Ηταν η πρώτη φορά που ο Τζο Μπάιντεν θα μετείχε σε συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και τα μέτρα ασφαλείας ήταν κάτι παραπάνω από αυστηρά. Δεν ήταν μόνο ότι την αυτοκινητοπομπή του πλανητάρχη την συνόδευε από αέρος ένα ελικόπτερο (όπως συνέβη και με τα οχήματα των Εμανουέλ Μακρόν – Ολαφ Σολτς), ήταν και οι απαγορεύσεις που επιβλήθηκαν στα κινητά τηλέφωνα. Σε όλους τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων τους ζητήθηκε, προτού εισέλθουν στην αίθουσα του 5ου ορόφου του κτιρίου Europa της ΕΕ, να αφήσουν τα κινητά τηλέφωνά τους στην είσοδο. Δεν ήταν άλλωστε η πρώτη φορά που έκαναν κάτι τέτοιο, αφού και την προηγούμενη φορά, όταν συζητούσαν για κυρώσεις κατά της Ρωσίας και για τον πόλεμο στην Ουκρανία, πάλι για λόγους ασφαλείας άφησαν τα κινητά τους έξω από τη συνεδρίαση. Το ίδιο έκαναν οι ηγέτες και στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ.

Αυτός πάντως που εντυπωσίασε περισσότερο με τα μέτρα ασφαλείας δεν ήταν ο Μπάιντεν αλλά ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προσερχόμενος στη Διάσκεψη Κορυφής του ΝΑΤΟ. Εφερε στις Βρυξέλλες όχι ένα αλλά δύο ίδια θωρακισμένα αυτοκίνητα (Mercedes 600), τα οποία στο πλάι είχαν δύο τεράστιες… μεταλλικές τουρκικές σημαίες. Μαζί του ήρθε και ένας… ουλαμός της προσωπικής του ασφαλείας. Ωστόσο ο Ερντογάν, άθελά του ή ηθελημένα (ποιος ξέρει;), κατάφερε στις Βρυξέλλες να κάνει (ίσως για πρώτη φορά) μια ελληνο-τουρκο-κυπριακή… προσέγγιση. Κατέλυσε στο ξενοδοχείο «Steigenberger Witcher’s», στο ίδιο που έμειναν ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, αλλά δεν υπήρξε έστω και τυχαία κάποια τριμερής συνάντηση.

Η φιλοξενία στη Λεμεσό

Η πλέον εντυπωσιακή «προσέγγιση» ήταν αυτή του Τζο Μπάιντεν με τον Νίκο Αναστασιάδη, που αντάλλαξαν χειραψία και μια αγκαλιά και είπαν και αρκετές κουβεντούλες. Οσοι αιφνιδιάστηκαν από αυτό το τετ α τετ ίσως ξεχνούν ότι τον Μάιο του 2014 το Air Force Two προσγειώθηκε στο αεροδρόμιο της Λάρνακας μεταφέροντας τον τότε αντιπρόεδρο των ΗΠΑ Μπάιντεν στην Κύπρο. Ο κ. Αναστασιάδης και η σύζυγός του Αντρη φιλοξένησαν το ζεύγος Τζο και Τζιλ Μπάιντεν στο σπίτι τους στη Λεμεσό. Ηταν μια αξέχαστη φιλοξενία, όπως είπαν στην Κύπρο, και ήταν η πρώτη φορά που αντιπρόεδρος των ΗΠΑ φιλοξενήθηκε στο σπίτι κύπριου ηγέτη. Από τότε οι δυο τους μιλούν συνεχώς και όποτε βρίσκουν την ευκαιρία ανταλλάσσουν και μερικές κουβέντες.

Πάντως να ξέρετε ότι στην Ευρώπη υπάρχει δυσαρέσκεια γιατί οι Γερμανοί έσπευσαν να κλείσουν συμφωνίες για το φυσικό αέριο με το Κατάρ, τη στιγμή που η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προσπαθούσε να προμηθευτεί φυσικό αέριο για όλες τις χώρες της ΕΕ και εν συνεχεία να υπάρξει η κατανομή ανάλογα με τις ανάγκες κάθε χώρας. Οι Γερμανοί έκαναν κάτι παρόμοιο δηλαδή με αυτό που έκαναν οι Εγγλέζοι με τα εμβόλια κατά της COVID. Ωστόσο η Ούρσουλα φαινόταν ενθουσιασμένη στην κοινή συνέντευξη Τύπου που έδωσε με τον Μπάιντεν για τη μεταφορά αμερικανικού LNG στην Ευρώπη. Αλλά για άλλη μια φορά η ΕΕ φάνηκε απροετοίμαστη. Δεν είχε άραγε σκεφθεί κανείς να κατασκευάσει ένα πόντιουμ ειδικά για την ΕΕ και αναγκάστηκε η Ούρσουλα να κάνει δηλώσεις από πόντιουμ που έγραφε «Πρόεδρος των HΠΑ»;

Το στρατηγικό έλλειμμα

Ο πόλεμος ασκεί τρομακτικές πιέσεις σε ολόκληρο τον κόσμο. Σχεδόν τα πάντα τελούν υπό αίρεση. Οι εφοδιαστικές αλυσίδες ενεργειακών και επισιτιστικών αγαθών κλονίζονται, οι τιμές εκτοξεύονται, οι βιομηχανικές οικονομίες και χώρες αντιμετωπίζουν σοκ τεραστίων διαστάσεων, πολύ ισχυρότερα εκείνων που αντιμετώπισαν με τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και την επιμένουσα τα τελευταία δύο χρόνια υγειονομική. Η Γερμανία, συνολικά η Κεντρική Ευρώπη και μαζί τους η Βόρεια Ιταλία κινδυνεύουν με τον πόλεμο να χάσουν τα ανταγωνιστικά τους πλεονεκτήματα και να βυθιστούν σε κρίση παραγωγική αν επιμείνουν οι εχθροπραξίες και δεν ομαλοποιηθούν γρήγορα οι αγορές του φυσικού αερίου και του πετρελαίου.

Η εξάρτησή τους από το ρωσικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο είναι μεγάλη και η υποκατάστασή τους από το αμερικανικό σχιστολιθικό και άλλες πηγές είναι επίσης ακριβή και θα απαιτήσει τουλάχιστον δύο χρόνια, λένε οι γνωρίζοντες. Το πρόβλημα είναι μεγάλο και τα διλήμματα για τις ευρωπαϊκές ηγεσίες μοναδικά. Και αυτό γιατί μόλις τώρα αποκαλύφθηκαν τα στρατηγικά ελλείμματα της Ευρώπης και της Γερμανίας ιδιαιτέρως. Η Ιστορία δεν θα είναι πια τόσο επιεικής με την Ανγκελα Μέρκελ, θα την αντιμετωπίσει με πολύ διαφορετικό τρόπο μετά τα τελευταία κατακλυσμιαία πολεμικά γεγονότα και την ανυπαρξία αξιολόγησης των γεωπολιτικών κινδύνων.

Οι αναλυτές πάντως θεωρούν ότι οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου βρίσκονται σε καλύτερη θέση σε σχέση με τις προηγούμενες κρίσεις που τις καθήλωσαν. Οι συνέπειες του πολέμου για την Ελλάδα, επί παραδείγματι, θα είναι κυρίως πληθωριστικές και θα εκφραστούν κατά βάση με την ακρίβεια. Η ανάπτυξη, υπογραμμίζουν, θα μετριαστεί, αλλά η ελληνική οικονομία δεν θα περιπέσει σε ύφεση. Αυτή την ώρα πάντως οι μεγάλες αλυσίδες λιανικών πωλήσεων αντιμετωπίζουν «πολύ βίαιο και ανεξέλεγκτο κύμα ανατιμήσεων». Δεν κρύβουν μάλιστα ότι αναγκάζονται, εξαιτίας κυρίως της έντονης πίεσης που ασκούν οι προμηθευτές τους ως αντιστάθμισμα των αυξήσεων στο ρεύμα και στα καύσιμα, σε συνεχείς νέες τιμολογήσεις. Προβλέπουν έτσι ότι ο πληθωρισμός θα συνεχίσει να ανεβαίνει και τον Απρίλιο. Πράγμα που σημαίνει ότι δεν είναι απίθανο να δούμε και διψήφιο ρυθμό πληθωρισμού στη διάρκεια των επόμενων μηνών.

Η ακρίβεια και το πρόστιμο

Η αλήθεια είναι ότι η κυβέρνηση έχει τρομάξει από την ένταση του φαινομένου. Ετσι εξηγείται και το βάρος του προστίμου των 647.000 ευρώ που επέβαλε ο Αδωνις Γεωργιάδης σε ισχυρή αλυσίδα σουπερμάρκετ – γερμανική λένε οι φήμες – για αισχροκέρδεια, το όνομα της οποίας ωστόσο απέφυγε να δώσει στη δημοσιότητα. Πράγμα που θορύβησε τους υπευθύνους όλων των άλλων αλυσίδων γιατί ευλόγως αντιμετωπίζονται με καχυποψία από τους καταναλωτές. Εκείνος ωστόσο που εμφανίζεται πιο ανήσυχος είναι ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης. Και αυτό γιατί αντιμετωπίζει πλήθος αιτημάτων για επιδότηση των λογαριασμών του ρεύματος και μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα. Γνωρίζει από πρώτο χέρι ότι οι διαθέσιμοι πόροι του είναι περιορισμένοι και άγνωστα η διάρκεια και το βάθος του πολέμου στην Ουκρανία.

«Υπερωρίες» για το ΕΝΑ

Δεν είναι μόνο οι κυβερνώντες που πιέζονται από τις επικρατούσες πολεμικές συνθήκες. Στον ΣΥΡΙΖΑ, για παράδειγμα, έχουν βάλει στην μπάντα το αίτημα των πρόωρων εκλογών. Αντιλαμβάνονται και αυτοί ότι ο πόλεμος και οι πολλές συνέπειές του δεν επιτρέπουν πρόωρη προσφυγή στις κάλπες. Επιπλέον μαθαίνουμε ότι ο Αλέξης Τσίπρας, που, κατά τις διακηρύξεις του, φιλοδοξεί να ξανακυβερνήσει, συζητεί εσωτερικά για τους πόρους που θα απαιτήσει η άμβλυνση των πολεμικών συνθηκών. Αναζητεί με άλλα λόγια το κόστος του πολέμου για την κοινωνία και τις πηγές άντλησης των απαιτούμενων πόρων. Γενικά το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης διαβεβαιώνει ότι λαμβάνει σοβαρά υπ’ όψιν την τραυματική εμπειρία του 2015 και αναζητεί λύσεις από τώρα. Η αλήθεια είναι ότι το ΕΝΑ, το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών, που εμπνεύστηκε και λειτουργεί ο Γιάννης Δραγασάκης, επεξεργάζεται πολιτικές και προβλήματα με σκοπό να προετοιμάσει, κατά το δυνατόν, το κόμμα του στην περίπτωση που ο ελληνικός λαός τού δώσει τη δυνατότητα να χειριστεί με τη δέουσα επάρκεια τα σύνθετα προβλήματα τούτης της τόσο σκοτεινής εποχής. Ο ίδιος πιστεύει ότι τα ελληνικά κόμματα είναι απαραίτητο να έχουν, έτσι κι αλλιώς, επεξεργασμένες θέσεις και πολιτικές, ικανές να εκτεθούν στον δημόσιο διάλογο και να χρησιμοποιηθούν αν δοθεί η ευκαιρία. Παλεύει έτσι να δευρύνει το έργο του ΕΝΑ, αναζητώντας τόσο νέους πόρους όσο και νέους επιστημονικούς συνεργάτες. Επί του παρόντος παλεύει με «εθελοντές», αλλά αντιλαμβάνεται ότι για να εξελιχθεί και να αναδειχθεί χρειάζεται αμειβόμενους συνεργάτες και σταθερότερους πόρους. Αναφέρει ωστόσο ότι η ανάπτυξη τέτοιων ιδρυμάτων επεξεργασίας πολιτικών είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την αναγέννηση και την αξιοπιστία των κομμάτων.

***

Θετικά κρίνονται τα αποτελέσματα της επίσκεψης του Νίκου Δένδια στην Ινδία. Ο υπουργός Εξωτερικών συναντήθηκε με τον αντιπρόεδρο της χώρας αλλά και με τον ομόλογό του Σουμπραχμανιάμ Τζαϊσχανκάρ, ενώ υπέγραψε δύο συμφωνίες. Μια Δήλωση Προθέσεων για τη Μετανάστευση και την Κινητικότητα και μια που αφορά Πρόγραμμα Πολιτιστικής και Εκπαιδευτικής Συνεργασίας. Στις συναντήσεις επιβεβαιώθηκε η βούληση για ανάπτυξη μιας διμερούς στρατηγικής εταιρικής σχέσης. Σε αυτό συντείνει η κοινή αντίληψη σε μια σειρά από ζητήματα (διεθνές δίκαιο, Κυπριακό κ.λπ.). Επιπλέον, η Ινδία, μια αναδυόμενη και πυρηνική δύναμη, ενδιαφέρεται να έχει παρουσία στη Μεσόγειο. Εκτιμάται, δε, ότι ινδικές δυνάμεις θα μετάσχουν σε ελληνικές στρατιωτικές ασκήσεις. Το τελευταίο είναι ισχυρό μήνυμα προς Τουρκία αλλά και Πακιστάν, καθώς το δεύτερο όλο και πιο συχνά παίρνει μέρος σε τουρκικές ασκήσεις.