Ενόσω η ηπειρωτική Γαλλία ζει σε προεκλογικούς ρυθμούς ενόψει των αμφίρροπων προεδρικών εκλογών του Απριλίου, στο νησί της Κορσικής η ατμόσφαιρα μυρίζει «μπαρούτι».
Οι συγκρούσεις μεταξύ αυτονομιστών και αστυνομικών δυνάμεων συνεχίζονται, αν και σε μικρότερη ένταση -τουλάχιστον προσώρας- συγκριτικά με τις βίαιες ταραχές που συγκλόνισαν τη γενέτειρα του Ναπολέοντα για πάνω από δύο εβδομάδες στις αρχές του μήνα.
Αιτία: η βαθιά δυσαρέσκεια και καχυποψία για την έως τώρα στάση του Παρισιού απέναντι στην πιο φτωχή περιφέρεια της Γαλλίας, με τη μακρά ιστορία ένοπλου αυτονομιστικού αγώνα.
Αυτός αναβίωσε πριν από τέσσερις εβδομάδες, μετά το σοκ από την είδηση του σοβαρού τραυματισμού και μετέπειτα του θανάτου του 61χρονου Κορσικανού αυτονομιστή Ιβάν Κολονά, έπειτα από επίθεση που δέχθηκε από τζιχαντιστή συγκρατούμενό του στις φυλακές υψίστης ασφαλείας στην Αρλ της νότιας Γαλλίας.
Γιος σοσιαλιστή βουλευτή της περιόδου Μιτεράν, μέλος του ένοπλου Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου της Κορσικής (FLCN), ο Κολονά εξέτιε εκεί την ποινή του για την εν ψυχρώ δολοφονία του νομάρχη της Κορσικής Κλοντ Ερινιάκ από την οργάνωση το 1988.
Συνελήφθη το 2003 σε μια στάνη στην Κορσική, έπειτα από πέντε χρόνια ανθρωποκυνηγητού. Ο ίδιος αρνείτο τις κατηγορίες.
Καταδικάστηκε τρεις φορές σε ισόβια. Τα αιτήματά του να μεταφερθεί σε φυλακή της Κορσικής απορρίφθηκαν από τις γαλλικές αρχές για λόγους ασφαλείας.
Στις 2 Μαρτίου, καθώς ο Κολονά ήταν στο γυμναστήριο της φυλακής στην Αρλ, ο καταδικασμένος για ισλαμική τρομοκρατία συγκρατούμενός του του πέρασε το λουρί μιας τσάντας γύρω από το λαιμό και τον έπνιγε για οκτώ ολόκληρα λεπτά, μέχρι να παρέμβουν οι φρουροί.
Ο δράστης είπε αργότερα ότι είχε ακούσει μια φωνή από τον ουρανό, που τον διέταξε να σκοτώσει τον βλάσφημο.
Ο Καντονά κατέληξε σε κωματώδη κατάσταση στο νοσοκομείο. Πέθανε στις 21 του μήνα.
Από την είδηση του τραυματισμού του έως και την κατευναστική παρέμβαση του Παρισιού λίγο πριν από τον θάνατό του, η Κορσική «έβραζε» από τις οργισμένες διαδηλώσεις υπέρ της αυτονομίας ή και ανεξαρτησίας από τη Γαλλία.
Μοιραία, το θέμα της αυτονομίας του νησιού ήρθε, μαζί με πολλά άλλα προβλήματα, στο προσκήνιο της προεκλογικής εκστρατείας.
Οι πολιτικές «φωτιές» της αυτονομίας
Για να αμβλύνει τις αντιδράσεις, ο Μακρόν δεσμεύτηκε για τη διενέργεια έρευνας ως προς τις ακριβείς συνθήκες της δολοφονίας Κολονά και εξέφρασε τα συλληπητήρια στην οικογένεια του, υπενθυμίζοντας ταυτόχρονα με νόημα το πένθος των συγγενών του Κλοντ Ερινιάκ.
Σε μία «πυροσβεστική» αποστολή, έστειλε τον υπουργό Εσωτερικών Ζεράλ Νταρμανέν στην Κορσική, ο οποίος υποσχέθηκε να ξανανοίξει ο («παγωμένος» από το 2018) διάλογος «μέχρι και για αυτονομία». Αφού όμως ημερήσουν πρώτα τα πνεύματα…
Οι ακροδεξιοί πολιτικοί αντίπαλοι του Μακρόν τον κατηγόρησαν ότι υποχώρησε στη βία. «Κυνισμό πελατειακών σχέσεων» του χρέωσε η Μαρίν Λεπέν. Για «δόλιο εκλογικό ελιγμό» έκανε λόγο ο Ερίκ Ζεμούρ.
Οι προεδρικοί υποψήφιοι του κέντρου και της αριστεράς δήλωσαν ανοιχτοί στην ιδέα πλήρους ή μερικής αυτονομίας.
Όμως, σε πρόσφατη δημοσκόπηση της δεξιάς εφημερίδας Le Figaro περίπου το 73% των ερωτηθέντων από όλα τα πολιτικά κόμματα εξέφρασαν την άποψη ότι στην παρούσα φάση ο Μακρόν «υπέκυψε στις πιέσεις των Κορσικανών εθνικιστών».
Οι πολιτικοί τόνοι άρχισαν να ανεβαίνουν ξανά την περασμένη Παρασκευή, ημέρα κηδείας του Κολονά στην Κορσική, που εξελίχθηκε σε διαδήλωση κατά του Παρισιού, με τη συμμετοχή 2.000 ατόμων.
Σε μια αμφιλεγόμενη απόφαση, ο επικεφαλής της περιφερειακής κυβέρνησης και υποστηρικτής της αυτονομίας, Ζιλ Σιμεονί, διέταξε τις σημαίες να κυματίζουν εκείνη την ημέρα μεσίστιες, ως «μια συμβολική χειρονομία αναγνώρισης της συλλογικής θλίψης».
Η κίνηση προκάλεσε οργή στη γαλλική πρωτεύουσα. Ο Μακρόν καταδίκασε την κίνηση ως «λάθος και ακατάλληλη». Ο Σοσιαλιστής πρώην πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλς τη χαρακτήρισε «υπεράσπιση της τρομοκρατίας». Για «βαρβαρότητα στη μνήμη του νομάρχη Ερινιάκ» έκανε λόγο η προεδρική υποψήφια της Δεξιάς, Βαλερί Πεκρές.
Από το Σαββατοκύριακο, τα πνεύματα στην Κορσική είναι και πάλι τεταμένα. Στην πρωτεύουσα και στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του νησιού ξέσπασαν σποραδικές συγκρούσεις.
Έγιναν κυρίως έξω από στρατώνες των δυνάμεων ασφαλείας , όπου συγκεντρώθηκαν υποστηρικτές της ανεξαρτησίας. Αφορμή ήταν ένα βίντεο όπου ακούγονται αστυνομικοί να τραγουδούν τον εθνικό ύμνο της Γαλλίας την ώρα της κηδείας του Κολονά, αν και σε άλλη περιοχή από εκείνη της ταφής.
Ένα νησί, πολλές «πληγές»
Για πολλούς Κορσικανούς, οι μνήμες είναι ακόμη νωπές από τα 40 χρόνια της ένοπλης δράσης του FLCN, που τελικά κατέθεσε τα όπλα το 2014.
Στο νησί των 330.000 κατοίκων, η δολοφονία του Ερινιάκ το 1998 είχε προκαλέσει σοκ. Τότε, περίπου το ένα δέκατο του πληθυσμού βγήκε διαμαρτυρόμενο στους δρόμους.
Όμως σε αυτόν τον τόπο που έχει ζήσει πολλές επιδρομές, κατακτητές και μια μικρή περίοδο αμφισβητούμενης ανεξαρτησίας μέχρι να ενωθεί με τη Γαλλία το 1796 υπάρχει μια μακραίωνη παράδοση αντίστασης και ξεχωριστής κουλτούρας.
Το 2003, λίγο μετά τη σύλληψη του Κολονά, είχε απορριφθεί οριακά σε δημοψήφισμα το καθεστώς ημι-αυτονομία που είχε προτείνει το Παρίσι, προκειμένου να κατασιγαστούν τα αποσχιστικά πάθη των Κορσικανών.
Από το 2015, στο νησί τα αυτονομιστικά κόμματα κερδίζουν με διαφορά στις περιφερειακές εκλογές. Στις πρόσφατες διαδηλώσεις, συμμετείχαν πολλοί νέοι και φοιτητές, αρκετοί από τους οποίους θεωρούνται ριζοσπαστικοποιημένοι.
Τα προβλήματα της τοπικής κοινωνίας έχουν συσσωρευτεί με τα χρόνια, με κυριότερα το χαμηλό βιοτικό επίπεδο και τα υψηλά ποσοστά εγκληματικότητας.
Τα αυτονομιστικά κόμματα, που στα χρόνια της κυριαρχίας τους δεν έχουν καταφέρει να βελτιώσουν τη ζωή των κατοίκων, υποστηρίζουν ότι με την παραχώρηση μεγαλύτερης αυτονομίας θα ενισχυθεί η τοπική οικονομική ανάπτυξη.
Εδώ και χρόνια ζητούν ορισμένες διευρυμένες νομοθετικές εξουσίες, να εφαρμοστεί ειδικό καθεστώς για την ιδιοκτησία στέγης (σήμερα, το 40% των σπιτιών είναι εξοχικές κατοικίες Γάλλων από την ηπειρωτική χώρα) και να αναγνωριστεί η κορσικανική γλώσσα ως επίσημη γλώσσα, μαζί με τα γαλλικά.
Άγνωστο παραμένει ποιο είναι ακριβώς το σχέδιο της κυβέρνησης, που στο μεσοδιάστημα δεσμεύτηκε για τη μεταφορά στο νησί έως τα μέσα Απριλίου δύο Κορσικανών καταδικασμένων σε ισόβια ως συνεργών του Κολονά, προκειμένου να εκτίσουν εκεί το υπόλοιπο της ποινής τους.
«Εάν η Γαλλία ξεκινήσει σοβαρό διάλογο, δεν θα υπάρξει βία», λέει στην Telegraph επικεφαλής του αντιπολιτευόμενου απισχιστικού κόμματος Core in Fronte.
«Αν όμως όλο αυτό είναι μπλόφα [της κυβέρνησης] για να εξασφαλίσει ηρεμία κατά τη διάρκεια των προεδρικών εκλογών», προειδοποιεί, «τότε θα έχουν 20 χρόνια πολέμου».
Στο ίδιο μήκος κύματος, το FLCN απείλησε ότι εάν το Παρίσι συνεχίσει να κωφεύει, τα μέλη του είναι έτοιμα να ξαναπάρουν τα όπλα…
