Καταλυτική για την πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης κρίνεται η αυριανή ημέρα, εν μέσω των έντονων ανησυχιών, που έχει προκαλέσει η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία: ξεκινά η Σύνοδος Κορυφής με μια πολύ καθοριστική ατζέντα, και παράλληλα συνεδριάζει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, προκειμένου να καθορίσει τη νομισματική της πολιτική.
Σε μια από τις πιο κρίσιμες Συνόδους Κορυφής των τελευταίων ετών, οι ηγέτες της ΕΕ αναμένεται να λάβουν μια σειρά από γενναίες αποφάσεις, και σύμφωνα με πληροφορίες θα μελετήσουν την πρόταση για την έκδοση ενός ευρωομολόγου πολλών δισεκατομμυρίων, ως ανάχωμα στην ενεργειακή κρίση.
Το πλάνο αυτό έρχεται μόλις ένα χρόνο αφότου η Ευρωπαϊκή Ένωση δρομολόγησε ένα πακέτο έκτακτης ανάγκης 1,8 τρισεκατομμυρίων ευρώ, το οποίο υποστηρίζεται από κοινό χρέος για τη χρηματοδότηση των προσπαθειών των κρατών μελών να αντιμετωπίσουν την πανδημία.
Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι εξακολουθούν να επεξεργάζονται τις λεπτομέρειες για το πώς θα μπορούσαν να λειτουργήσουν οι κοινές ομολογίες, καθώς και το ύψος των χρημάτων που πρέπει να συγκεντρωθούν.
Εκδότης των νέων ομολόγων αναμένεται να είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και εκτιμάται ότι θα βασίζεται στη δομή διοχέτευσης πόρων των έκτακτων κοινωνικών ευρωπαϊκών προγραμμάτων που δημιούργησε η πανδημία όπως για παράδειγμα το SURE για την απασχόληση ή και το επενδυτικό ταμείο NextGenerationEU.
Η ελληνική πρωτοβουλία
Στην αυριανή σύνοδο κορυφής αναμένεται να τεθεί και το ελληνικό «Σχέδιο έξι Σημείων» για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και των επιπτώσεων που θα έχει επιχειρήσεις και νοικοκυριά, όπως το πρότεινε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης με επιστολή που απέστειλε στην πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Ειδικότερα τα έξι σημεία που προτείνει η ελληνική κυβέρνηση είναι τα εξής:
1. Πλαφόν Τιμών: Πλαφόν στις τιμές του Ταμείου Μεταφοράς Τίτλων, το οποίο θα έχει ως σημείο αναφοράς την ιστορικά υψηλότερη τιμή αερίου πριν από την κρίση
2. Ημερήσιο Όριο Τιμών ως Προστατευτικό Μέτρο: Ένα εύρος διακύμανσης στις τιμές του Ταμείου Μεταφοράς Τίτλων, για παράδειγμα της τάξεως του +/- 10%
3. Καθορισμός Τιμών σε περίπτωση Έκτακτης Ανάγκης: Καθορισμός τιμών στο Ταμείο Μεταφοράς Τίτλων, ως μέτρο έκτακτης ανάγκης στην περίπτωση που υπάρξουν ανακοινώσεις που αφορούν τις ροές φυσικού αερίου μέσω αγωγών από τη Ρωσία
4. Πλαφόν στο Κέρδος: Πλαφόν στο μικτό περιθώριο κέρδους στην χονδρική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, για παράδειγμα της τάξεως του 5%, βάσει της παρακολούθησης του κόστους παραγωγής από τους ρυθμιστές της αγοράς και το Σταθμισμένο Κόστος Παραγωγής Ενέργειας (LCOE) στις μονάδες παραγωγής.
5. Εμπόριο με Φυσική Παράδοση: Θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο να επιτραπεί, η επιλογή για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, που θα επιτρέπει τις συναλλαγές μόνο με φυσική παράδοση.
6.Ενίσχυση Ρευστότητας: Αύξηση της ρευστότητας στην αγορά φυσικού αερίου συνδέοντας τις αγορές ΗΠΑ/ ΕΕ/ Ασίας. Για παράδειγμα, ενισχύοντας τη συνεργασία με την Κίνα όσον αφορά τα φορτία Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG), με πιθανό πλαφόν στο κόστος μεταφοράς για να εξουδετερωθούν κίνητρα κερδοσκοπίας.
Τα διλήμματα της ΕΚΤ
Αύριο συνεδριάζει και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία δεδομένων των εξελίξεων, έχει πολλούς λόγους να διατηρήσει μια πιο προσεκτική στάση.
Και μάλιστα, αναλυτές αναφέρουν ότι, οι ευρωπαίοι τραπεζίτες θα περιμένουν να δουν πώς θα εξελιχθεί η κρίση προτού δεσμευτούν για οποιεσδήποτε ουσιαστικές αλλαγές στη νομισματική πολιτική.
Από την άλλη πλευρά, ο πληθωρισμός στη ζώνη του ευρώ συνεχίζει να αυξάνεται επιθετικά. Η νέα άνοδος των τιμών των εμπορευμάτων και η περαιτέρω διαταραχή στις αλυσίδες εφοδιασμού που προκλήθηκε από την κρίση σημαίνει ότι οι κίνδυνοι για την αύξηση των τιμών παραμένουν σταθερά ανοδικοί.
Τα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν την περασμένη εβδομάδα έδειξαν ότι ο πληθωρισμός βάσει του ΕνΔΤΚ ξεπέρασε και πάλι τις προσδοκίες τον Φεβρουάριο, εκτινασσόμενος στο υψηλό ρεκόρ 5,8%.
Αλλαγή πλεύσης
Κι ενώ πριν ξεσπάσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, οι αναλυτές ανέμεναν μια πιο επιθετική στροφή στην πολιτική της ΕΚΤ, σήμερα οι εκτιμήσεις συνηγορούν σε μια πιο ήπια προσέγγιση. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται βέβαια, τόσο για το πεδίο των τιμών, όσο και τις προοπτικές της ανάπτυξης.
Κι αυτή η πιο ήπια προσέγγιση έχει αρχίσει να αποτυπώνεται στις δηλώσεις αξιωματούχων της ΕΚΤ.
Το μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου, Φάμπιο Πανέτο σημείωσε ότι «δεν θα ήταν συνετό να δεσμευτούμε εκ των προτέρων για μελλοντικά μέτρα πολιτικής έως ότου οι συνέπειες από την τρέχουσα κρίση γίνουν σαφέστερες».
Αλλά, ακόμη και μερικά από τα πιο επιθετικά μέλη, συμπεριλαμβανομένου του διοικητή της Εθνικής Τράπεζας της Αυστρίας, Ρόμπερτ Χόλτσμαν, σηματοδοτούν μια προσεκτική προσέγγιση .
Ο Χόλτσμαν είπε την περασμένη εβδομάδα ότι ενώ η τράπεζα προχωρά ξεκάθαρα προς την εξομάλυνση της πολιτικής, αυτή η διαδικασία «μπορεί τώρα να καθυστερήσει κάπως».
Διάσταση απόψεων
Τι μπορούμε λοιπόν να περιμένουμε από την ΕΚΤ αυτή την εβδομάδα; Αναμένεται ότι θα υπάρξει έντονη συζήτηση και σημαντική διάσταση απόψεων μεταξύ των υπευθύνων χάραξης πολιτικής ως προς το πώς θα προχωρήσουν υπό το φως της αβεβαιότητας που δημιουργήθηκε από τη σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας.
Και αυτό κάνει τη συνάντηση της Πέμπτης μια από τις πιο δύσκολες το τελευταίο διάστημα.
Δεν αποκλείεται μάλιστα, να αποφασιστεί ότι οι όποιες αποφάσεις θα καθυστερήσουν μέχρι την επόμενη συνεδρίαση του Απριλίου.
Τα πρακτικά της προηγούμενης συνεδρίασης
Αν και κατά την προηγούμενη συνεδρίαση της ΕΚΤ ουδείς μπορούσε να προβλέψεις τις εξελίξεις στην Ουκρανία, εν τούτοις τα πρακτικά που δημοσιεύτηκαν την περασμένη εβδομάδα μπορούν να δώσουν μια γεύση για το κλίμα που επικρατεί στους κόλπους της κεντρικής τράπεζας του ευρώ.
Και εξήγησαν αυτό κατά κόρον γράφτηκε ότι η Τράπεζα άλλαξε την επικοινωνία της και έγινε πιο επιθετική. Τα πρακτικά δείχνουν μια αυξανόμενη προθυμία για έναρξη της ομαλοποίησης της νομισματικής πολιτικής στη συνεδρίαση του Μαρτίου.
Όπως αναφέρουν τα πρακτικά: «κοιτάζοντας πέρα από βραχυπρόθεσμα, η ανάπτυξη είναι πιθανό να ανακάμψει ισχυρά κατά τη διάρκεια του 2022, λόγω της ισχυρής εγχώριας ζήτησης, της παγκόσμιας ανάκαμψης και της συνεχιζόμενης στήριξης της δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής».
Νέα μοντέλα μέτρησης του πληθωρισμού
Αναφορικά με τα μοντέλα του πληθωρισμού, ορισμένα μέλη της ΕΚΤ επεσήμαναν ότι «το μέσο σφάλμα στις προβλέψεις προσωπικού για τον προβλεπόμενο πληθωρισμό δύο χρόνια πριν, το οποίο ήταν περίπου τα τρία τέταρτα της εκατοστιαίας μονάδας… έθεσε το ερώτημα εάν τα υποκείμενα μοντέλα είχαν επαρκώς καλή απόδοση και εάν οι ιστορικές σχέσεις στις οποίες βασίζονταν τα μοντέλα και οι προβολές εξακολουθούν να διατηρούνται».
Τα μέλη της ΕΚΤ που τάχθηκαν υπέρ μιας «έγκαιρης προσαρμογής της ακόμη εξαιρετικά διευκολυντικής κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής», τάχθηκαν υπέρ του τερματισμού των καθαρών αγορών περιουσιακών στοιχείων και των αρνητικών επιτοκίων.
Όλα τα παραπάνω, καθώς και οι ομιλίες και τα σχόλια των αξιωματούχων της ΕΚΤ μετά τη συνεδρίαση του Φεβρουαρίου υποδηλώνουν ότι η ΕΚΤ βρισκόταν καθ’ οδόν για να ανακοινώσει τα πρώτα βήματα μιας εξομάλυνσης της πολιτικής στη συνεδρίαση του Μαρτίου. Ωστόσο, με τον πόλεμο στην Ουκρανία, τα πρακτικά της συνεδρίασης της ΕΚΤ τον Φεβρουάριο έχουν γίνει μια μάλλον ιστορική απόδειξη της αλλαγής της διάθεσης στην ΕΚΤ και όχι ένα έγκυρο μήνυμα για το τι θα αποφασίσει πραγματικά η ΕΚΤ την επόμενη εβδομάδα.
