Metaverse: Πώς οι επιχειρήσεις αγοράζουν «οικόπεδα» στο ψηφιακό σύμπαν

Πρόσφατα το παράρτημα της κορυφαίας ελεγκτικής εταιρείας PricewaterhouseCoopers (PwC) στο Χονγκ Κονγκ αγόρασε ένα οικόπεδο αντί 10.000 δολαρίων για να επεκτείνει τις επιχειρηματικές της δραστηριότητες. Σε φυσιολογικές συνθήκες η είδηση αυτή δεν θα προκαλούσε καμία εντύπωση, μόνο που στην προκειμένη περίπτωση η συγκεκριμένη επένδυση έγινε στην πλατφόρμα «The Sandbox», μία από τις πιο γνωστές πλατφόρμες metaverse! Τι ζητάει μια κορυφαία εταιρεία στο metaverse και για ποιον λόγο ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις αποφασίζουν να επενδύσουν στο αναδυόμενο τρισδιάστατο ψηφιακό περιβάλλον; Ας δούμε με ποιον τρόπο το metaverse αρχίζει να μετατρέπεται σε ένα πρωτόγνωρο περιβάλλον επενδύσεων.

Οικονομίες metaverse

Το metaverse είναι ένα ολόκληρο ψηφιακό σύμπαν. Υπάρχουν πολλές «πύλες εισόδου» σε αυτό το σύμπαν: τουλάχιστον 24 πλατφόρμες επιτρέπουν να συνδεθούμε με ένα περιβάλλον metaverse. Το metaverse λοιπόν, στο σύνολό του, αποτελείται από παράλληλα ψηφιακά σύμπαντα τα οποία – για την ώρα – δεν συνδέονται μεταξύ τους. Υπάρχουν δύο βασικά πεδία οικονομίας τα οποία επηρεάζονται από την ανάπτυξη του metaverse.

Το πρώτο αφορά την ανάπτυξη του υλικού και του λογισμικού τα οποία επιτρέπουν την πρόσβαση σε περιβάλλον metaverse. Σε αυτό το σκέλος εμπλέκονται εταιρείες-κολοσσοί από τον χώρο της πληροφορικής, των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των ηλεκτρονικών παιχνιδιών.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων εταιρειών είναι η Meta (πρώην Facebook), η Epic Games ή η NVIDIA.

Το δεύτερο σκέλος αφορά την οικονομία η οποία αναπτύσσεται μέσα στο περιβάλλον του metaverse. Η οικονομία αυτή λαμβάνει χώρα στο ψηφιακό περιβάλλον, και μπορεί κανείς να την αντιληφθεί όταν συνδεθεί σε μία από τις πλατφόρμες ενός περιβάλλοντος metaverse.

Blockchain: τα θεμέλια ενός ψηφιακού κόσμου

Ας φανταστούμε ότι ανοίγουμε την οθόνη του υπολογιστή μας για να συνδεθούμε σε ένα περιβάλλον metaverse. Εδώ, θα βρούμε χρήστες της πλατφόρμας οι οποίοι εμφανίζονται με τη μορφή ψηφιακής φιγούρας (avatar), να αγοράζουν ψηφιακά αντικείμενα με κρυπτονομίσματα, όπως το Ethereum ή το Bitcoin. Η λειτουργία των κρυπτονομισμάτων βασίζεται στην τεχνολογία κατανεμημένης εγγραφής, ή αλλιώς blockchain. Η τεχνολογία αυτή διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο για την οικονομία που αναπτύσσεται στο metaverse. Το blockchain μπορεί να χαρακτηριστεί μια βάση δεδομένων η οποία περιλαμβάνει εκατομμύρια καταγραφές. Η βάση αυτή δεδομένων δεν υπάρχει σε έναν συγκεκριμένο υπολογιστή, ούτε σε έναν καθορισμένο αριθμό υπολογιστών τους οποίους κατέχει ένας φορέας ή μια εταιρεία. Αντίθετα, διαμοιράζεται ανάμεσα σε δεκάδες χιλιάδες υπολογιστές ανά τον κόσμο. Κάθε φορά που ένας χρήστης εκτελεί μια συναλλαγή με ένα κρυπτονόμισμα, δημιουργείται μια καταχώριση στη βάση δεδομένων. Η καταχώριση αυτή έχει τη μορφή ενός κρυπτογραφημένου μηνύματος, το οποίο κωδικοποιεί τον εντολέα και τον αποδέκτη της συναλλαγής, καθώς και το είδος της συναλλαγής αυτής. Δημιουργείται έτσι ένα ψηφιακό «κιτάπι», στο οποίο έχουν πρόσβαση χιλιάδες υπολογιστές και το οποίο περιέχει κρυπτογραφημένες τις ακριβείς συναλλαγές των χρηστών του συστήματος.

Από τη στιγμή που πραγματοποιηθεί μια καταχώριση, αυτή δεν μπορεί να αλλοιωθεί, εκτός αν η πλειονότητα των χρηστών αποφασίσει να κάνει κάτι τέτοιο. Κανένας μεμονωμένος χρήστης δεν μπορεί να αλλοιώσει κάποια καταχώριση, αφού κάτι τέτοιο θα γινόταν αντιληπτό αμέσως λόγω της συνεχούς διασταύρωσης των δεδομένων μεταξύ χιλιάδων υπολογιστών. Επιπλέον, οι συναλλαγές οι οποίες βρίσκονται αποθηκευμένες στο σύστημα αυτό δεν μπορούν να χαθούν – όπως θα μπορούσε να γίνει εάν ήταν αποθηκευμένες σε ένα κεντρικό σύστημα υπολογιστών -, αφού η βάση δεδομένων διαμοιράζεται συνεχώς στους υπολογιστές αυτούς. Είναι ενδεικτικό ότι για να εξαφανιστεί αυτή η βάση δεδομένων θα έπρεπε να υπάρξει ταυτόχρονη διακοπή του ρεύματος σε όλον τον πλανήτη. Η υποκλοπή των στοιχείων τα οποία είναι καταχωρισμένα στη βάση δεδομένων είναι και αυτή σχεδόν ανέφικτη, αφού η κρυπτογράφηση κάθε καταχώρισης στην πραγματικότητα εξαρτάται από την προηγούμενη και την επόμενη καταχώριση που έχει πραγματοποιηθεί στο σύστημα, οι οποίες με τη σειρά τους εξαρτώνται από παλαιότερες ή πιο πρόσφατες καταχωρίσεις. Ετσι, για να αποκρυπτογραφήσει κανείς μια καταχώριση, θα πρέπει να επιχειρήσει να κάνει ταυτόχρονα το ίδιο για χιλιάδες καταχωρίσεις, κάτι το οποίο θα γινόταν εύκολα και άμεσα αντιληπτό.

Αποκεντρωμένη οικονομία

Η εξαιρετική ασφάλεια που προσφέρει η τεχνολογία blockchain χρησιμοποιείται λοιπόν για την οικοδόμηση μιας αποκεντρωμένης οικονομίας, η οποία βασίζεται στα κρυπτονομίσματα, τα οποία με τη σειρά τους έχουν μια ανταλλακτική αξία με τα νομίσματα τα οποία χρησιμοποιούνται στην παραδοσιακή οικονομία.

«Η Αποκεντρωμένη Οικονομία, ή αλλιώς «DeFi», είναι μια αναπτυσσόμενη ψηφιακή χρηματοοικονομική υποδομή που στοχεύει στην κατάργηση της ανάγκης έγκρισης των χρηματοοικονομικών συναλλαγών από μια κεντρική αρχή, τράπεζα ή κυβερνητική υπηρεσία» σημειώνει μιλώντας στο ΒΗΜΑ-Science o δρ Θεόφιλος Τζανίδης, ανώτερος λέκτορας Ψηφιακού Μάρκετινγκ στο Πανεπιστήμιο της Δύσης στη Σκωτία, συμπληρώνοντας: «Η οικονομία αυτή είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το blockchain, το αποκεντρωμένο, αμετάβλητο, δημόσιο βιβλίο στο οποίο βασίζονται κρυπτονομίσματα όπως το Bitcoin και το Ethereum, το οποίο επιτρέπει σε όλους τους υπολογιστές (ή κόμβους) ενός δικτύου να διατηρούν αντίγραφο του ιστορικού των συναλλαγών. Καμία οντότητα δεν έχει τον έλεγχο ή δεν μπορεί να χειραγωγήσει το βιβλίο συναλλαγών».

Τίτλοι ιδιοκτησίας στο metaverse

Λόγω της ασφάλειάς του και της αξιοπιστίας του, το σύστημα blockchain χρησιμοποιείται επίσης για την πιστοποίηση της ιδιοκτησίας ψηφιακών αντικειμένων στο περιβάλλον του metaverse. Τα ψηφιακά αυτά περιουσιακά στοιχεία, τα οποία στην αγγλική γλώσσα ονομάζονται non-fungible tokens (NFT), είναι ο πρωταρχικός σύνδεσμος της αποκεντρωμένης οικονομίας με το metaverse. «Ενώ τα NFT χρησιμοποιούν την ίδια τεχνολογία blockchain με τα κρυπτονομίσματα (κυρίως το Ethereum), δεν είναι ένα είδος χρήματος. Κάθε NFT συνδέεται με ένα συγκεκριμένο ψηφιακό αντικείμενο. Το αντικείμενο αυτό μπορεί να είναι, παραδείγματος χάριν, ένα έργο τέχνης (δισδιάστατη ή τρισδιάστατη εικόνα ή βίντεο), υλικό βιντεοπαιχνιδιών ή μουσική. Θα μπορούσαμε να παραλληλίσουμε τα NFT με μια συμβολαιογραφική πράξη για ένα ακίνητο που υπάρχει μόνο σε ένα εικονικό περιβάλλον. Τα NFT λειτουργούν ως μια τέτοια συμβολαιογραφική πράξη και ως εκ τούτου ως γέφυρα ανταλλακτικής αξίας μεταξύ του metaverse, των κρυπτονομισμάτων και κατά συνέπεια της οικονομίας του φυσικού μας κόσμου» εξηγεί ο έλληνας καθηγητής. Οπως αναφέρει ο ίδιος, αυτή ακριβώς η μετατροπή της εικονικής αξίας σε αξία του πραγματικού κόσμου οδηγεί τις επιχειρήσεις να δραστηριοποιηθούν στο metaverse και καθιστά την αποκεντρωμένη οικονομία – ή αλλιώς DeFi – κύρια πύλη των επιχειρήσεων στο metaverse.

Αγοράζοντας ένα οικόπεδο

Πώς μπορούν όμως οι επιχειρήσεις να δραστηριοποιηθούν στο metaverse; Μια βασική προϋπόθεση για την επιχειρηματική δραστηριότητα φαίνεται να είναι η κατοχή ενός οικοπέδου. Τα οικόπεδα αυτά, τα οποία έχουν τη μορφή NFT, μπορούν έπειτα να χρησιμοποιηθούν όπως ακριβώς χρησιμοποιείται και ένα οικόπεδο στον φυσικό κόσμο: μπορεί κανείς να χτίσει ένα κατάστημα το οποίο οι χρήστες θα επισκέπτονται για να αγοράζουν προϊόντα, να δημιουργήσει έναν χώρο για συναυλίες ή μια αίθουσα όπου θα παρουσιάζονται εκθέσεις έργων τέχνης. Φυσικά, ίσως ακόμη να φαντάζει παράξενη η απόφαση μιας εταιρείας να αγοράσει ένα ψηφιακό οικόπεδο, σε ένα περιβάλλον το οποίο δεν έχει καν καθιερωθεί στην καθημερινότητα των ανθρώπων. Ωστόσο, τα ψηφιακά οικόπεδα του metaverse έχουν ήδη αρχίσει να αποκτούν αξία, ακολουθώντας βασικούς νόμους της αγοράς. «Στον φυσικό κόσμο, η αξία των σπάνιων περιουσιακών στοιχείων, όπως τα ακίνητα, αυξάνεται λόγω των προοπτικών της εκάστοτε περιοχής. Οταν η ακίνητη περιουσία βρίσκεται κοντά σε υποδομές και υπηρεσίες, αποκτά μεγαλύτερη αξία. Λόγω της εγγύτητας αυτής, οι πόλεις και οι βιομηχανικοί κόμβοι «παράγουν» ακριβά ακίνητα και οι επενδυτές εξισορροπούν το αυξημένο κόστος της γης αυξάνοντας την πυκνότητα και ανεγείροντας πανύψηλες κατασκευές» σημειώνει ο καθηγητής.

Δημιουργία αξίας… εκ του μηδενός

Κατά τρόπο αντίστοιχο, δημιουργείται αξία στο εικονικό περιβάλλον: ένας χρήστης θα προτιμήσει να αγοράσει ένα οικόπεδο για την επιχειρηματική του δραστηριότητα το οποίο θα είναι στο κέντρο των δραστηριοτήτων παρά σε μια περιοχή όπου η παρουσία των χρηστών (μέσω των avatars) είναι λιγότερο συχνή. «Είναι σαν να έχουμε ένα γραφείο σε ένα υπέροχο περιβάλλον. Οι άνθρωποι αγοράζουν ακίνητα σε προνομιούχες περιοχές προκειμένου να κατασκευάσουν ένα συναρπαστικό οικονομικό μέλλον και να ξεκινήσουν επιχειρήσεις στο metaverse. Μια καφετέρια ή ένα εξαιρετικό μπαρ, ένα μουσείο, έναν χώρο για την πραγματοποίηση εκδηλώσεων, την ψυχαγωγία των επισκεπτών ή την έκθεση δυνητικών πελατών σε νέες εμπειρίες» σημειώνει ο καθηγητής. Ενας καθοριστικός παράγοντας για τη διαμόρφωση της αξίας των οικοπέδων είναι η σπανιότητα, η οποία προκύπτει, κατ’ αρχάς, λόγω της φύσης των NFT, καθένα από τα οποία είναι μοναδικό, μη ανταλλάξιμο (δηλαδή δεν ισοδυναμεί με κανένα άλλο NFT) και ανήκει αποκλειστικά στον ιδιοκτήτη του. «Παρόλο που είναι μη ρεαλιστικό να περιμένουμε οι τιμές της εικονικής γης να αντιστοιχούν στις τιμές της γης του πραγματικού κόσμου, έννοιες όπως η αποκλειστικότητα μπορεί να έχουν θετικό αντίκτυπο στην αντίληψη της αξίας και, ως εκ τούτου, να συμβάλουν στην αύξηση της αξίας που συνδέεται με την τεχνητά σπάνια γη στον εικονικό κόσμο» εξηγεί ο καθηγητής.

Η σπανιότητα προκύπτει και από δύο ακόμη παράγοντες: Αφενός, επειδή ο αριθμός των ψηφιακών εκτάσεων έχει περιοριστεί με τεχνητό τρόπο. Ενδεικτικά, σε μια πλατφόρμα metaverse η οποία ονομάζεται «Decentraland» διατίθενται 90.000 ψηφιακά κτήματα προς πώληση. Αφετέρου, η σπανιότητα διαμορφώνεται και από διάφορους τεχνικούς περιορισμούς που υπάρχουν στο σύστημα blockchain αυτό καθαυτό. Ο αριθμός των συναλλαγών τις οποίες μπορεί να επεξεργαστεί το σύστημα δεν είναι απεριόριστος. Οι περιορισμοί αυτοί μειώνουν τον αριθμό των εφικτών καταγραφών στο σύστημα, αυξάνοντας τη σπανιότητα.

Επενδύσεις σε έναν νέο ψηφιακό κόσμο

Αφού σκιαγραφήσαμε τα θεμέλια του οικονομικού συστήματος του metaverse, ας κάνουμε μια βόλτα στα καταστήματα τα οποία μπορούμε να επισκεφθούμε εάν συνδεθούμε σε ένα περιβάλλον metaverse. Στην πλατφόρμα «The Sandbox» θα βρούμε την έπαυλη του αμερικανού ράπερ Snoop Dogg. Η έπαυλη αυτή είναι ένα ψηφιακό δίδυμο της πραγματικής έπαυλης του τραγουδοποιού, η οποία βρίσκεται στην περιοχή Diamond Bar στην Καλιφόρνια. Στην ψηφιακή έπαυλη σχεδιάζεται να διοργανώνονται πάρτι, στα οποία θα μπορεί να έχει πρόσβαση ένας περιορισμένος αριθμός χρηστών. Στην ίδια περιοχή σχεδιάζεται να δημιουργηθεί και μια μεγάλη λεωφόρος όπου θα διοργανώνονται συναυλίες. Είναι ενδεικτικό ότι για να αγοράσει κανείς ένα οικόπεδο δίπλα στην ψηφιακή έπαυλη του Snoop Dogg θα πρέπει να διαθέσει 450.000 δολάρια. Η PwC αγόρασε το οικόπεδό της στην ίδια πλατφόρμα, με σκοπό να δημιουργήσει έναν χώρο όπου οι χρήστες θα μπορούν να επωφελούνται από κάποιες συμβουλευτικές υπηρεσίες της εταιρείας.

Στην πλατφόρμα «Decentraland», μπορούμε να βρούμε το Samsung 837X, ένα ψηφιακό κατάστημα της Samsung, το οποίο είναι το ψηφιακό δίδυμο ενός κεντρικού καταστήματος της εταιρείας στη Νέα Υόρκη. Στο κατάστημα αυτό οι χρήστες θα μπορούν να παρακολουθήσουν παρουσιάσεις προϊόντων, καθώς επίσης να αποκτήσουν κάποια προϊόντα NFT. Στην ίδια πλατφόρμα μπορούμε να βρούμε επίσης έναν χώρο ο οποίος ανήκει στην τράπεζα JP Morgan, η οποία, όπως αναφέρει σε σχετική ανακοίνωση, αναζητεί «καινούργιους τρόπους αλληλεπίδρασης» με τους πελάτες της. Τέλος, ο οίκος μόδας Balenciaga έχει φτιάξει το δικό της υποκατάστημα στο παιχνίδι «Fortnite», το οποίο επίσης είναι ένα περιβάλλον metaverse. Εκεί, οι χρήστες μπορούν να αγοράσουν ψηφιακά ρούχα για να ντύσουν τους ψηφιακούς χαρακτήρες (τα avatars) σε πρωτότυπα σχέδια! Αντίθετα, ο οίκος μόδας Gucci έχει ξεκινήσει συνεργασία με το παιχνίδι «Roblox».

Εάν σκοπεύετε λοιπόν να επενδύσετε στο metaverse, θα πρέπει να γίνετε λιγότερο διστακτικοί: οι νόμοι της αγοράς έχουν αρχίσει ήδη να εφαρμόζονται στον καινούργιο ψηφιακό κόσμο και οι τιμές αναμένεται σύντομα να φτάσουν στα ύψη!

Τα «σπίτια» των χρηστών

Στην πρώτη γενιά του Διαδικτύου, θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε ότι οι ιστοσελίδες αποτελούσαν το «σπίτι» των χρηστών. Στη δεύτερη γενιά του Διαδικτύου, το αντίστοιχο σπίτι είναι οι λογαριασμοί μας στα κοινωνικά δίκτυα. Στο Web 3.0, το σπίτι μας θα είναι ένα εικονικό ακίνητο στο metaverse.

Εικονικά κτήματα για ευφάνταστες χρήσεις

Αν και πολλοί χρήστες σπεύδουν να αγοράσουν ψηφιακά οικόπεδα στο metaverse, η χρήση που θα µπορούσαν να έχουν αυτά δεν είναι ακόµη απολύτως ξεκάθαρη. Οπως εξηγεί ο δρ Θεόφιλος Τζανίδης, υπάρχουν πρωτότυπα εγχειρήµατα σε αυτή την κατεύθυνση, ένα από τα οποία είναι η δηµιουργία ψηφιακής γης µε στόχο την ευαισθητοποίηση των χρηστών µιας πλατφόρµας metaverse, οι οποίοι καλούνται να στηρίξουν οικονοµικά συγκεκριµένα εγχειρήµατα: «Πρόσφατα συνεργαστήκαµε µε πρεσβευτές του ΟΗΕ για την αγορά εικονικών ακινήτων στο “Decentraland”, τα οποία αντιστοιχούν σε πραγµατική γη σε βιοτόπους απειλούµενων ειδών ή σε τοποθεσίες τις οποίες αυτόχθονες πληθυσµοί επιχειρούν να διατηρήσουν. Σε αυτό το παράδειγµα, η ιδιοκτησία του NFT χρησιµοποιείται για φιλανθρωπικούς σκοπούς» αναφέρει ο καθηγητής.

Διαφορετικά οράματα σε ένα παιχνίδι ισορροπιών

Η ανάπτυξη των τεχνολογιών οι οποίες χρησιμοποιούνται στο metaverse βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε εταιρείες που διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στις υπηρεσίες πληροφορικής. Οι εταιρείες αυτές «ποντάρουν» σε διαφορετικές προσεγγίσεις. Η μία προσέγγιση (decentralized) θέλει το metaverse να βασίζεται σε αποκεντρωμένα συστήματα συναλλαγών και σε τεχνολογίες όπως το blockchain οι οποίες καθιστούν εφικτή την απουσία μεσαζόντων. Η άλλη προσέγγιση (centralized) εστιάζει στην ύπαρξη μιας κεντρικής πλατφόρμας η οποία θα ρυθμίζει τη δραστηριότητα των χρηστών, ενώ οι τελευταίοι δεν θα έχουν τη δυνατότητα να παρέμβουν στη λειτουργία της. Ποια από τις δύο προσεγγίσεις θα επικρατήσει; Κανένας δεν μπορεί να γνωρίζει ακόμη. Οι επενδύσεις των εταιρειών στις επί μέρους πλατφόρμες βοηθούν την πλάστιγγα να γείρει υπέρ της μιας ή της άλλης προσέγγισης. Ετσι, σε λίγα χρόνια θα αρχίσουν να αναδεικνύονται οι νικητές από αυτό το παιχνίδι ισορροπιών.