Η μικρή Γέβα ζωγραφίζει το περίγραμμα της Ουκρανίας και γεμίζει την έκτασή της με κτίρια – όλα όρθια, όπως ήταν πριν φύγει από τον τόπο της. «Εμείς θα τη χτίσουμε από την αρχή, αρκεί να τελειώσει ο πόλεμος» μας λέει ένας από τους μαθητές, όλα τους παιδιά που έφτασαν στην Αθήνα πριν από λίγες μέρες διωγμένα από τις βόμβες και τους πυραύλους που σφυροκοπούσαν τα σπίτια τους. Στο διπλανό τραπέζι, πιο μεγάλα παιδιά διδάσκονται ουκρανική λογοτεχνία. Πιο πέρα, τα «πρωτάκια» ζωγραφίζουν. Είναι αυτά που υποδέχθηκαν με ένα τραγούδι και ελληνικές και ουκρανικές σημαίες στο χέρι την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου που επισκέφθηκε την Τετάρτη το πρωί το Ουκρανικό Πολιτιστικό και Μορφωτικό Κέντρο «Μπερεγίνια», κοντά στην πλατεία Αττικής, και το σχολείο του. Μέχρι στιγμής πρόκειται για 36 παιδιά 6-16 ετών, αλλά κάθε μέρα όλο και περισσότεροι γονείς φτάνουν στη χώρα μας και επικοινωνούν με τους αρμοδίους του Κέντρου.
Η Τάσα, η Γέβα, ο Αλέξανδρος, ο Ρομάν, η Βερόνικα, ο Μάξιμος συστήθηκαν στην κυρία Σακελλαροπούλου. «Ηρθα από το Κίεβο με τη γιαγιά μου», «ταξίδεψα με τη νονά μου και τα παιδιά της», «ήρθα στη θεία μου, ο μπαμπάς μου έμεινε στην Ουκρανία γιατί πολεμά» της λένε και της διηγούνται τα παιδιά την ιστορία τους. Η Προεδρία της Δημοκρατίας προσέφερε δύο laptop στους μαθητές και γραφική ύλη. Ανεξάρτητα, όμως, από την υλική στήριξη και παράλληλα με αυτήν, η επίσκεψη ήταν ιδιαίτερα σημαντική και για το ηθικό των παιδιών. «Εγώ δεν είδα ποτέ τον Ζελένσκι, ήρθα εδώ και είδα την Πρόεδρο της Ελλάδας» ψιθυρίζει δίπλα μου περήφανη μια μικρούλα.
Εθελοντές ανθρωπιάς
Λίγο μετά την αναχώρηση των επισήμων, η διευθύντρια του Κέντρου Οξάνα Κόζι και η διευθύντρια του Σχολείου Γκαλίνα Κότσουρ δίνουν το σύνθημα για διάλειμμα. Τα παιδιά χαλαρώνουν και αρχίζουν το παιχνίδι ενώ ετοιμάζεται το καθιερωμένο τσάι.
Οπως μας εξηγεί η κυρία Κότσουρ, το σχολείο λειτουργεί εδώ και δύο χρόνια, όμως λόγω COVID ουσιαστικά άνοιξε τον Σεπτέμβριο. Μέχρι την εισβολή των Ρώσων, βοηθούσαν με σαββατιάτικα μαθήματα παιδιά από ουκρανό γονέα, τα οποία έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα και παρακολουθούν ελληνικό σχολείο, να κρατήσουν επαφή με τη γλώσσα και τον πολιτισμό της χώρας. Οι ανάγκες όμως που γέννησε ο πόλεμος, τους έκαναν να οργανωθούν διαφορετικά. Ετσι πλέον κάθε Δευτέρα, Τετάρτη και Παρασκευή 8 εθελόντριες δασκάλες κάνουν μαθήματα στα παιδιά-πρόσφυγες σε 8 τάξεις. «Τρεις από τις καθηγήτριες είναι οι ίδιες πρόσφυγες, μόλις ήρθαν» λέει η κυρία Κότσουρ.
Η διευθύντρια του σχολείου είναι καθηγήτρια Μαθηματικών και ήρθε στην Ελλάδα όπου ζούσε η πεθερά της το 2001 και έκτοτε ζει εδώ. Ενώ συζητούμε, την πλησιάζει μια μικρούλα, την αγκαλιάζει τρυφερά και εκείνη της χαϊδεύει την πλάτη. «Οταν έγραφα τα στοιχεία της, διαπίστωσα ότι είναι από το χωριό μου, το Τσερνόφσκι στη Δυτική Ουκρανία και της το είπα». Ψύχραιμη και τυπική, μας εξηγεί πόσο σημαντική είναι η λειτουργία της δομής τόσο για τα παιδιά όσο και για τις μητέρες που τα συνοδεύουν, μας αναφέρει τι είναι η Μπερεγίνια (μία μυθική μορφή που απεικονίζει μία μητέρα με τεράστια αγκαλιά που τους χωράει όλους), καθώς και τις ανάγκες της προσπάθειάς τους αφού πρόκειται για μη κερδοσκοπική οργάνωση. Μόνο μια φορά λυγίζει η φωνή της, όταν μιλάει για την Βολνοβάχα, πόλη με 100.000 κατοίκους όπου τώρα πια δεν υπάρχει όρθιο ούτε ένα σπίτι. Εκεί ζει ένας γνωστός της και αναρωτιέται αν βρίσκεται στη ζωή μιας και δεν μπορεί να μάθει νέα του.
Χάνουν την παιδική τους ηλικία
Πρόσφυγας που ήρθε στην Ελλάδα πριν από 8 χρόνια από το Ντονέτσκ είναι η ψυχολόγος Ρεγίνα Νασρεντίνοβα που έχει αναλάβει τα group art therapy των παιδιών. Τους ζητεί να ζωγραφίσουν τα συναισθήματά τους. Περιγράφει ζοφερές εικόνες: βόμβες, φωτιά, καμένα, σκοτάδι. Αναφέρεται μάλιστα στη ζωγραφιά μιας μικρούλας που ήρθε με τη μητέρα της στην Ελλάδα – ο πατέρας έμεινε να πολεμήσει στην Ουκρανία. Η εικόνα είναι κομμένη στα δύο: από τη μια τα συναισθήματά της πριν από τον πόλεμο και από την άλλη το τι αισθάνεται τώρα. Από τη μια λιακάδα, «αισθανόμουν ευτυχισμένη και ασφαλής», και από την άλλη σκοτάδι, όλα καμένα, «θέλω να γυρίσω στην πατρίδα μου αλλά δεν μπορώ». «Τα παιδιά επίσης μιλούν για τον Πούτιν», λέει η κυρία Νασρεντίνοβα, «θέλουν να πεθάνει γιατί κατέστρεψε την ευτυχισμένη ζωή τους. Γιατί είχαν μια φυσιολογική παιδική ηλικία. Τώρα ωριμάζουν, χάνουν την παιδική τους ηλικία, πρέπει να ξεκινήσουν μια νέα ζωή, από την αρχή».
«ΒΗΜΑ»-ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ
Εμπρακτη βοήθεια για τα παιδιά-πρόσφυγες
«Είναι πολύ σημαντικό να δώσουμε μια ευκαιρία στα παιδιά να χαρούν τον τόπο που βρέθηκαν μετά τον ξεριζωμό τους. Εχουν εκφράσει την επιθυμία να δουν την Ακρόπολη, να επισκεφθούν μουσεία, το Κέντρο Πολιτσμού «Σταύρος Νιάρχος»… Ομως είμαστε ένα μικρό Κέντρο, δεν έχουμε την οικονομική δυνατότητα να ανταποκριθούμε σε ένα τέτοιο πρόγραμμα». Μετά από αυτή τη συζήτηση «Το Βήμα» επικοινώνησε με τον υφυπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού Νικόλα Γιατρομανωλάκη, μεταφέροντας την επιθυμία των δασκάλων, ο οποίος αμέσως δήλωσε το «παρών», μάλιστα μίλησε αυθημερόν με την υπεύθυνη του σχολείου και το πρώτο ραντεβού για επίσκεψη στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης έκλεισε, με τον ίδιο να παρίσταται στις επισκέψεις που αφορούν τα μουσεία της αρμοδιότητάς του. Ιδια ανταπόκριση υπήρξε από την Εθνική Λυρική Σκηνή, το Εθνικό Θέατρο, που επίσης απευθυνθήκαμε. Ο υπουργός Αμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος δεσμεύθηκε να φέρει προς έγκριση τη φιλοξενία των παιδιών το καλοκαίρι στις κατασκηνώσεις του Αγίου Ανδρέα.
Αλλά και ο δήμαρχος Αθηναίων Κώστας Μπακογιάννης ανταποκρίθηκε αμέσως στο κάλεσμα για βοήθεια, αναλαμβάνοντας ο δήμος το δεκατιανό των μαθητών. Την ίδια ανταπόκριση συναντήσαμε και από την Περιφέρεια Αττικής.
Οποιος, τέλος, θέλει να βοηθήσει το σχολείο που στεγάζεται προς το παρόν στο Ουκρανικό Πολιτιστικό και Μορφωτικό Κέντρο «Μπερεγίνια», μπορεί να απευθυνθεί στα γραφεία τους (Αριστομένους 78) ή στο τηλ. 6947848509.
