει όμως ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ με συνταγές δοκιμασμένες στο παρελθόν, κυρίως κατά την περίοδο της κομματικής γραφειοκρατίας του ΠαΣοΚ; Γιατί μπορεί ο ίδιος κ. Τσίπρας να ζήτησε την αποφυγή της γραφειοκρατικής αναπαραγωγής, αλλά αυτό είναι δύσκολο να γίνει ακόμα και μετά την επικράτηση των προεδρικών σε ποσοστό περίπου 70% (η «Ομπρέλα» έχει περίπου 30%) καθώς υιοθετήθηκαν παλαιοκομματικές αντιλήψεις με γραφειοκρατική αντίληψη που προσομοιάζει με λειτουργία κομμάτων παλαιού τύπου.
Ν. Φίλης: Οχι σε αρχηγικό κόμμα
Με το δικό του ύφος, ο Νίκος Φίλης, που καταχειροκροτήθηκε, μίλησε για την αναγκαία αυτοκριτική που πρέπει να γίνει και έθεσε το θέμα να μη μεταμορφωθεί ο ΣΥΡΙΖΑ σε κόμμα που θα κυριαρχεί ο αρχηγισμός και θα μετεξελιχθεί σε ανερμάτιστο πολυσυλλεκτικό πολιτικό σχηματισμό. Μάλιστα έθεσε το ερώτημα εάν συνέβαλε στην άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ η μετάλλαξη του κόμματος μετά την ήττα του 2019 και τα διορισμένα όργανα. Εθεσε το ζήτημα γιατί δεν έχει δημιουργηθεί ρεύμα υπέρ του κόμματος αν και η ΝΔ έχει ραγδαία φθορά. Μίλησε για ψηφοφόρους συνεδριακής χρήσης και είπε όχι σε κόμμα με ασπόνδυλη ταυτότητα και αποϊδεολογικοποίηση. Απέναντι σε όσα είπε ο Ν. Φίλης και άλλα στελέχη της «Ομπρέλας» αντιτάχθηκαν οι προεδρικοί που υπερασπίστηκαν με έντονο ύφος τις προτάσεις του κ. Τσίπρα, ενώ υπέρμαχοι ήταν και οι πασοκογενείς που ξέρουν ότι μετά το συνέδριο έχουν μία ακόμη ευκαιρία, την τελευταία τους οι περισσότεροι, να αποκτήσουν τον ζωτικό πολιτικό χώρο που επιζητούσαν εδώ και χρόνια στις τοπικές οργανώσεις. Ιδιαίτερα αιχμηρός επίσης ήταν ο Πάνος Σκουρλέτης που αποδόμησε πλήρως την προεδρική επιχειρηματολογία για τις καταστατικές αλλαγές. «Ο Αλέξης ποτέ δεν αμφισβητήθηκε» είπε με έμφαση και υπεραμύνθηκε της εκλογής προέδρου όπως ορίζει το καταστατικό.
Μεγάλη συζήτηση έγινε στα «πηγαδάκια» για την ανάγκη τήρησης του καταστατικού που τα προηγούμενα χρόνια κυριολεκτικά «καταπατήθηκε» και δεν εφαρμόστηκε σε πολλές περιπτώσεις. Μια πολύ ενδιαφέρουσα τοποθέτηση έκανε ο πρόεδρος της Επιτροπής Καταστατικού κ. Δραγασάκης, που σημείωσε με νόημα: «Πρέπει κι εδώ να κάνουμε μια νέα αρχή. Να συνομολογήσουμε ότι το καταστατικό υπάρχει για να εφαρμόζεται καθολικά, από όλους και όλες. Και η ευθύνη για αυτό ανήκει τελικά στα μέλη και τα στελέχη του κόμματος. Το ελληνικό Σύνταγμα έχει ένα τελευταίο άρθρο που λέει ότι η τήρησή του επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων. Ετσι και στο δικό μας καταστατικό, η τήρησή του είναι τελικά ευθύνη όλων μας».
Το μεγάλο έλλειμμα
Το μεγάλο έλλειμμα του συνεδρίου ήταν η προσήλωση κυρίως στα οργανωτικά ζητήματα και όχι τόσο στην ουσία της ιδεολογικοπολιτικής συζήτησης από εδώ και πέρα και κατά πόσο μπορεί να ενισχυθεί το μήνυμα του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ για να αλλάξουν τα δεδομένα. Ενα συνέδριο, όπου κυριάρχησαν τα «τσιτάτα» και απουσίαζαν ρηξικέλευθες εισηγήσεις, ενώ λόγω της «οργανωτικίστικης» αντίληψης που κυριάρχησε, σκέπασε και κάποιες αξιόλογες σύντομες ομιλίες, δείχνοντας καθαρά και γιατί δεν έχει γίνει μέχρι στιγμής αυτοκριτική ουσιαστική στο εσωτερικό του κόμματος. Επρόκειτο για μία εσωκομματική διαδικασία που έδειξε ότι ο αυτοσκοπός του κόμματος είναι η νίκη στις εκλογές, χωρίς να γίνει παράθεση προτάσεων, αν και ορισμένες ουσιαστικές ιδέες ακούστηκαν στα έξι θεματικά τραπέζια.
Ο τυχοδιωκτισμός και η ψυχή την εποχή του 3%
Αιχμηρός και βαθύτατα ιδεολογικός ο Νίκος Βούτσης μίλησε (απαντώντας στους προεδρικούς που κινούνται αρκετά συστημικά) για αριστερή προοδευτική πολιτική και ξεκαθάρισε ότι δεν πρέπει να οικοδομηθεί μια κυβερνητική Αριστερά και απλά ένα κόμμα εξουσίας. Ο τέως πρόεδρος της Βουλής, που κέρδισε τα περισσότερα χειροκροτήματα, μίλησε για τον τυχοδιωκτισμό που υπάρχει σε ορισμένα πεδία και υπερασπίστηκε την ψυχή του κόμματος την εποχή του 3%.
Το δίλημμα της εποχής και οι έξι δεσμεύσεις
Με οδηγό και το σύνθημα «Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητά» που θεωρεί ότι είναι εκ νέου το δίλημμα της εποχής, ο κ. Τσίπρας που έκανε και αυτοκριτική («έχουμε μάθει και από τις δυσκολίες αλλά και από τα λάθη μας… ναι, κάποια από τα μέτρα που αναγκαστήκαμε να πάρουμε υπό τις απειλές και τον διαρκή εκβιασμό της τρόικας, έθιξαν δυσανάλογα κοινωνικές ομάδες») ανακοίνωσε τις 5+1 δεσμεύσεις για ρεαλιστικό πρόγραμμα προοδευτικής κυβέρνησης από την επομένη των εκλογών με απλή αναλογική. Αυτές οι δεσμεύσεις θα είναι «πιλότος» για τις περιοδείες και τις εμφανίσεις του ίδιου και των βουλευτών και στελεχών. Με σημείο αναφοράς τον σοσιαλισμό και τις αρχές του αλλά και τον ρόλο του κράτους εν μέσω της οικονομικής κρίσης, αυτές αποκωδικοποιούνται ως εξής:
1. Ακρίβεια: Παρεμβάσεις για άμεση μείωση 50% των αυξήσεων στους λογαριασμούς.
2. Εργασία: Αύξηση κατώτατου μισθού στα 800 ευρώ και επαναφορά εργασιακών δικαιωμάτων.
3. Μικρομεσαίοι – Αγρότες: Διαγραφή χρέους πανδημίας και μικροπιστώσεις.
4. Κοινωνική προστασία: Νέο ΕΣΥ και επιστροφή 13ης σύνταξης.
5. Νέα γενιά: Οικονομικά προσιτή στέγη για νέα ζευγάρια και απλοποίηση πρόσβασης στα ΑΕΙ για νέες και νέους.
6. Αλλαγή παραγωγικού μοντέλου.
Παράλληλα, θα επιχειρήσει να εμφανιστεί ως βασικός συνομιλητής της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας. Στο επιτελείο του κ. Τσίπρα έδωσαν ιδιαίτερη σημασία στα βίντεο που προβλήθηκαν με τους χαιρετισμούς του σοσιαλιστή πρωθυπουργού της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα, της αντιπροέδρου της ισπανικής κυβέρνησης και υπουργού Εργασίας, προερχόμενης από την ισπανική Αριστερά, Γιολάντα Ντίαζ, του πρώην πρωθυπουργού της Ιταλίας και γενικού γραμματέα του Δημοκρατικού Κόμματος Ενρίκο Λέτα, του γενικού γραμματέα του ΑΚΕΛ Στέφανου Στεφάνου, αλλά κυρίως στην επιστολή του πρωθυπουργού της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ προς τον κ. Τσίπρα.
To προσκλητήριο Τσίπρα συμπόρευσης και αγώνα
Προσκλητήριο στις οργανώσεις και στα κόμματα του δημοκρατικού προοδευτικού χώρου έστειλε μέσω του συνεδρίου ο κ. Τσίπρας και σε αυτή τη γραμμή θα κινηθεί από εδώ και πέρα με βάση τη φράση του: «Απευθύνουμε ανοιχτό κάλεσμα συμπόρευσης στους εργαζόμενους, τους αγρότες, τους μικρομεσαίους, τη νεολαία, τους ανθρώπους του πολιτισμού και του πνεύματος. Κάλεσμα συμπόρευσης και αγώνα για την απαλλαγή από το καθεστώς Μητσοτάκη. Για μια συμμαχία ανάπτυξης και προόδου με δικαιοσύνη, που θα αναδείξει και θα στηρίξει την προοδευτική κυβέρνηση». O κ. Τσίπρας, που είναι απόλυτα ικανοποιημένος από τις εργασίες του συνεδρίου, πιστώνει στον γραμματέα του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Δημήτρη Τζανακόπουλο, την άψογη διοργάνωσή του. Πλέον, θα επιμένει σε όλες τις τοποθετήσεις του ότι ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, ως η βασική αλλά όχι μοναδική δύναμη του προοδευτικού χώρου, αναλαμβάνει την ευθύνη που του αναλογεί: «Απλώνουμε το χέρι μας σε όλες τις προοδευτικές δυνάμεις του τόπου. Να ξεπεράσουμε προβλήματα του παρελθόντος που μας χώρισαν και μας πλήγωσαν. Και να συμφωνήσουμε σε ένα ριζοσπαστικό και ρεαλιστικό πρόγραμμα. Να ενώσουμε δυνάμεις, να νικήσουμε, και την επομένη ημέρα της κάλπης της απλής αναλογικής να σχηματίσουμε προοδευτική κυβέρνηση» είπε και αναμένει από τα κόμματα του προοδευτικού χώρου να ανοίξουν τα χαρτιά τους για να «απαλλαγεί ο τόπος από την κυβέρνηση Μητσοτάκη». «Εμείς είμαστε ανοιχτό βιβλίο. Ούτε αποκλείουμε αλλά ούτε και μπορούμε να περιμένουμε κανέναν» είναι η χαρακτηριστική του φράση.
