Αν η συνειδητοποίηση είναι όπλο στη διαδρομή ατόμων και κοινωνιών, η επίμονη άρνησή της είναι εμπόδιο στην πορεία και ανάχωμα στην εξέλιξή τους. Η συνειδητοποίηση είναι η επίγνωση των συνθηκών, η αποδοχή τους, η κατανόηση της εσωτερικής τους διαλεκτικής, η συμπόρευση με την ανάγκη που τις ορίζει, σε μια σταθερή αντίθεση μαζί της και σε μια διαρκή πράξη εναντίον αυτής της ανάγκης.
Οι ημέρες που διανύουμε σπάνε την αυταπάτη της γραμμικής εξέλιξης και θυμίζουν, κυρίως μέσα από την τραγωδία της Ουκρανίας, ότι ο κόσμος «συνοδεύεται» από τα εγγενή όριά του και δεν υπακούει σε φαντασίες, επιθυμίες και πολιτικά σχέδια.
Αυτή η επιστροφή στο πραγματικό, έρχεται στη χώρα μας να θέσει πολλά ζητήματα από την αρχή, είτε πρόκειται για την πολιτική – κυβερνητική λειτουργία και τα όριά της είτε πρόκειται για τους διαθέσιμους πόρους και τις μεθόδους κατανομής τους είτε για τη σχέση με την αλήθεια των πραγμάτων, όπως αυτά εμφανίζονται γυμνά μπροστά μας.
Καμία εξουσία δεν μπορεί, όσο και αν σταθερά επιχειρείται, να κατασκευάζει διά των λέξεων τον κόσμο. Οσο και αν προσωρινά αυτό μπορεί να νοηθεί, έρχονται κατεδαφιστικά τα γεγονότα να μιλήσουν με τη δική τους φωνή και να χαράξουν τα όρια της πραγματικής ζωής και των αναγκών της.
Η ακρίβεια που κερδίζει τις τελευταίες ημέρες τη δημοσιογραφική προσοχή είναι ένα παράδειγμα. Δεν πρόκειται για την περιγραφή της, αλλά για τη βιωμένη εκδοχή της. Η βιωμένη ακρίβεια γίνεται «πολιτικό μέγεθος», με περιορισμένες δυνατότητες ελέγχου, με μικρές δυνατότητες ανταπόκρισης από την εξουσία, με αδυναμία τεχνητής επικοινωνιακής διαχείρισής της. Το όριο των πόρων γίνεται το όριο των δυνατοτήτων μιας φιλοσοφίας διακυβέρνησης. Στη γραμμή του εξαντλείται μια πολιτική εποχή.
Είναι η πολιτική εποχή της κυβερνητικής αυτοδυναμίας. Τίποτα δεν μπορεί να κρύψει πια την εξάντληση των ορίων αυτής της μεθόδου διακυβέρνησης. Γεννάει ατολμία, εγκλωβίζεται στην αυτοαναφορικότητα, προτάσσει το πολιτικό της στιγμιαίο συμφέρον εις βάρος του κοινωνικού, τροφοδοτεί τον διαρκή συμβιβασμό απέναντι στην πολιτική ανάγκη αλλαγών, εξελίσσεται σε μέθοδο αδράνειας και στασιμότητας.
Οπως καταγράφονται τα αριθμητικά όρια της απήχησης των πολιτικών δυνάμεων σήμερα, ο επόμενος κύκλος εξουσίας φέρει μαζί του την ανάγκη της πολιτικής συνεργασίας και συνεννόησης. Οσο και αν είναι λογικό μια πολιτική δύναμη να προτιμά την ασφάλεια της εκλογικής της αυτάρκειας, δηλαδή της αυτοδυναμίας, η δύναμη των γεγονότων θα ανοίξει τον δρόμο, τον έχει ήδη ανοίξει, για την καλλιέργεια στο κοινωνικό σώμα της αξίας αυτής της συνεννόησης. Είναι ο μόνος πολιτικός τρόπος να διευρυνθούν και να εμπλουτιστούν οι δυνατότητες, δηλαδή τα όρια της χώρας σε όλα τα μέτωπα, εσωτερικά και εξωτερικά. Διαφορετικά μια επόμενη πολύπλευρη «πτώχευση» μας περιμένει.
*Ο κ. Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας.
