Η διεξαγωγή εκλογών παραμένει το μεγάλο ζητούμενο στη λιβυκή «εξίσωση», η οποία προϊόντος του χρόνου περιπλέκεται έτι περαιτέρω και καθίσταται πιο πολυπαραγοντική. Η ύπαρξη δύο παράλληλων κυβερνήσεων σε Τρίπολη και Τομπρούκ αλλά και η όξυνση των «πνευμάτων» σε μια χώρα με διασπορά στρατιωτικής ισχύος (πολιτοφυλακές, ξένες δυνάμεις, μισθοφόροι) και αστάθεια χρόνων έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου. Υπό το φως δε και του ρωσο-ουκρανικού πολέμου, μια πιθανή ανάφλεξη στη Λιβύη θα ήταν άκρως απευκταία για τη Δύση, καθώς θα συνεπάγονταν αποσταθεροποίηση της ευρύτερης περιοχής της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής.

Την τελευταία μέρα του περασμένου Φλεβάρη, η κυβέρνηση υπό τον Φατχί Μπασάγκα έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή των Αντιπροσώπων (HoR). Η διαδικασία δεν αναγνωρίστηκε ενώ υπήρξαν καταγγελίες για διαβλητότητα στην ψηφοφορία. Ο επικεφαλής της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας (GNU), Αμπντελ Χαμίντ Ντμπεϊμπά, δεν «αισθάνθηκε» ότι απονομιμοποιήθηκε και έκτοτε η χώρα διαθέτει δύο πρωθυπουργούς.

Ο Ντμπεϊμπά αρνείται να παραιτηθεί υποστηρίζοντας ότι θα παραδώσει την εξουσία σε μια νόμιμα εκλεγμένη κυβέρνηση, η οποία θα προκύψει από… τις βουλευτικές εκλογές που προτίθετο να κάνει τον προσεχή Ιούνιο. Η θέση αυτή ενόχλησε τον έτερο πόλο εξουσίας. Πολιτοφυλακές προσκείμενες στον Μπασάγκα αναπτύχθηκαν στις παρυφές της Τρίπολης (10 Μαρτίου) στέλνοντας σαφές μήνυμα. Ο κίνδυνος να κυλήσει η Λιβύη εκ νέου στον βούρκο της ένοπλης σύρραξης ήταν ορατός.

Πρωτοβουλία

Η αντιπαράθεση για την πρωθυπουργία απομάκρυνε το εκλογικό εγχείρημα από το επίκεντρο του ενδιαφέροντος των πολιτικών ταγών. Η Στέφανι Γουίλιαμς (ειδική σύμβουλος του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ για τη Λιβύη) ανέλαβε να το επαναφέρει, ανακοινώνοντας τον σχηματισμό μιας κοινής επιτροπής από τη Βουλή των Αντιπροσώπων (HoR) και το Ανώτατο Συμβούλιο του Κράτους (HCS). Εργο της συγκεκριμένης επιτροπής είναι η συνομολόγηση «μιας σταθερής συνταγματικής βάσης για τις εθνικές εκλογές».

Οι Ακίλα Σάλεχ και Χαλίντ αλ Μίσρι, επικεφαλής των HoR και HCS αντίστοιχα, αν και χαιρέτισαν τη διαδικασία δεν τη στήριξαν εμπράκτως αμφότεροι. Στις προ ημερών διαβουλεύσεις της επιτροπής υπό τη Γουίλιαμς στην Τυνησία μετείχαν μόνο μέλη του Ανωτάτου Συμβούλιου του Κράτους. Το HoR υπονόμευσε τις διαβουλεύσεις και απείχε.

Οι εργασίες της επιτροπής Γουίλιαμς έχουν να κάνουν με έναν «προσχηματικό διάλογο» προκειμένου «να κερδηθεί χρόνος για να μην υπάρχει σύρραξη στη Λιβύη» υπογράμμιζαν στο «Βήμα» άριστα ενημερωμένες πηγές. «Τα πνεύματα είναι οξυμμένα, αλλά κανείς δεν θέλει να αναλάβει το κόστος σύγκρουσης» ανέφεραν οι ίδιες πηγές.

 

Ισες αποστάσεις

Με εξαίρεση τη Ρωσική Ομοσπονδία που στήριξε ανοιχτά τον Μπασάγκα, τα έτερα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ απέφυγαν να πάρουν θέση στην πρωθυπουργική διαμάχη. Μετά τη συνάντησή του με τον Μπασάγκα την περασμένη Κυριακή, ο ειδικός απεσταλμένος και πρέσβης των ΗΠΑ στη Λιβύη Ρίτσαρντ Νόρλαντ σημείωσε ότι «η επιλογή του ενός στρατοπέδου σε βάρος του άλλου δεν αποτελεί επιλογή».

Προ ημερών, ο κ. Νόρλαντ βρέθηκε στην Αθήνα και μίλησε σε μικρή ομάδα δημοσιογράφων, στην οποία συμμετείχε και «Το Βήμα». «Αντικειμενικός σκοπός ήταν και συνεχίζει να είναι η διεξαγωγή εκλογών, οι οποίες είναι κλειδί για τόσο πολλά προβλήματα» σημείωσε ο αμερικανός διπλωμάτης. «Οι Λίβυοι», συνέχισε, «θέλουν να επανακτήσουν την κυριαρχία τους, θέλουν μια δυνατή και εκλεγμένη κυβέρνηση, η οποία θα μπορεί να διευθετήσει πολιτικά, οικονομικά και τα θέματα ασφάλειας».

Το «ερώτημα του ενός εκατομμυρίου» είναι πότε και υπό ποια κυβέρνηση θα διεξαχθούν οι εκλογές. «Δεν υπάρχει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα εκλογών αυτή τη στιγμή. Δεν θέλουμε να ορίσουμε μια ημερομηνία η οποία θα χαθεί, κάτι που θα αφαιρέσει αξιοπιστία από το εκλογικό εγχείρημα» υποστήριξε.

«Βρείτε τα»

Για την αντιπαράθεση Ντμπεϊμπά – Μπασάγκα, ο ίδιος επισήμανε ότι «το μήνυμα είναι να λύσουν τη διαφορά τους και να βρουν τρόπο να δουλέψουν μαζί έτσι ώστε η εστίαση να επανέλθει στις εκλογές. Ξέρουμε τον κ. Μπασάγκα, ξέρουμε και τον κ. Ντεμπεϊμπά. Το πραγματικό ερώτημα, στα μάτια του λιβυκού λαού, είναι ποιος ηγέτης μπορεί να οδηγήσει γρηγορότερα τη χώρα σε εκλογές». Παράλληλα, είπε ότι «υπάρχει το ρίσκο αν γίνει σύγκρουση να υπάρξει κλιμάκωση», αν και «για την ώρα, προς τιμήν τους, κανείς από τους δύο (σ.σ.: πρωθυπουργούς) δεν θέλει τη βία. Και πιστεύω ότι το εννοούν».

Πάντως, πηγές με γνώση των δεδομένων εκτιμούσαν στο «Βήμα» ότι είναι αδύνατον να πραγματοποιηθούν εκλογές εντός του τρέχοντος έτους καθώς «τα εμπόδια που οδήγησαν στην αναβολή των εκλογών της 24ης Δεκεμβρίου 2021 δεν έχουν ξεπεραστεί ακόμα».

Ξένα στρατεύματα

Σχετικά με την παρουσία ξένων μαχητών και μισθοφόρων στο λιβυκό έδαφος,
ο πρέσβης Ρίτσαρντ Νόρλαντ (στη φωτογραφία) σημείωσε ότι δεν αποτελούν
εμπόδιο καθώς «δεν υπάρχει ένδειξη ότι πρόκειται να ανακατευτούν στις εκλογές». «Φυσικά», συμπλήρωσε, «θα ήταν καλύτερο να είχαν αποχωρήσει όταν έπρεπε οι ξένες δυνάμεις, αλλά κατά τη γνώμη μας, οι περισσότερες από τις προϋποθέσεις που χρειάζεται για να γίνουν οι εκλογές υπάρχουν».

Η αναβολή των εκλογών και ο ρόλος της Μόσχας

Για τον πρέσβη των ΗΠΑ στη Λιβύη Ρίτσαρντ Νόρλαντ αποσταθεροποιητικό ρόλο στο Λιβυκό έχει η Μόσχα, την οποία κατηγόρησε για την αναβολή των εκλογών του Δεκεμβρίου. «Μέσω της Wagner (σ.σ.: ρωσική στρατιωτική μισθοφορική ομάδα) προσπάθησε να παίξει ρόλο στο πολιτικό εγχείρημα, στηρίζοντας την πιο αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, τον Σαΐφ αλ Ισλάμ Καντάφι, που ήταν ίσως ο μεγαλύτερος παράγοντας της αναβολής των εκλογών».
Τέλος, ο πρέσβης σημείωσε ότι υπάρχει «ιδιαίτερο ενδιαφέρον» για τους ενεργειακούς πόρους της Λιβύης. «Το λιβυκό πετρέλαιο είναι περισσότερο πολύτιμο εξαιτίας του διεθνούς πλαισίου και αυτές οι πηγές πρέπει να παραμείνουν διαθέσιμες».