Για όσους παρακολουθούν από κοντά τις εξελίξεις στη Βουλγαρία, ο Κιρίλ Πετκόφ δεν είναι ο κλασικός τύπος πρωθυπουργού – πόσω μάλλον όταν έχει προηγηθεί στην ηγεσία της χώρας ο Μπόικο Μπορίσοφ, ένας άνθρωπος που στα νεανικά του χρόνια υπήρξε σωματοφύλακας. Στα 41 του χρόνια, ο (απόφοιτος του Χάρβαρντ) Πετκόφ – μαζί με τον στενό του συνεργάτη και επίσης απόφοιτο του διάσημου αμερικανικού πανεπιστημίου Ασεν Βασίλεφ, που έχει αναλάβει το χαρτοφυλάκιο του υπουργού Οικονομικών – έχει σημαία του την πάταξη της διαφθοράς, αλλά την ίδια στιγμή πρέπει να διαχειριστεί και τις συνέπειες ενός πολέμου, αυτού της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας. Στη συνέντευξη που παραχώρησε στο «Βήμα» από το γραφείο του στη Σόφια, λίγες ημέρες πριν βρεθεί στην Ελλάδα για να συμμετάσχει στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών (6-9 Απριλίου), το αρχικό χαμόγελο του βούλγαρου πρωθυπουργού αυτομάτως δίνει τη θέση του σε ένα βαθιά σκεπτικό ύφος όταν τον ρωτάμε ποια είναι η στάση του απέναντι σε μια χώρα με την οποία η Βουλγαρία έχει αδιαμφισβήτητους ιστορικούς δεσμούς.
«Απρόκλητη επίθεση με αθώα θύματα»
«Εχουμε κάνει μια ξεκάθαρη διάκριση μεταξύ των παραδοσιακών, φιλικών σχέσεων και της εκτίμησης προς τη ρωσική κουλτούρα, τον πολιτισμό, τη λογοτεχνία και της επιθετικότητας του Πούτιν σήμερα. Εχουμε όντως σχέσεις από το παρελθόν με τη Ρωσία, αλλά όλα αυτά δεν έχουν πια καμία σχέση με όσα συμβαίνουν αυτή την ώρα. Εχουμε μπροστά μας έναν πόλεμο μεταξύ αδελφών. Πρόκειται για μια ακατανόητη συμπεριφορά, έναν πόλεμο για τον οποίο δεν υπήρχε κανένας λόγος» μας λέει χωρίς περιστροφές. Το θέαμα των θυμάτων του πολέμου τον στενοχωρεί πολύ και όπως μας τονίζει, «βλέπουμε καθημερινά γυναίκες και παιδιά να φθάνουν στη Βουλγαρία. Εχουμε ήδη άνω των 110.000 προσφύγων στη χώρα. Αυτός ο πόλεμος λοιπόν έχει διαχωρίσει το καθεστώς Πούτιν από την παραδοσιακή επαφή με τη ρωσική κουλτούρα. Και ας μην ξεχνάμε ότι είναι ένας πόλεμος μεταξύ δύο σλαβικών χωρών, δεν είναι πια ένα ζήτημα Δύσης και Ανατολής. Εχουμε να κάνουμε με ένα δικτατορικό καθεστώς και μια απρόκλητη επίθεση με αθώα θύματα».
Ο πόλεμος ανέδειξε την ενότητα και την ασφάλεια που προσφέρει το ΝΑΤΟ στην πρώτη γραμμή. Πλέον δεν έχει σημασία η απόσταση από τη Ρωσία. Αυτό που έχει σημασία είναι αν είσαι μέλος του ΝΑΤΟ ή όχι
«Δεν είμαστε στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ. Είμαστε ΝΑΤΟ και ΕΕ»
Ο κ. Πετκόφ επίσης είναι σαφής αναφορικά με τη σημασία της συμμετοχής της χώρας του στη Βορειοατλαντική Συμμαχία. «Ο πόλεμος ανέδειξε την ενότητα και την ασφάλεια που προσφέρει το ΝΑΤΟ στην πρώτη γραμμή. Πλέον δεν έχει σημασία η απόσταση από τη Ρωσία. Αυτό που έχει σημασία είναι αν είσαι μέλος του ΝΑΤΟ ή όχι. Οπως έχω πει ως πρωθυπουργός, δεν είμαστε απλά στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ. Είμαστε ΝΑΤΟ και ΕΕ. Αυτό είναι ένα νέο βήμα στον τρόπο που και ο λαός σκέφτεται» τονίζει. Και η αποστροφή του αυτή ίσως να είναι η καλύτερη απάντηση σε όσα πρόσφατα δήλωσε η πρεσβευτής της Ρωσίας στη Σόφια ότι χωρίς την παρέμβαση της Σοβιετικής Ενωσης στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο τότε το έδαφος της Βουλγαρίας θα είχε μειωθεί δραστικά.
Η αποφασιστικότητα της Σόφιας να αποδείξει τα συμμαχικά της διαπιστευτήρια προκύπτει και από το γεγονός ότι στο έδαφος της χώρας θα εγκατασταθεί προσεχώς άλλη μία ομάδα μάχης (battlegroup) στο πλαίσιο της Ενισχυμένης Προωθημένης Παρουσίας (Enhanced Forward Presence) του ΝΑΤΟ. «Είμαστε σε διαρκείς συζητήσεις για αυτό το θέμα» σημειώνει ο κ. Πετκόφ όταν τον ρωτάμε για τις τελευταίες σχετικές εξελίξεις. «Είναι πολύ σημαντικό», προσθέτει, «ότι θα πρόκειται για μια πολυεθνική ομάδα μάχης, επειδή ως Βουλγαρία έχουμε ορισμένα κενά σε συγκεκριμένες δυνατότητες. Ακόμη και σήμερα η αεροπορία μας έχει ρωσικά μαχητικά αεροσκάφη MiG που δεν μπορούν πια να αναβαθμιστούν. Εχουμε αγοράσει F-16, αλλά δεν θα έρθουν πριν από δύο χρόνια. Θέλουμε λοιπόν δυνατότητες (capabilities) από τους Αμερικανούς, ενώ αναμένουμε και μια σοβαρή ιταλική υποστήριξη. Δεν μπορείς να μην έχεις ενοποιημένη στρατηγική με το ΝΑΤΟ», υπογραμμίζει, «πρέπει να λειτουργείς ως σύστημα για να επιτυγχάνεις συνέργειες ώστε να έχεις κοινή ασφάλεια. Χάνεται η μισή αξία του ΝΑΤΟ αν κάθε χώρα λειτουργεί μόνη της» καταλήγει.
Η στενή σχέση με τον Κ. Μητσοτάκη και η ελληνοβουλγαρική συνεργασία
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν ο πρώτος ξένος ηγέτης που επισκέφθηκε τη Σόφια όταν το κόμμα «Συνεχίζουμε την Αλλαγή» που ίδρυσαν οι Πετκόφ – Βασίλεφ κατάφερε να εξασφαλίσει την πλειοψηφία (ως επικεφαλής ενός συνασπισμού τεσσάρων κομμάτων) και να σχηματίσει κυβέρνηση έπειτα από τρεις άγονες εκλογικές αναμετρήσεις σε διάστημα οκτώ μηνών. Η επιλογή του έλληνα Πρωθυπουργού να μεταβεί στη Σόφια τον περασμένο Δεκέμβριο δεν ήταν τυχαία και η χημεία που ανέπτυξε με τον νεοεκλεγέντα ομόλογό του υπήρξε εξαρχής εμφανής.
«Με ορισμένους ανθρώπους απλά «κλικάρεις» ταχύτερα σε σχέση με άλλους. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι ένας από αυτούς τους ανθρώπους. Συνέβη από την πρώτη μας συνάντηση. Είναι πολύ έξυπνος και πρακτικός άνθρωπος, κάτι που είναι πλέον σημαντικότερο από την πολιτική ρητορική» σχολιάζει σχετικά ο κ. Πετκόφ. Για τον ίδιο, «η Ελλάδα είναι ένας στρατηγικός γείτονας και εταίρος. Υπάρχουν πολλές συνέργειες που μπορούμε να διερευνήσουμε και για τον λόγο αυτόν ήταν πολύ σημαντικό να δω ότι από την άλλη πλευρά υπάρχει ένας προνοητικός άνθρωπος. Η συνεργασία μας στην ενέργεια είναι ένας πολύ σημαντικός τομέας. Ιδιαίτερα ο διασυνδετήριος αγωγός φυσικού αερίου (IGB) είναι κομβικός για τη Βουλγαρία, αλλά και η πιθανή εξαγωγή στην Ελλάδα ηλεκτρικής ενέργειας θα είναι σπουδαία για την ελληνική οικονομία. Υπάρχει επίσης η συνεργασία μας στη στρατιωτική κινητικότητα (military mobility) στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ και πιο συγκεκριμένα η σύνδεση, με σιδηροδρομική γραμμή αλλά και με αγωγό καυσίμων, της Αλεξανδρούπολης με την Κωνστάντζα. Σε επίπεδο ΕΕ, συνομιλούμε για τα Δυτικά Βαλκάνια ως μια περιοχή ασφαλείας. Ολα αυτά μας φέρνουν κοντά, αλλά αναμφίβολα η καλή διαπροσωπική σχέση μετράει πολύ» σημειώνει.
Αναφορικά με τα ενεργειακά ζητήματα, ο κ. Πετκόφ ελπίζει ότι ο αγωγός IGB θα έχει ολοκληρωθεί ως το τέλος του προσεχούς Ιουνίου, καθώς αυτή είναι η δέσμευση της κατασκευάστριας εταιρείας. Ο αγωγός θεωρείται κρίσιμος, τώρα πλέον περισσότερο από ποτέ, για τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας και την απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο. Στο ζήτημα της εισαγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από τη Βουλγαρία, το οποίο εξετάζει η ελληνική κυβέρνηση, «θα θέλαμε να αυξήσουμε και παράλληλα να διαφοροποιήσουμε τις δυνατότητες παραγωγής πυρηνικής ενέργειας. Συνομιλούμε με εταιρείες όπως π.χ. η Westinghouse, για να εγκαταστήσουμε έναν νέο σταθμό παραγωγής στο πυρηνικό εργοστάσιο του Κοζλοντούι και θα μπορούσαμε να εντάξουμε τις ελληνικές ανάγκες σε αυτή την επένδυση» μας εξηγεί.
Θα θέλαμε να αυξήσουμε και παράλληλα να διαφοροποιήσουμε τις δυνατότητες παραγωγής πυρηνικής ενέργειας. Συνομιλούμε με εταιρείες για να εγκαταστήσουμε έναν νέο σταθμό παραγωγής στο Κοζλοντούι και θα μπορούσαμε να εντάξουμε τις ελληνικές ανάγκες σε αυτή την επένδυση
«Το καθεστώς Πούτιν δεν θέλει σταθερότητα στα Δυτικά Βαλκάνια»
Ρωτάμε τον κ. Πετκόφ αν πρέπει να αναμένουμε σύντομα κάποιες θετικές ανακοινώσεις σχετικά με την υπόθεση της χορήγησης ημερομηνίας έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων μεταξύ ΕΕ και Βόρειας Μακεδονίας – κάτι που προϋποθέτει άρση του πολυσυζητημένου βουλγαρικού βέτο. «Εργαζόμαστε πολύ σκληρά στο θέμα αυτό και έχω πολύ στενή σχέση με τον Ντιμίταρ Κοβατσέφσκι (τον Πρωθυπουργό της Βόρειας Μακεδονίας). Εχουμε διαμορφώσει έναν οδικό χάρτη για το πώς θα λυθεί το πρόβλημα. Πιο συγκεκριμένα», μας εξηγεί, «ένα βασικό ζήτημα είναι αυτό των Βουλγάρων στη Βόρεια Μακεδονία και των δικαιωμάτων τους. Θα πρέπει να συμπεριληφθούν ως εθνότητα στο Σύνταγμα. Αυτή είναι μείζονα προτεραιότητα. Δεύτερον, ελπίζουμε η ιστορική επιτροπή να πραγματοποιήσει αρκετή πρόοδο, κάτι που είναι σημαντικό για τις δύο χώρες. Ελπίζουμε επίσης να αλλάξουμε ορισμένες πινακίδες σε κάποια μνημεία ώστε να μην υπάρχουν σημεία μίσους. Τρίτο και επίσης πολύ σημαντικό», προσθέτει, «είναι να ανοίξουν τα ιστορικά αρχεία και στις δύο πλευρές, ώστε να υπάρξει καταλλαγή σε σχέση με την ιστορία και να κοιτάξουμε στο μέλλον». Οι δύο κυβερνήσεις σε Βουλγαρία και Βόρεια Μακεδονία επιθυμούν την ταχεία εξεύρεση λύσης, αλλά «το ζήτημα είναι αυτό να γίνει με τρόπο ώστε τα κοινοβούλια στις δύο χώρες να το δεχθούν και οι λαοί να αισθανθούν ότι τα δικαιώματα και οι προτεραιότητες κάθε χώρας υπηρετούνται σωστά» λέει ο κ. Πετκόφ. «Κινούμαστε», τονίζει, «όσο γρηγορότερα μπορούμε ώστε τα Δυτικά Βαλκάνια να έχουν σταθερότητα. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έδειξε καθαρά ότι ο ευρωπαϊκός δρόμος για την περιοχή είναι πολύ σημαντικός. Το καθεστώς του Πούτιν δεν θέλει σταθερότητα στα Δυτικά Βαλκάνια. Οσοι δεν υποστηρίζουν τη σταθερότητα στηρίζουν την ατζέντα του Πούτιν».
Η υπόθεση Μπορίσοφ και ο προβληματικός νόμος
Η σημαία της καταπολέμησης της διαφθοράς
Κατά πολλούς, η Βουλγαρία είναι η πιο διεφθαρμένη χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ). Η έμφαση έχει δοθεί στη διασπάθιση τεραστίων ποσών από τα κοινοτικά κονδύλια κατά τη 12ετή διακυβέρνηση της χώρας από τον Μπόικο Μπορίσοφ. Ενα από τα υψηλότερα εμπόδια για να αλλάξει αυτό εντοπίζεται στο Σύνταγμα της χώρας που «προστατεύει το status quo» όπως σημειώνει ο κ. Πετκόφ και η αλλαγή του απαιτεί αυξημένη πλειοψηφία στη Βουλή – κάτι που σήμερα είναι δύσκολο να επιτευχθεί.
«Είμαστε όμως πολύ αποφασισμένοι, εργαζόμαστε μαζί με το γραφείο του Ευρωπαίου Εισαγγελέα επί της υπόθεσης της διασπάθισης κοινοτικών κονδυλίων. Προσωπικά υποστηρίζω και την επέκταση της εντολής του, ώστε να ασχοληθεί και με υποθέσεις ξεπλύματος χρήματος – ακόμη και του διασυνοριακού ξεπλύματος. Συλλάβαμε όπως γνωρίζετε τον Μπορίσοφ για 24 ώρες, διότι τόσο μας επιτρέπει η νομοθεσία αν ο εισαγγελέας δεν το υποστηρίξει και δείξαμε ότι δεν υποχωρούμε, θα κάνουμε όσα μας επιτρέπει ο νόμος» τονίζει.
Οπως μας εξηγεί, «στην υπόθεση Μπορίσοφ υπήρχαν σαφείς πληροφορίες ότι πραγματοποιήθηκε δωροδοκία με 60 εκατομμύρια ευρώ μετρητά! Και παρ’ όλα αυτά η Εισαγγελία δεν είχε καν ανοίξει φάκελο για την υπόθεση. Για να γίνει αυτό, έπρεπε να συλλάβουμε τον Μπορίσοφ. Οταν έχεις έναν πρώην πρωθυπουργό για τον οποίο υπάρχει ισχυρισμός – δεν μιλώ για γεγονός – ότι έλαβε δωροδοκία 60 εκατ. ευρώ σε μετρητά και για 1,5 χρόνο δεν διεξάγεται έρευνα, είναι σαφές σε εμάς ότι το πρόβλημα είναι ο νόμος. Την ίδια στιγμή όμως», καταλήγει, «η ελπίδα μου είναι μέχρι το τέλος της κυβερνητικής μας θητείας να μετασχηματίσουμε την εικόνα περί διαφθοράς στη Βουλγαρίας, όντας η κυβέρνηση που ξερίζωσε τη διαφθορά στο συντομότερο δυνατό διάστημα».
