Τον κίνδυνο πυρηνικού ολέθρου επισημαίνουν σε άρθρο τους οι New York Times, εξετάζοντας τις πιθανότητες αυτό το εφιαλτικό σενάριο να γίνει πραγματικότητα κάτι που όλοι απεύχονται.
Η γνωστή εφημερίδα σημειώνει ότι τα μεγαθήρια του Ψυχρού Πολέμου ξεπέρασαν κατά πολύ την αμερικάνικη πυρηνική βόμβα που έπεσε στη Χιροσίμα και την κατέστρεψε.
Πυρηνική δοκιμή των Αμερικανών ξεπέρασε την ισχύ της έκρηξης εκείνης της βόμβας κατά χίλιες φορές, ενώ αντίστοιχη δοκιμή των Ρώσων κατά τρεις χιλιάδες φορές.
Και στις δύο πλευρές, η ιδέα ήταν να αποτρέψουν επιθέσεις με απειλές για τεράστια αντίποινα – με αμοιβαία εξασφαλισμένη καταστροφή ή MAD (Μutual Αssured Destruction). Ο ψυχολογικός πήχης ήταν τόσο υψηλός που τα πυρηνικά πλήγματα θεωρήθηκαν αδιανόητα.
Η εφημερίδα σημειώνει ότι σήμερα τα πυρηνικά όπλα της Ρωσίας και των ΗΠΑ είναι λιγότερο καταστροφικά, με την ισχύ τους να είναι μικρότερη από την πυρηνική βόμβα της Χιροσίμα.
Όμως, οι ανησυχίες για τη χρησιμοποίηση αυτών των όπλων εντάθηκαν μετά την κίνηση του Βλαντίμιρ Πούτιν να θέσει αυτά τα όπλα σε καθεστώς ετοιμότητας λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
- Διαβάστε επίσης: Οι αποτυχίες του ρωσικού στρατού μπορεί να οδηγήσουν σε μεγαλύτερο λουτρό αίματος – Φόβος για Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο
Τι θα γίνει αν στριμωχθεί ο Πούτιν;
Ο φόβος είναι ότι αν ο Πούτιν αισθανθεί στριμωγμένος στη σύγκρουση, μπορεί να επιλέξει να πυροδοτήσει ένα από τα μικρότερα πυρηνικά του όπλα – σπάζοντας το «ταμπού» που δημιουργήθηκε πριν από 76 χρόνια μετά τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, σημειώνουν οι New Tork Times.
Αναλυτές σημειώνουν ότι τα ρωσικά στρατεύματα έχουν από καιρό εξασκηθεί στη μετάβαση από τον συμβατικό στον πυρηνικό πόλεμο, ιδίως ως τρόπο για να κερδίσουν το πάνω χέρι μετά από απώλειες στο πεδίο της μάχης. Και ο στρατός, προσθέτουν, που διαθέτει το μεγαλύτερο πυρηνικό οπλοστάσιο στον κόσμο, έχει διερευνήσει μια ποικιλία επιλογών κλιμάκωσης από τις οποίες μπορεί να επιλέξει ο Βλαντίμιρ Πούτιν.
«Οι πιθανότητες είναι λίγες αλλά αυξάνονται», δήλωσε ο Ούλριχ Κουν, ειδικός σε θέματα πυρηνικής ενέργειας στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου και στο Carnegie Endowment for International Peace. «Ο πόλεμος δεν πηγαίνει καλά για τους Ρώσους», παρατήρησε, «και η πίεση από τη Δύση αυξάνεται».
Το σενάριο για χρήση πυρηνικών σε ακατοίκητη περιοχή
Ο Πούτιν θα μπορούσε να ρίξει πυρηνικά σε μια ακατοίκητη περιοχή αντί για στρατεύματα, δήλωσε ο Δρ Κουν. Σε μια μελέτη του 2018, ο ίδιος περιέγραψε ένα σενάριο κρίσης στο οποίο η Μόσχα πυροδότησε μια βόμβα πάνω από ένα απομακρυσμένο τμήμα της Βόρειας Θάλασσας ως ένα τρόπο να σηματοδοτήσει πιο θανατηφόρα πλήγματα που θα ακολουθούσαν.
«Είναι φρικτό να μιλάμε για αυτά τα πράγματα», δήλωσε ο Δρ Κουν σε συνέντευξή του. «Αλλά πρέπει να σκεφτούμε ότι αυτό γίνεται πιθανό».
Η Ουάσινγκτον αναμένει περισσότερες κινήσεις σε επίπεδο πυρηνικών από τον Πούτιν τις επόμενες ημέρες. Η Μόσχα είναι πιθανό να «βασίζεται όλο και περισσότερο στο πυρηνικό αποτρεπτικό της μέσο για να δώσει σήμα στη Δύση και να προβάλλει δύναμη», καθώς ο πόλεμος και οι συνέπειές του αποδυναμώνουν τη Ρωσία, δήλωσε την Πέμπτη στην Επιτροπή Ενόπλων Δυνάμεων της Βουλής των Αντιπροσώπων ο υποστράτηγος Σκοτ Ντ. Μπέριερ, διευθυντής της Υπηρεσίας Πληροφοριών Άμυνας.
Η εφημερίδα επισημαίνει ότι ο Τζο Μπάιντεν ταξιδεύει στις Βρυξέλλες την Πέμπτη για να παραστεί στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ, όπου θα συζητηθεί και η πιθανότητα η Ρωσία να χρησιμοποιήσει χημικά, βιολογικά ή πυρηνικά όπλα.
Ο Τζέιμς Ρ. Κλάπερ Jr., στρατηγός εν αποστρατεία της Πολεμικής Αεροπορίας, ο οποίος διετέλεσε διευθυντής των εθνικών μυστικών υπηρεσιών του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα, δήλωσε ότι η Μόσχα είχε χαμηλώσει τον πήχη για τη χρήση πυρηνικής ενέργειας μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, όταν ο ρωσικός στρατός αποδυναμώθηκε. Σήμερα, πρόσθεσε, η Ρωσία θεωρεί τα πυρηνικά όπλα ως χρηστικά και όχι ως μια αδιανόητη επιλογή.
Για τη Ζαπορίζια
«Δεν τους ένοιαζε», δήλωσε ο Κλάπερ για τον κίνδυνο που υπήρξε τα ρωσικά στρατεύματα να απελευθερώσουν ραδιενέργεια νωρίτερα αυτόν τον μήνα, όταν επιτέθηκαν στον πυρηνικό αντιδραστήρα της Ζαπορίζια – τον μεγαλύτερο όχι μόνο στην Ουκρανία αλλά και στην Ευρώπη. «Προχώρησαν και έριξαν εναντίον του. Αυτό είναι ενδεικτικό της ρωσικής laissez-faire στάσης. Δεν κάνουν τις διακρίσεις που κάνουμε εμείς για τα πυρηνικά όπλα», τόνισε.
Η εφιαλτική προσομοίωση
Στο ίδιο άρθρο σημειώνεται ότι ο παγκόσμιος ανταγωνισμός για τα μικρότερα πυρηνικά όπλα εντείνεται. Αν και τα όπλα αυτά είναι λιγότερο καταστροφικά με βάση τα πρότυπα του Ψυχρού Πολέμου, οι σύγχρονες εκτιμήσεις δείχνουν ότι το ισοδύναμο της μισής βόμβας της Χιροσίμα, αν πυροδοτηθεί στο κέντρο του Μανχάταν, θα σκοτώσει ή θα τραυματίσει μισό εκατομμύριο ανθρώπους.
Το επιχείρημα κατά των όπλων αυτών είναι ότι υπονομεύουν το πυρηνικό «ταμπού» και καθιστούν τις καταστάσεις κρίσης ακόμη πιο επικίνδυνες. Η λιγότερο καταστροφική φύση τους, λένε οι επικριτές, μπορεί να τροφοδοτήσει την ψευδαίσθηση του ατομικού ελέγχου, ενώ στην πραγματικότητα η χρήση τους μπορεί ξαφνικά να εξελιχθεί σε έναν ολοκληρωμένο πυρηνικό πόλεμο.
Μια προσομοίωση που επινοήθηκε από ειδικούς στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον ξεκινά με τη Μόσχα να ρίχνει μια πυρηνική προειδοποιητική βολή, το ΝΑΤΟ απαντά με ένα μικρό πλήγμα και ο πόλεμος που ακολουθεί αποφέρει περισσότερες από 90 εκατομμύρια απώλειες τις πρώτες ώρες.
Καμία συνθήκη ελέγχου των εξοπλισμών δεν ρυθμίζει τον αριθμό για τις μικρότερες πυρηνικές κεφαλές, γνωστές μερικές φορές ως τακτικά ή μη στρατηγικά πυρηνικά όπλα, οπότε οι πυρηνικές υπερδυνάμεις κατασκευάζουν και αναπτύσσουν όσες θέλουν.
Η Ρωσία διαθέτει ίσως 2.000, σύμφωνα με τον Χανς Μ. Κρίστενσεν, διευθυντή του Nuclear Information Project στην Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων, μια ιδιωτική ομάδα στην Ουάσινγκτον. Και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν περίπου 100 στην Ευρώπη, αριθμός που περιορίζεται από τις εσωτερικές πολιτικές διαφωνίες και την πολιτική πολυπλοκότητα της εγκατάστασής τους μεταξύ των συμμάχων του ΝΑΤΟ, οι πληθυσμοί των οποίων συχνά αντιστέκονται και διαμαρτύρονται για την παρουσία των συγκεκριμένων όπλων.
Πυρηνικές κεφαλές σε πυραύλους Iskander ή κρουζ;
Πριν από την εισβολή του ρωσικού στρατού στην Ουκρανία, δορυφορικές εικόνες έδειξαν ότι η Μόσχα είχε αναπτύξει συστοιχίες πυραύλων Iskander στη Λευκορωσία και στα ανατολικά της στο ρωσικό έδαφος. Δεν υπάρχουν δημόσια στοιχεία για το αν η Ρωσία έχει οπλίσει κάποιους από τους Iskander με πυρηνικές κεφαλές.
Ο Νικολάι Σόκοφ, πρώην Ρώσος διπλωμάτης που διαπραγματεύτηκε συνθήκες ελέγχου των εξοπλισμών κατά τη σοβιετική εποχή, δήλωσε ότι πυρηνικές κεφαλές θα μπορούσαν επίσης να τοποθετηθούν σε πυραύλους κρουζ.
Από το εσωτερικό της ρωσικής επικράτειας, είπε, «μπορούν να φτάσουν σε όλη την Ευρώπη», συμπεριλαμβανομένης της Βρετανίας.
Με την πάροδο των ετών, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους στο ΝΑΤΟ προσπάθησαν να ανταγωνιστούν το ρωσικό οπλοστάσιο των μικρότερων πυρηνικών όπλων. Αυτό ξεκίνησε πριν από δεκαετίες, όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες άρχισαν να στέλνουν βόμβες για μαχητικά αεροσκάφη σε στρατιωτικές βάσεις στο Βέλγιο, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Τουρκία και την Ολλανδία. Ο Dr. Κουν σημείωσε ότι η Συμμαχία, σε αντίθεση με τη Ρωσία, δεν διεξάγει ασκήσεις πεδίου που εξασκούν τη μετάβαση από τον συμβατικό στον πυρηνικό πόλεμο.
Πώς θα απαντήσει ο Μπάιντεν;
Δεν είναι σαφές πώς θα αντιδρούσε ο Τζο Μπάιντεν στη χρήση πυρηνικού όπλου από τον Βλαντίμιρ Πούτιν, αναφέρουν οι New York Times. Τα σχέδια πυρηνικού πολέμου είναι ένα από τα πιο βαθιά κρυμμένα μυστικά της Ουάσινγκτον. Οι εμπειρογνώμονες λένε ότι τα σχέδια πολεμικής αντιμετώπισης σε γενικές γραμμές πηγαίνουν από προειδοποιητικές βολές σε μεμονωμένα χτυπήματα έως πολλαπλά αντίποινα και ότι το πιο δύσκολο ερώτημα είναι αν υπάρχουν αξιόπιστοι τρόποι για να αποτραπεί η κλιμάκωση μιας σύγκρουσης.
Ακόμη και ο Κλάπερ, ο πρώην διευθυντής των εθνικών μυστικών υπηρεσιών, δήλωσε ότι δεν είναι σίγουρος για το πώς θα συμβούλευε τον κ. Μπάιντεν εάν ο κ. Πούτιν εξαπέλυε τα πυρηνικά του όπλα.
«Πότε σταματάς;» ρώτησε σχετικά με τα πυρηνικά αντίποινα. «Δεν μπορείς να συνεχίζεις να γυρίζεις και το άλλο μάγουλο. Κάποια στιγμή θα πρέπει να κάνουμε κάτι», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Στο ίδιο άρθρο αναφέρεται η δήλωση της Νίνα Τάνεβαλντ, πολιτικής επιστήμονα στο Πανεπιστήμιο Μπράουν. Η ίδια αναρωτήθηκε αν οι παλιοί τρόποι της πυρηνικής αποτροπής, που τώρα εδράζονται σε κατοχή λιγότερο καταστροφικών όπλων, θα επιτύχει να διατηρήσει την ειρήνη.
«Σίγουρα δεν φαίνεται έτσι σε μια κρίση», είπε…
