Στον… αστερισμό της Ομικρον 2 η πανδημία μοιάζει λιγότερο επικίνδυνη, με τα μαθηματικά μοντέλα ήδη να δείχνουν τον δρόμο προς την κανονικότητα από τις αρχές Μαΐου, καθώς η χώρα βρίσκεται μία ανάσα από την κορύφωση του εξελισσόμενου κύματος. Θα είναι όμως το καλοκαίρι του 2022 «Covid Free», ή έστω άνευ νέων εκπλήξεων;

Την οριστική απάντηση θα τη δώσει το μέλλον. Από τις παρατηρήσεις του πρόσφατου παρελθόντος όμως προκύπτει πως όλα τα σενάρια είναι πιθανά. Αρκεί κανείς να ανατρέξει στο καλοκαίρι του 2021 για να φρεσκάρει τη μνήμη του.

Τότε ήταν που το στέλεχος Δέλτα έφερε τα πάνω κάτω, προκαλώντας το τέταρτο κατά σειρά κύμα στη χώρα μας, και μάλιστα κάτω από αντίξοες (για τον ιό) κλιματολογικές συνθήκες. Τα ταξίδια εντός και εκτός συνόρων, η θερινή χαλάρωση, οι συναθροίσεις λειτουργήσαν ως καύσιμο με αποτέλεσμα στα τέλη Αυγούστου η Γηραιά Ηπειρος να βράζει.

Κάπως έτσι, αρκετοί ειδικοί είχαν εναποθέσει πέρυσι τις ελπίδες τους στο εφετινό καλοκαίρι, προβλέποντας ότι θα αποτελέσει χρονικό ορόσημο για την έξοδο από την πανδημία. Επιστρέφοντας εν τούτοις στο σήμερα, δεν λείπουν οι επιστημονικές φωνές που προειδοποιούν πως μια νέα μετάλλαξη μπορεί να βρίσκεται ήδη καθ΄ οδόν.

Αστάθμιτος παράγοντας

«Μπορεί να έχουμε νωρίτερα από το φθινόπωρο τροποποιημένο στέλεχος» υπογραμμίζει μιλώντας στο «Βήμα» ο καθηγητής Πνευμονολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης και αντιπρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας Νίκος Τζανάκης. Ωστόσο, και όπως εξηγεί, ακόμη κι αν συμβεί αυτό, ουδείς μπορεί να προβλέψει το επιδημιολογικό περιβάλλον που θα δημιουργήσει. «Εάν δηλαδή θα προκαλεί ηπιότερη ή πιο σοβαρή νόσηση».

Ο αστάθμητος παράγοντας της ανάδυσης μιας νέας μετάλλαξης είναι άλλωστε μία από τις αιτίες που η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών εξετάζει εάν θα δώσει άμεσα το «πράσινο φως» για 4η δόση στους ηλικιωμένους πολίτες στη χώρα μας. Προς το παρόν και κατά πληροφορίες, τα μέλη εξετάζουν τα ποιοτικά δεδομένα – με έμφαση στο προφίλ των ασθενών που χάνουν τη ζωή τους -, με το ηλικιακό κριτήριο να αποτελεί τον πιο επιδραστικό παράγοντα για τις επερχόμενες αποφάσεις.

Πιο συγκεκριμένα και όπως εξηγεί ο κ. Τζανάκης, εφτά στους δέκα ασθενείς με λοίμωξη Covid-19 που χάνουν τη μάχη για τη ζωή τους είναι υπερήλικες με σοβαρά συνοδά νοσήματα. «Στις περισσότερες περιπτώσεις η λοίμωξη Covid-19 αποτελεί την αφορμή για την απορρύθμιση της υγείας τους με συνέπεια την κατάληξή τους».

Και συμπληρώνει πως η κατά κοινή ομολογία ηπιότερη Ομικρον έχει επιδεινώσει τους σκληρούς δείκτες σε χώρες με εμβολιαστική κάλυψη που αγγίζουν το απόλυτο, όπως είναι η Δανία, η Φινλανδία και το Λιχτενστάιν. «Σε αυτές πλέον καταγράφεται το υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας ανά εκατομμύριο πληθυσμού. Και αυτό γιατί η Ομικρον προσπερνά την ανοσία, διεισδύει στις Μονάδες όπου φιλοξενούνται υπερήλικες με σοβαρά προβλήματα υγείας, με αποτέλεσμα να μειώνεται ακόμη περισσότερο το προσδόκιμο ζωή τους. Πρόκειται στην πραγματικότητα για θανάτους με κορωνοϊό και όχι από κορωνοϊό».

Αύξηση των διασωληνωμένων

Παράλληλα, οι ειδικοί εντός και εκτός της χώρας επεξεργάζονται τα δεδομένα ώστε να είναι προετοιμασμένοι όσο το δυνατόν καλύτερα για το ερχόμενο φθινόπωρο. Η πλειονότητα των επιδημιολόγων και των λοιμωξιολόγων άλλωστε βλέπει έξαρση των κρουσμάτων και συνεπακόλουθα πίεση στο σύστημα Υγείας σε έξι μήνες από σήμερα.

Μάλιστα, όπως αποκάλυψε η καθηγήτρια Παιδιατρικής Λοιμωξιολογίας και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, Βάνα Παπαευαγγέλου, είναι πιθανή η επέκταση της τέταρτης δόσης και στον γενικό πληθυσμό. Στόχος είναι να μετατραπεί οριστικά η υγειονομική κρίση σε διαχειρίσιμη υγειονομική απειλή παύοντας να «στραγγαλίζει» τις ζωές των ανθρώπων (κυριολεκτικά και μεταφορικά) και τις οικονομίες.

Και καθώς τα εμβόλια αποδεικνύουν καθημερινά πως η προστασία που προσφέρουν έναντι του πιο σκληρού δείκτη – δηλαδή του θανάτου – διατηρείται στο ακέραιο, αναμένεται να παραμείνουν το πιο ισχυρό όπλο.

Προς το παρόν πάντως η επιδημιολογική εικόνα της χώρας μας παραμένει επιβαρυμένη, γεγονός που το… μαρτυρούν άλλωστε τα 176.000 ενεργά κρούσματα. Ο πραγματικός αριθμός τους δε μπορεί να είναι ακόμη μεγαλύτερος, με τους ειδικούς να εκτιμούν ότι τμήμα του πληθυσμού με θετικό self test αμελεί να το δηλώσει.

Η άνοδος την κρουσμάτων συμπαρέσυρε μοιραία τους σκληρούς δείκτες, δεδομένου πως τα περασμένα 24ωρα καταγράφονται πάνω από 450 εισαγωγές ημερησίως. Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι όμως πως το 75% των νέων εισαγωγών αφορά άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών – ανεμβολίαστα αλλά και εμβολιασμένα που χάνουν σταδιακά την προστασία τους -, με αποτέλεσμα οι προβλέψεις να «βλέπουν» άνοδο τις επόμενες ημέρες και στον αριθμό των διασωληνωμένων.

Πλέον όμως και σύμφωνα με την κυρία Παπαευαγγέλου βρισκόμαστε κοντά στην κορύφωση του πανδημικού κύματος της Omicron 2, καθώς η αυξητική τάση που παρατηρούνταν τις πρώτες τρεις εβδομάδες του Μαρτίου έχει ανακοπεί.

Το κρίσιμο ραντεβού του Απριλίου

Σε κάθε περίπτωση, ούτε το εφετινό Πάσχα θα είναι «ελεύθερο», με τον πανδημικό ιό να θυμίζει ότι είναι «παρών» μέσω των πιστοποιητικών εμβολιασμού, της μάσκας και των τεστ. Ετσι, το πιο κρίσιμο ραντεβού των μελών της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων είναι την τελευταία εβδομάδα του Απριλίου, ώστε οι όποιες αλλαγές – που ήδη σχεδιάζονται – στην καθημερινότητα των πολιτών να εφαρμοστούν από τον Μάιο.

Εν τούτοις και σύμφωνα με πληροφορίες η χρήση μάσκας θα είναι το τελευταίο μέτρο που θα αρθεί, με τους επιστήμονες να εντοπίζουν ως ασφαλέστερη ημερομηνία για το… μετέωρο αυτό βήμα τις πρώτες ημέρες του Ιουνίου.

Εν τω μεταξύ, την περασμένη Παρασκευή ο υπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης προανήγγειλε την ενοποίηση εντός ΕΕ του χρόνου διάρκειας των πιστοποιητικών εμβολιασμού και νόσησης. Πιο συγκεκριμένα, αυτό που εξετάζεται είναι στην πρώτη περίπτωση η ισχύς του να έχει διάρκεια εννέα μήνες (υπενθυμίζεται ότι για τους τριπλά εμβολιασμένους δεν προβλέπεται ημερομηνία λήξης), ενώ στη δεύτερη έξι μήνες.

Ακόμη όμως κι αν οριστικοποιηθεί η επιμήκυνση της εγκυρότητας των πιστοποιητικών, τυπικά θα ισχύσει από το φθινόπωρο, καθώς από τον Μάιο αναμένεται να μπουν στο… συρτάρι.