Ιδιαίτερη «κινητικότητα» γύρω από την ευρωπαϊκή προοπτική της Βόρειας Μακεδονίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) καταγράφεται τις τελευταίες μέρες. Οι σοβαρές ενδείξεις ότι το βουλγαρικό βέτο -που αποτελεί το βασικό εμπόδιο στην έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων των Σκοπίων στην ΕΕ- δύναται να αρθεί δημιουργούν νέα δεδομένα. «Η Βόρεια Μακεδονία αξίζει την ένταξή της στην ευρωπαϊκή οικογένεια» δήλωσε ο Βούλγαρος πρωθυπουργός Κιρίλ Πετκόφ κατά την τετραμερή σύνοδο Βουλγαρίας, Βόρειας Μακεδονίας, Ρουμανίας και Μαυροβουνίου, που πραγματοποιήθηκε στη Σόφια τις προηγούμενες μέρες.
Η εποικοδομητική στάση της νέας βουλγαρικής κυβέρνησης, η οποία έχει σαφή δυτικό προσανατολισμό, συνάπτεται των ευρύτερων εξελίξεων που προκάλεσε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. «Υπό την τρέχουσα κρίση με τον πόλεμο στην Ουκρανία, πρέπει να ανοίξει ο δρόμος της ένταξης στην ΕΕ για χώρες από τα Δυτικά Βαλκάνια, όπως η Βόρεια Μακεδονία και η Αλβανία. Εκτιμώ ότι αυτή η διαδικασία θα επιταχυνθεί τις επόμενες εβδομάδες» σημείωσε ο Πετκόφ, υπογραμμίζοντας ότι απομένει σε Σόφια και Σκόπια η επίλυση ζητημάτων όπως τα δικαιώματα των εθνικών μειονοτήτων.
Σύσκεψη και παραφωνίες
Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η σύσκεψη που πραγματοποίησαν την περασμένη Τρίτη οι ηγέτες των κομμάτων («Συνεχίζουμε την αλλαγή», Σοσιαλιστικό Κόμμα, «Υπάρχει τέτοιος λαός» και Δημοκρατική Βουλγαρία) που απαρτίζουν τον κυβερνητικό συνασπισμό στην Βουλγαρία. Κεντρικό θέμα της σύσκεψης ήταν η ενταξιακή πορεία των Σκοπίων στην ΕΕ. Καθοριστική σημασία για την αλλαγή θέσης της Σόφιας στο συγκεκριμένο ζήτημα θα αποτελέσει και η στάση που θα τηρήσει ο πρόεδρος της Βουλγαρικής Δημοκρατίας, Ρούμεν Ράντεφ. Ήδη, πάντως, σε χαμηλότερο πολιτικό επίπεδο υπάρχουν αντιδράσεις.
Ο πρώην υπουργός Άμυνας και αρχηγός του εξωκοινοβουλευτικό, VMRO, Κρασίμιρ Καρακατσάνωφ, χαρακτήρισε ως «εθνική προδοσία» πιθανό συμβιβασμό Σόφιας και Σκοπίων στα θέματα ιστορίας, κάνοντας παραλληλισμό με «ότι έκανε ο κομμουνιστικός ηγέτης Georgi Dimitrov το 1946». Σύμφωνα με τον ίδιο, η αλλαγή της βουλγαρικής στάσης αναμένεται κοντά στις 24 Μαΐου, καθώς τότε οι δύο χώρες πραγματοποιούν μια κοινή εορταστική πολιτιστική εκδήλωση.
Η στήριξη της Αθήνας και η ελληνοβουλγαρική σύγκλιση
Η Αθήνα, από την πλευρά της, στηρίζει αναφανδόν την ευρωπαϊκή προοπτική των Σκοπίων. «Πάγιο αίτημά μας είναι η άμεση έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ» δήλωσε χθες ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, Αλέξανδρος Παπαϊωάννου.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Βόρειας Μακεδονίας Μπουγιάρ Οσμάνι και ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας – REUTERS/Yves Herman
Στο περιθώριο του τελευταίου Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων (ΣΕΥ), ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, διοργάνωσε άτυπο πρόγευμα εργασίας με προσκεκλημένο τον ομόλογό του από την Βόρεια Μακεδονία, Μπουγιάρ Οσμάνι. Στο πρόγευμα μετείχαν 18 υπουργοί Εξωτερικών (μεταξύ των οποίων Γαλλίας, Γερμανίας, Ιταλίας και Βουλγαρίας) αλλά και οι Ζοζέπ Μπορέλ (ύπατος Εκπρόσωπος για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής) και Όλιβερ Βαρχέλι (Επίτροπος Διεύρυνσης). Για την Αθήνα, η μαζική συμμετοχή των ευρωπαίων ΥΠΕΞ καταδεικνύει την επιτυχία της πρωτοβουλίας αλλά και το άμεσο ενδιαφέρον των κοινοτικών εταίρων για την ευρωπαϊκή προοπτική της γειτονικής μας χώρας.
Ένας σημαντικός παράγοντας στους συσχετισμούς της βαλκανικής είναι η μεγάλη βελτίωση των ελληνοβουλγαρικών σχέσεων. Μετά την αλλαγή κυβέρνησης στην γειτονική χώρα, οι δύο πλευρές ήρθαν πιο κοντά. Μάλιστα, με έμφαση στην ενεργειακή συνεργασία, οι διμερείς σχέσεις ενδυναμώνονται έτι περαιτέρω. Σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος», είναι στα σκαριά η διενέργεια ενός ελληνοβουλγαρικού ενεργειακού φόρουμ τους επόμενους μήνες. Ενδεχομένως, την ίδια περίοδο να πραγματοποιηθεί και η συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Αθήνας και Σόφιας, πιστοποιώντας την βούληση των δύο κρατών να αλλάξουν πίστα στις σχέσεις τους.
Επικοινωνία Μπλίνκεν – Κοβάτσεφσκι
Σημειώνεται ότι χθες ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν επικοινώνησε με τον πρωθυπουργό της Βόρειας Μακεδονίας, Ντίμιταρ Κοβάτσεφσκι. O Μπλίνκεν υπογράμμισε την ισχυρή υποστήριξη των ΗΠΑ «για την ταχεία ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ» ενώ τόνισε την ανάγκη για περαιτέρω στενή διμερή συνεργασία σε θέματα ασφάλειας, άμυνας και προώθηση δημοκρατίας στα Δυτικά Βαλκάνια.
