Στην κατηγορηματική διάψευση όλων των εκλογικών σεναρίων των προηγούμενων ημερών επιμένει εμφατικά το Μέγαρο Μαξίμου, καθώς σε μείζονα προτεραιότητα του Κυριάκου Μητσοτάκη αναδεικνύεται η ενίσχυση της αξιοπιστίας της κυβέρνησης, υπό την πολλαπλή πίεση της νέας κρίσης.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει ήδη διαμορφώσει ένα διαφορετικό περιβάλλον, με επιπτώσεις σε όλα τα δυνατά πεδία, από το κόστος της ενέργειας και την έκρηξη του πληθωρισμού, έως τις ανησυχίες για την ενδεχόμενη επισιτιστική κρίση στην περιοχή της Αφρικής, τις νέες προσφυγικές ροές και τις εξελίξεις στα εθνικά θέματα.
Πολιτικές πρωτοβουλίες
Υπό αυτό το πρίσμα, στο Μέγαρο Μαξίμου συζητείται ήδη η αναγκαιότητα της ανάληψης πολιτικών πρωτοβουλιών, ώστε ο Πρωθυπουργός να περιγράψει τις προτεραιότητες της κυβέρνησης και τα νέα πολιτικά δεδομένα, τα οποία διαμορφώνουν οι καταιγιστικές εξελίξεις στο πολεμικό και γεωπολιτικό μέτωπο.
Στενοί συνομιλητές του Πρωθυπουργού ασπάζονται αυτές τις εισηγήσεις και εκτιμούν ότι η κυβέρνηση και ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης οφείλουν σε αυτή τη συγκυρία να αναδείξουν την πολιτική τους υπεροχή και να καλέσουν τις πολιτικές δυνάμεις να τοποθετηθούν.
Πώς διαβάζουν τις δημοσκοπήσεις
Αξιοσημείωτο στοιχείο της περιόδου είναι ότι στελέχη του Μεγάρου Μαξίμου αξιολογούν με έναν ιδιαίτερο τρόπο τα ευρήματα των τελευταίων δημοσκοπήσεων. Οπως λένε, σημασία πλέον δεν φαίνεται να έχει το προβάδισμα της κυβέρνησης έναντι του ΣΥΡΙΖΑ ή αν το ΠαΣοΚ ανεβαίνει ή μένει στάσιμο, αλλά η παρατήρηση ότι αρχίζουν να εμφανίζουν μία, περιορισμένη έστω αλλά όχι ασήμαντη, τάση ενίσχυσης πολιτικές δυνάμεις από τον χώρο της άκρας Δεξιάς και Αριστεράς, ή η Ελληνική Λύση και οι ομοϊδεάτες της.
Κατά την εκτίμηση του Μεγάρου Μαξίμου, η τάση αυτή οφείλει να μελετηθεί και να αξιολογηθεί, καθώς μία επιβεβαίωσή της στην κάλπη θα μπορούσε να προξενήσει ανατροπές ή πάντως νέες συνθήκες στους πολιτικούς συσχετισμούς και στις εκδηλώσεις δυσαρέσκειας των πολιτών.
Υπό την επίδραση τέτοιων εκτιμήσεων θεωρείται από τις ίδιες πηγές αναγκαία μία δημόσια παρέμβαση του Πρωθυπουργού, μέσω της οποίας να περιγραφεί και να εξηγηθεί η «νέα εποχή» και η θέση της χώρας σε αυτήν, για την οποία ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε μιλήσει κατά την πρόσφατη συνάντησή του με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου.
«Δεν είναι δυνατόν να κάνεις εκλογές»
Σε ό,τι αφορά τα σενάρια πρόωρης προσφυγής στις κάλπες, προκειμένου να αξιοποιηθεί εκλογικά το ηγετικό προφίλ του Πρωθυπουργού και η συσπείρωση γύρω από την κυβέρνηση εν μέσω πολεμικής κρίσης, συνομιλητές του Κυριάκου Μητσοτάκη επιμένουν: «Εν μέσω πολέμου δεν είναι δυνατόν να προκηρύξεις εκλογές, γνωρίζοντας μάλιστα ότι έτσι θα ανοίξει τουλάχιστον ένα δίμηνο αβεβαιότητας και εκκρεμότητας και ενώ μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης εκλογικής αναμέτρησης η χώρα θα διοικείται από μία υπηρεσιακή κυβέρνηση».
Αντίστοιχη επιχειρηματολογία επιστρατεύεται και για την απόρριψη του σεναρίου για εκλογές το φθινόπωρο, αφού η ίδια περίοδος εκκρεμότητας απλώς θα μετατεθεί για λίγους μήνες.
Υπό αυτές τις συνθήκες και παρά το γεγονός ότι και στην ΚΟ της ΝΔ είναι διάχυτη η αίσθηση ότι η προεκλογική περίοδος έχει ξεκινήσει, ως η πολιτικά πλέον λογική επιλογή για τον χρόνο των εκλογών θεωρείται η επόμενη άνοιξη, με τις πιθανότητες να συγκεντρώνονται στον Μάρτιο του 2023. Κατά τα όσα αναφέρουν κυβερνητικές πηγές, με αυτόν τον χρονικό ορίζοντα η κυβέρνηση και ο Πρωθυπουργός θα έχουν την ευκαιρία να πείσουν για την αξιοπιστία τους, την αποτελεσματικότητα στη διαχείριση κρίσεων, ακόμη και να παραδεχθούν και να αναγνωρίζουν λάθη και παραλείψεις.
Τακτικό προβάδισμα στην κυβέρνηση
Σύμφωνα με αυτές τις εκτιμήσεις, μία τέτοια στρατηγική προσφέρει τακτικό προβάδισμα στην κυβέρνηση, ενώ μία διαφορετική επιλογή και η προσφυγή σε πρόωρες εκλογές θα μπορούσε να τη φέρει αντιμέτωπη με κριτική για πολιτικό καιροσκοπισμό και ανάληψη αχρείαστου ρίσκου, σε μία περίοδο πολλαπλών κινδύνων όλα τα μέτωπα, από την οικονομία και την ακρίβεια, έως τα εθνικά θέματα.
Ιδιαίτερη αξία έχει πάντως το γεγονός ότι ενώ ταυτόχρονα με τις διαψεύσεις των εκλογικών σεναρίων απορρίπτονται και οι εισηγήσεις για αλλαγή του εκλογικού νόμου, υπάρχουν κορυφαία στελέχη τα οποία δεν διστάζουν να χαρακτηρίσουν «λάθος» το κλιμακωτό μπόνους του νέου εκλογικού νόμου, ή ακόμη και την ψήφο των αποδήμων, για την οποία έχουν εγγραφεί στους καταλόγους μόλις 2.500 ομογενείς, οι οποίοι όμως θα εκλέξουν δύο βουλευτές.
Το σχέδιο έξι σημείων Μητσοτάκη και οι παρεμβάσεις στο φυσικό αέριο
Η προσοχή του Κυριάκου Μητσοτάκη παραμένει στραμμένη στο Ουκρανικό και στην Ευρώπη, όπου οι εξελίξεις σε δύο πεδία διαμορφώνουν ένα σύνθετο περιβάλλον.
Από τη μία πλευρά, στην Αθήνα υποδέχθηκαν με ανακούφιση τη συνέχιση των προγραμμάτων αγοράς ομολόγων από την ΕΚΤ και την παράταση της κατ’ εξαίρεση συμμετοχής της Ελλάδας σε αυτά. Η εξέλιξη μετριάζει σε κάποιον βαθμό τις ανησυχίες για τις αυξήσεις του κόστους δανεισμού και πάντως εκτιμάται ως μία παράμετρος η οποία προσφέρει ένα περιθώριο χρόνου στην κυβέρνηση.
Από την άλλη πλευρά, δεν λείπει ο προβληματισμός της ηγεσίας της κυβέρνησης για τις παραδοσιακές καθυστερήσεις στη λήψη των ευρωπαϊκών αποφάσεων και ειδικότερα σε αυτή τη συγκυρία σε ό,τι αφορά το σχέδιο των έξι σημείων, το οποίο κατέθεσε ο Πρωθυπουργός για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και την ελληνική διεκδίκηση για την εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από τους δημοσιονομικούς κανόνες.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξέφρασε την ικανοποίησή του την περασμένη Παρασκευή, κατά τη συνέντευξη Τύπου έπειτα από τη Σύνοδο των Βερσαλλιών, για το γεγονός ότι περιλήφθηκε στα συμπεράσματα η πρότασή του για την ανάγκη παρεμβάσεων στη χονδρική αγορά προμήθειας φυσικού αερίου της Ευρώπης, σημειώνοντας μεταξύ άλλων ότι έχουν πάψει να λειτουργούν οι κανόνες της αγοράς.
Παράλληλα, ανέφερε ότι ζήτησε προτάσεις και για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, στην οποία οι τιμές καθορίζονται από εκείνες του φυσικού αερίου. Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε πάντως ο Πρωθυπουργός στη βούληση των κρατών-μελών της Ενωσης να μειώσουν την εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο «όσο το δυνατόν συντομότερα». Σε αυτό το πλαίσιο επισήμανε τη στρατηγική διεύρυνσης των προμηθειών υγροποιημένου αερίου (LNG), τονίζοντας και τον κομβικό ρόλο των ελλήνων πλοιοκτητών στο δίκτυο μεταφοράς.
Παράλληλα, αναφέρθηκε στην ανάγκη επιτάχυνσης των διαδικασιών εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων στη ΝΑ Μεσόγειο και στο αίτημα για την απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης των ΑΠΕ, με ευρωπαϊκές παρεμβάσεις και αποφάσεις. «Πρέπει να τρέξουμε πιο γρήγορα» είπε εμφατικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Ωστόσο, συμπλήρωσε και ότι δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι οι προτάσεις αυτές θα υιοθετηθούν σύντομα, προσθέτοντας πάντως ότι τα περισσότερα κράτη-μέλη τις βλέπουν θετικά.
«Εξυπνα» μέτρα στήριξης και όχι οριζόντια
Ως προς τις παρεμβάσεις σε εθνικό επίπεδο, ο Πρωθυπουργός προανήγγειλε χθες ένα νέο πακέτο μέτρων που σήμερα ανακοινώθηκε επίσημα από το οικονομικό του επιτελείο, υπογραμμίζοντας όμως ότι θα πρόκειται για «έξυπνους τρόπους στήριξης και όχι για οριζόντια μέτρα» και ότι «οι πιο ωφελημένοι θα είναι οι πιο αδύναμοι».
Από το Μέγαρο Μαξίμου εκφράζεται η ελπίδα ότι στη Σύνοδο Κορυφής στις 24-25 Μαρτίου θα δοθούν κάποιες σαφείς ενδείξεις για τη διάθεση της Ενωσης να κινηθεί αποτελεσματικά σε αυτά τα πεδία, υπό την προϋπόθεση για μία ακόμη φορά ότι θα καμφθούν οι ενστάσεις της Γερμανίας και της Ολλανδίας. Οπως σημειώνουν κυβερνητικές πηγές, αυτό το φαινόμενο πολιτικής προμνησίας (déjà vu), κατ’ αντιστοιχία των όσων είχαν συμβεί στην κρίση της πανδημίας, δεν ματαιώνει την αισιοδοξία, αλλά επιβάλλει την υπομονή και τη συγκράτηση των προσδοκιών σε ρεαλιστικά επίπεδα.
Ο ίδιος ο Πρωθυπουργός είπε σχετικά την περασμένη Παρασκευή ότι η συζήτηση θα αργήσει να ολοκληρωθεί. Κατά πληροφορίες, η συζήτηση των ηγετών για τη χρηματοδότηση των δαπανών άμυνας και ενέργειας αφορούσε ποσά της τάξεως των 2 τρισ. ευρώ, μεταξύ άλλων και μέσω της έκδοσης κοινού χρέους. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ωστόσο δήλωσε ότι είναι πολύ νωρίς να πούμε ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μία δεύτερη εκδοχή του NextGenerationEU. Πάντως, μεταξύ όλων των άλλων υπογράμμισε και τη συντονισμένη δράση των κρατών-μελών του Νότου και προανήγγειλε συνάντηση που θα πραγματοποιηθεί στη Ρώμη, μεταξύ Ελλάδας, Ιταλίας, Γαλλίας, Ισπανίας, πριν από την επόμενη Σύνοδο Κορυφής.
Σε εκκρεμότητα η επίσκεψη στην Ουάσιγκτον
Παράλληλα με την επαγρύπνηση στο πεδίο της οικονομίας, η προσοχή του Μεγάρου Μαξίμου είναι στραμμένη στις δραματικές και διαρκείς γεωπολιτικές ανακατατάξεις.
Τα νέα στρατόπεδα, όπως αυτά διαμορφώνονται, προσδίδουν νέα σημασία στη θέση της Ελλάδας και στον ρόλο της στο ΝΑΤΟ ή στα σχήματα των επί μέρους συνεργασιών. Από το περιβάλλον του Κυριάκου Μητσοτάκη επανέρχεται το ζήτημα της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης, στο οποίο είναι διαπιστωμένη η σύμπνοια με τη Γαλλία.
Ομως την ίδια στιγμή δεν κρύβονται και οι προβληματισμοί ως προς το τι θα σημάνει σε αυτή τη διαδικασία ο επανεξοπλισμός της Γερμανίας, αλλά και η ενίσχυση της ρόλου της Μεγάλης Βρετανίας στο ΝΑΤΟ, έπειτα από την απομάκρυνσή της από την Ευρώπη.
Υπό το πρίσμα αυτών των αναζητήσεων, αξιολογείται σε νέα βάση η σχέση με την Τουρκία, δεδομένου ότι μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία ο Ταγίπ Ερντογάν έχει επανακάμψει ως συνομιλητής της Δύσης. Την ίδια στιγμή, τα νέα δεδομένα κρατούν σε εκκρεμότητα το ταξίδι του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Ουάσιγκτον για μία συνάντηση με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν.
Η ημερομηνία της 25ης Μαρτίου που κάποια στιγμή είχε αναφερθεί, έχει σβηστεί από την ατζέντα, καθώς ο Πρωθυπουργός θα συμμετέχει στην κρίσιμη Σύνοδο Κορυφής, ενώ το ενδεχόμενο να γίνει η επίσκεψη τον Απρίλιο δεν επιβεβαιώνεται προς το παρόν.
