Η εικονική εργατική πραγματικότητα, το μετασύμπαν – ή metaverse όπως είναι γνωστό διεθνώς – μπορεί να αποτελεί πραγματικότητα, αλλά μένουν να ρυθμιστούν σημαντικά ζητήματα που τώρα προκύπτουν όσον αφορά την προστασία των εργαζομένων από διακρίσεις και παρενοχλήσεις δημιουργώντας ένα τεράστιο νομικό κενό.

Τα ερωτήματα αυτά για «την πραγματικότητα του εικονικού τόπου εργασίας», όπως τη χαρακτηρίζουν, εγείρουν εκ νέου οι «Financial Times» καθώς το μετασύμπαν αρχίζει να υιοθετείται από όλο και περισσότερες εταιρείες στο εξωτερικό.

Το παράδειγμα που χρησιμοποιεί η βρετανική εφημερίδα είναι ενδεικτικό. Τον Δεκέμβριο η 43χρονη υποψήφια διδάκτωρ Νίνα Τζέιν Πέιτελ μπήκε στο μετασύμπαν της Meta (Facebook) και μέσα σε δευτερόλεπτα εμφανίστηκαν τρία εικονικά άτομα (άβαταρ) τα οποία άρχισαν να βγάζουν σέλφι. Στην αρχή δεν το πρόσεξε, είπε, αλλά έβαζαν τα εικονικά τους χέρια στο πάνω μέρος του δικού της εικονικού σώματος και της φώναζαν «μην κάνεις ό,τι δεν σου αρέσει, για αυτό ήρθες εδώ». Τα ερωτήματα τώρα που δημιουργούνται, λοιπόν, είναι εύλογα.

Το μετασύμπαν είναι το μέρος όπου οι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας θέλουν να φέρουν τον κόσμο μέσω ειδικού εξοπλισμού, όπως είναι γυαλιά εικονικής πραγματικότητας, ώστε εκεί να περνούν περισσότερο χρόνο διασκεδάζοντας αλλά και – το πιο σημαντικό – δουλεύοντας.

Ποιοι κανονισμοί όμως ισχύουν σε αυτόν τον εικονικό κόσμο; Τι συνιστά παρενόχληση; Μπορεί να γίνει διάκριση κατά ενός άβαταρ; Ή ακόμη και χειρότερα πράγματα; Αυτά είναι τα σημαντικά ερωτήματα που εγείρονται από τους «FT» αναφορικά με εθνικούς και διεθνείς νόμους για την προστασία των εργαζομένων εκεί.

Ηδη μεγάλες ξένες εταιρείες έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούν το μετασύμπαν για εμπορικούς σκοπούς. Ο όμιλος ξενοδοχείων Χίλτον, για παράδειγμα, το χρησιμοποιεί ήδη για να εκπαιδεύσει το προσωπικό πώς να φέρεται στους πελάτες. Προς τα τέλη του 2021 η Microsoft παρουσίασε τα σχέδιά της να εισαγάγει τους 250 εκατομμύρια χρήστες του λογισμικού της Teams στο metaverse.

Η κίνησή της ακολούθησε την ανακοίνωση της Facebook ότι έχει πλέον σαν όραμα να πραγματοποιούνται συναντήσεις γραφείου. Αυτό έγινε λίγες ημέρες αφότου η εταιρεία μέσων κοινωνικής δικτύωσης άλλαξε το όνομά της σε Meta για να αντικατοπτρίζει – σύμφωνα με τα λεγόμενά της – μια ευρύτερη εταιρική εστίαση στους εικονικούς αυτούς κόσμους.

Επαγγελματικές συναντήσεις

Microsoft και Meta θέλουν να δουν τους χρήστες να δημιουργούν είδωλα (άβαταρ) ή κινούμενα καρτούν του εαυτού τους, τα οποία θα κινούνται μεταξύ διαφορετικών εικονικών κόσμων. Για τους εργαζόμενους, αυτό σημαίνει ότι θα μπορούν να παρακολουθούν συσκέψεις, να κάνουν παρέα, εικονικά πάντα, με συναδέλφους ή να επισκέπτονται «ψηφιακά αντίγραφα» γραφείων και εργοστασίων του πραγματικού κόσμου.

Τότε οι «FT» είχαν αναφέρει ότι το πρώτο εξάμηνο του 2022 που διανύουμε στη Microsoft οι χρήστες του λογισμικού των συναντήσεων από απόσταση με την ονομασία Teams θα μπορούσαν να αρχίσουν να εμφανίζονται ως άβαταρ στις διαδικτυακές επαγγελματικές συναντήσεις που πραγματοποιούν. Το να υπάρχει σε μια ομαδική συνομιλία μέσω βίντεο χαρακτήρας κινουμένων σχεδίων που θα μιλάει στους χρήστες δεν θα μοιάζει παράξενο, είχαν πει τότε στους «FT» στελέχη του Teams.

Το Facebook από τη δική του σκοπιά έχει μεταβεί κατευθείαν στην εικονική πραγματικότητα με δοκιμαστική έκδοση (beta) του λεγόμενου Horizon Workrooms, μιας δωρεάν εφαρμογής που έχει σχεδιαστεί για να επιτρέπει στους υπαλλήλους να εργάζονται μαζί σε ένα εικονικό γραφείο μέσω ειδικών ακουστικών που έχουν την ονομασία Oculus.

Τώρα το metaverse πηγαίνει την υβριδική εργασία ένα βήμα παραπέρα και φέρνει μαζί του μια σειρά από ακανθώδη ζητήματα εργατικού δικαίου, αναφέρουν οι «FT». Αυτά τα ζητήματα κυμαίνονται από πρακτικές προκλήσεις, όπως το πώς πληρώνονται οι εργαζόμενοι, έως πιο φιλοσοφικές αναζητήσεις, όπως εάν τα άβαταρ έχουν νομική οντότητα.