Την προσεχή Πέμπτη 24 Φεβρουαρίου ο πρόεδρος του Ισραήλ Ισαάκ Χέρτζογκ θα επισκεφθεί την Αθήνα, όπου θα συναντηθεί με την ελληνική πολιτειακή και πολιτική ηγεσία. Μερικές ημέρες αργότερα, στις 9-10 Μαρτίου, ο κ. Χέρτζογκ αναμένεται να μεταβεί στην Αγκυρα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η συνάντησή του με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς η επαναπροσέγγιση με το Ισραήλ κατέχει κεντρική θέση στην προσπάθεια της Αγκυρας να ομαλοποιήσει τις σχέσεις της στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και του Κόλπου. Ουσιαστικά, το Ισραήλ έχει μετατραπεί σε ένα ιδιότυπο γεωπολιτικό μήλον της έριδος για την Αθήνα και την Αγκυρα.
Οι δε συμβολισμοί έχουν πάντα τη σημασία τους και ίσως για αυτόν τον λόγο η Αθήνα έδωσε μάχη για να πειστεί ο κ. Χέρτζογκ να έλθει πρώτα στη χώρα μας. Ισραηλινοί αξιωματούχοι με τους οποίους συνομίλησε «Το Βήμα» τις τελευταίες ημέρες, πάντως, διαβεβαίωναν ότι «η στρατηγική σχέση με την Αθήνα και τη Λευκωσία δεν κινδυνεύει, αλλά από την άλλη δεν μπορεί να αγνοηθεί ένα τουρκικό άνοιγμα». Ιδιαίτερα στον αμυντικό τομέα οι ελληνοϊσραηλινές σχέσεις είναι στενότατες. Δεν αποκλείεται δε να βρεθεί στην Αθήνα το προσεχές διάστημα και ο υπουργός Αμυνας Μπένι Γκαντζ.
Αναπροσαρμογές
Αυτή η επαναπροσέγγιση, ακόμη και αν βασιστεί αποκλειστικά στην ταύτιση συμφερόντων σε κομβικούς τομείς και όχι στην ύπαρξη μιας στρατηγικής συναντίληψης, θα δοκιμάσει τη σταθερότητα του άξονα εταιρικών συνεργασιών και συμμαχιών που η Αθήνα διαμόρφωσε με χώρες όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), η Σαουδική Αραβία και η Αίγυπτος. Είναι σαφές, αν και δεν ομολογείται δημοσίως, ότι στην Αθήνα υπάρχει μια δυσφορία για τον, μάλλον υπερβολικά, πανηγυρικό τόνο που δόθηκε από την εμιρατινή πλευρά κατά την πρόσφατη επίσκεψη του κ. Ερντογάν στο Αμπου Ντάμπι. Πόσο άραγε εφικτή θα είναι, εφόσον καταστεί αναγκαία, η ενεργοποίηση της ρήτρας αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής που έχει υπογραφεί μεταξύ Αθήνας και ΗΑΕ; Ωστόσο, κάθε πλευρά επιδιώκει τη διασφάλιση ισορροπιών. Στην περίπτωση των ΗΑΕ, αυτή αναμένεται να εκφραστεί με τη σχεδιαζόμενη επίσκεψη του πρίγκιπα διαδόχου Μοχάμεντ μπιν Ζάγεντ στην Ελλάδα το προσεχές διάστημα.
Το γεγονός που επιτάχυνε τις ενέργειες της Αγκυρας για την επίσκεψη Χέρτζογκ ήταν το περίφημο, πλέον, αμερικανικό non-paper με το οποίο η Ουάσιγκτον απέσυρε ουσιαστικά τη στήριξή της στην κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου EastMed. Μπορεί ο αγωγός αυτός να είχε λίγες πιθανότητες υλοποίησης, αλλά το πολιτικό μήνυμα υπήρξε σαφέστατα αρνητικό. Επέτρεψε δε στον κ. Ερντογάν να επαναφέρει δημοσίως την ιδέα για την κατασκευή ενός άλλου αγωγού, αυτού από το ισραηλινό κοίτασμα «Λεβιάθαν» προς την Τουρκία.
Αλυσίδα κινήσεων
Αυτό που έχει ενδιαφέρον να παρατηρήσει κανείς είναι πώς «κτίστηκε» η επιχείρηση «επίσκεψη Χέρτζογκ». Το τελευταίο επεισόδιο ήταν η συνάντηση του ίδιου του ισραηλινού προέδρου με τον εξ απορρήτων σύμβουλο του κ. Ερντογάν, τον Ιμπραχίμ Καλίν, αλλά και τον υφυπουργό Εξωτερικών Σεντάτ Ονάλ. Οι κ.κ. Καλίν και Ονάλ συναντήθηκαν με τον γενικό διευθυντή του ισραηλινού υπουργείου Εξωτερικών Αλον Ούσπιζ – που προσφάτως είχε επισκεφθεί μυστικά την Τουρκία για να συναντηθεί με τον κ. Καλίν σε μια κίνηση που, σύμφωνα με τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης, ήταν η πρώτη υψηλόβαθμου αξιωματούχου στην Τουρκία την τελευταία εξαετία – αλλά και τον Εγιάλ Σβίκι, γενικό διευθυντή του γραφείου του κ. Χέρτζογκ.
Σημειώνεται ότι ο ισραηλινός πρόεδρος τηλεφώνησε στις 6 Φεβρουαρίου για να ευχηθεί στον κ. Ερντογάν ταχεία ανάρρωση από την COVID-19. Λίγες ημέρες αργότερα, στις 11 Φεβρουαρίου, αποκαλύφθηκε ότι η ΜΙΤ εξάρθρωσε μια ιρανική απόπειρα δολοφονίας του ισραηλινού επιχειρηματία Γιαΐρ Γκέλερ, ως αντίποινα στη δολοφονία του ιρανού πυρηνικού επιστήμονα Μοχσέν Φακριζαντέχ. Σημείο-κλειδί σε όλη τη διαδικασία υπήρξε η κίνηση του κ. Ερντογάν τον περασμένο Νοέμβριο να απελευθερώσει το ζεύγος Νάταλι και Μόρντι Οκνίν που είχαν συλληφθεί στην Κωνσταντινούπολη για κατασκοπεία. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τηλεφωνικές επικοινωνίες του τούρκου προέδρου τόσο με τον κ. Χέρτζογκ όσο επίσης με τον πρωθυπουργό Νάφταλι Μπένετ και τον υπουργό Εξωτερικών Γιαΐρ Λαπίντ.
Πέραν της επαναπροσέγγισης Αγκυρας – Ιερουσαλήμ, αυτό που απασχολεί την Αθήνα είναι η επίπτωση που θα μπορούσε να έχει αυτή η εξέλιξη στην ομαλοποίηση των σχέσεων Αγκυρας – Καΐρου. Οπως έχει γράψει εγκαίρως «Το Βήμα», η Αίγυπτος είναι η χώρα-κλειδί για μια σειρά ελληνικών συμφερόντων στην Ανατολική Μεσόγειο. Η πρόσφατη συνάντηση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον αιγύπτιο πρόεδρο Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι στο περιθώριο της Συνόδου ΕΕ – Αφρικής, την περασμένη Πέμπτη, στις Βρυξέλλες καταδεικνύει με σαφήνεια τις ελληνικές προτεραιότητες. Σε αυτή τη φάση, η ενεργειακή συνεργασία τόσο με την πόντιση καλωδίου ηλεκτρικής ενέργειας όσο και την πιθανή κατασκευή αγωγού φυσικού αερίου που θα διέρχεται από την οριοθετημένη ΑΟΖ των δύο χωρών έχει κεντρική σημασία.
