Δεν είναι λίγοι οι ρώσοι δισεκατομμυριούχοι – και στενοί φίλοι του Βλαντίμιρ Πούτιν – που έχουν κατηγορηθεί τα τελευταία χρόνια από τις ΗΠΑ για «παράνομες οικονομικές δραστηριότητες» και έχουν υποστεί κυρώσεις, είτε λίγο μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2014 είτε στον απόηχο της ρωσικής ανάμειξης στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ το 2016. Σε αυτούς περιλαμβάνονται ο 69χρονος μεγιστάνας Γκενάντι Τιμτσένκο, ένας από τους πλέον ισχυρούς επιχειρηματίες της Ρωσίας, με περιουσία που υπερβαίνει τα 27 δισεκατομμύρια δολάρια, και ο Βλαντίμιρ Μπογκντάνοφ, γνωστός και ως «ερημίτης της Σιβηρίας» επειδή σπάνια εγκαταλείπει την πόλη Σουργκούτ. Ενας άλλος είναι ο Ολεγκ Ντεριπάσκα, ο οποίος μάλιστα εθεωρείτο για ένα διάστημα ο πλουσιότερος άνθρωπος της πατρίδας του, όμως το παγκόσμιο οικονομικό κραχ του 2008 προκάλεσε την απότομη πτώση του από την κορυφή. Υπάρχουν βεβαίως και οι Ρότενμπεργκ: ο Αρκάντι, ο οποίος παίζει εδώ και χρόνια χόκεϊ επί πάγου παρέα με τον Πούτιν, ο μεγάλος γιος του, Ιγκόρ, και ο αδελφός του, Μπόρις. Και οι τρεις αναγκάστηκαν να δεχθούν τις κυρώσεις που τους επιβλήθηκαν από Αμερική και Ευρώπη το 2014, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι καταστράφηκαν οικονομικά. Βρίσκονται άλλωστε υπό την προστασία του ηγέτη της Ρωσίας: ο Αρκάντι μάλιστα αποδείχθηκε πρόσωπο-κλειδί στο σκάνδαλο με το κωδικό όνομα «Putin’s Palace» δηλώνοντας δημόσια πέρυσι πως το υπερπολυτελές ανάκτορο στην τοποθεσία Γκελεντζίκ (στην ανατολική όχθη της Μαύρης Θάλασσας, κοντά στα σύνορα με τη Γεωργία) – η κατασκευή του οποίου χρεωνόταν στον Πούτιν – ήταν δική του ιδιοκτησία.

Αν ωστόσο δεν αποκλιμακωθεί η ένταση στα σύνορα Ρωσίας – Ουκρανίας θα προστεθούν στο εγγύς μέλλον και άλλα ονόματα σε αυτή τη λίστα. Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει αφήσει υπονοούμενα ότι οι κυρώσεις θα μπορούσαν να αφορούν προσωπικά και τον ίδιο τον Πούτιν, όμως κρατάει κλειστά τα χαρτιά της όσον αφορά τους υπόλοιπους μεγιστάνες που σχεδιάζει να βάλει στο στόχαστρο. Η ελληνικής καταγωγής Τζεν Ψάκι, εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, δήλωσε πριν από μερικές ημέρες ότι η Ουάσιγκτον γνωρίζει ποιοι άνθρωποι βρίσκονται «στον εσωτερικό κύκλο του Πούτιν ή κοντά σε αυτόν και συμμετέχουν στη λήψη κυβερνητικών αποφάσεων ή βαρύνονται εξίσου ως υπεύθυνοι για την αποσταθεροποιητική συμπεριφορά του Κρεμλίνου». Πρόσθεσε μάλιστα ότι θεωρούνται ευάλωτοι «εξαιτίας των στενών οικονομικών δεσμών τους με τη Δύση». Αξίζει να σημειωθεί πως τα άτομα στα οποία επιβάλλονται κυρώσεις μπλοκάρονται από το χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ, ενώ χάνουν την πρόσβαση σε κάθε περιουσιακό στοιχείο που βρίσκεται υπό αμερικανική δικαιοδοσία.

Η περίπτωση Αμπράμοβιτς

Τρία είναι τα πρόσωπα που συζητούνται πιο έντονα αυτό το διάστημα, σύμφωνα τουλάχιστον με το έγκριτο «Forbes», με πιο γνωστό τον 55χρονο Ρόμαν Αμπράμοβιτς, ο οποίος συγκαταλέγεται ούτως ή άλλως μεταξύ των πιο διάσημων ρώσων ολιγαρχών και είναι ιδιοκτήτης της αγγλικής ομάδας ποδοσφαίρου Τσέλσι. Κάποιοι βέβαια τον γνωρίζουν διότι είναι κάτοχος του δεύτερου μεγαλύτερου superyacht στον κόσμο, του «Eclipse», που αγοράστηκε για σχεδόν 400 εκατομμύρια δολάρια το 2010. Οι αριθμοί που σχετίζονται με τη ζωή του ζαλίζουν. Το 2005 πούλησε το 73% της ρωσικής πετρελαϊκής εταιρείας Sibneft στον κρατικό τιτάνα φυσικού αερίου Gazprom για σχεδόν 13 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ έχει φιλοξενηθεί πολλάκις στα διεθνή ρεπορτάζ λόγω του γάμου του με τη συμπατριώτισσά του Ντάσα Ζούκοβα (νυν σύζυγο του Σταύρου Νιάρχου), στην οποία μεταβίβασε ακίνητα στη Νέα Υόρκη (αξίας άνω των 90 εκατομμυρίων δολαρίων) μετά το διαζύγιό τους.

Η συνολική του περιουσία υπολογίζεται σήμερα σε 13,7 δισεκατομμύρια δολάρια, χάρη και σε συμμετοχές τεράστιας αξίας στις ρωσικές εταιρείες Evraz και Norilsk Nickel. Ζώντας στη Δύση και έχοντας επενδύσει πολύ μεγάλα ποσά στην Ευρώπη, ο Αμπράμοβιτς έμοιαζε αυτονόητος στόχος και στους προηγούμενους γύρους κυρώσεων, και αρκετοί πίστευαν ότι δεν θα γλίτωνε εύκολα, αλλά μέχρι στιγμής έχει καταφέρει να τις αποφύγει. Ο ηγέτης της ρωσικής αντιπολίτευσης Αλεξέι Ναβάλνι, ο οποίος δηλητηριάστηκε το 2020 και σήμερα βρίσκεται έγκλειστος σε ρωσικές φυλακές, θεωρεί ότι οι κυρώσεις δεν έχουν αποδώσει τα δέοντα επειδή τα δυτικά κράτη δεν τις επιβάλλουν στους πραγματικά ισχυρούς της Ρωσίας αλλά στα πιο «μικρά ψάρια», επιλέγοντας ουσιαστικά απλώς να κατευνάσουν τα πνεύματα. Πολλοί βέβαια θεωρούν ότι ο Αμπράμοβιτς έχει διαφύγει στο παρελθόν χάρη στους δεσμούς φιλίας που τον ενώνουν με την Ιβάνκα Τραμπ – κόρη του πρώην προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ – και με τον σύζυγό της, Τζάρεντ Κούσνερ.

Χλιδή, φιλανθρωπία και τέχνη

Αλλος ένας ιδιαιτέρως ισχυρός Ρώσος που δεν έχει υποστεί μέχρι στιγμής οικονομικές κυρώσεις είναι ο 68χρονος Αλισέρ Ουσμάνοφ. Η περιουσία του υπολογίζεται σε 16,7 δισεκατομμύρια δολάρια και οφείλει το μεγαλύτερο μέρος της στην εταιρεία παραγωγής χάλυβα Metalloinvest. Χάρη στις σοφές συμβουλές του Γιούρι Μίλνερ, πρώην CEO του ρωσικού venture fund Digital Sky Technologies, ήταν ένας από τους πρώτους που επένδυσαν στο Facebook. Ο Ουσμάνοφ έχει αγοράσει μετοχές στο πασίγνωστο κινεζικό τεχνολογικό brand Xiaomi, είναι συνιδιοκτήτης  της MegaFon, της δεύτερης μεγαλύτερης εταιρείας κινητής τηλεφωνίας στη Ρωσία, ενώ στο χαρτοφυλάκιό του ανήκει επίσης το μεταλλείο χαλκού Udokan καθώς και η εφημερίδα «Kommersant». Επίσης, έχει εμπλακεί και ο ίδιος στα των αγγλικών ποδοσφαιρικών ομάδων, αφού στο παρελθόν ήταν ο ιδιοκτήτης του 30% της Αρσεναλ. Το 2018 πούλησε έναντι 712 εκατομμυρίων δολαρίων το μερίδιό του στον λονδρέζικο όμιλο, με αγοραστή τον αμερικανό κροίσο Στάνλεϊ Κρένκε, ιδιοκτήτη – μεταξύ άλλων – της ομάδας του NBA Denver Nuggets και της ομάδας αμερικανικού ποδοσφαίρου Los Angeles Rams. Φήμες λένε πως ο Ουσμάνοφ έχει στηρίξει επανειλημμένως τον Πούτιν και έχει φροντίσει να δοθεί λύση σε διάφορα επαγγελματικά του ζητήματα. Οι δεσμοί του ωστόσο με τον ρώσο ηγέτη δεν περιορίζονται μόνο στις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες. Ο Ουσμάνοφ είναι παντρεμένος με την Ιρίνα Βίνερ, την προπονήτρια-θρύλο της ρυθμικής γυμναστικής που βοήθησε μεταξύ πολλών άλλων αθλητριών την Αλίνα Καμπάεβα – η οποία φημολογείται πως έχει υπάρξει για χρόνια ερωμένη (ή μία από τις ερωμένες) του Πούτιν – να κερδίσει το χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 που πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα. Ο πάμπλουτος άνδρας έχει στην κυριότητά του ακίνητα σε όλη την Ευρώπη. Είναι ιδιοκτήτης του πολυτελούς Beechwood House και της έπαυλης Sutton Place που βρίσκονται στο Λονδίνο και η συνολική αξία τους αποτιμάται σε δεκάδες εκατομμύρια δολάρια. Διαθέτει επίσης εντυπωσιακές κατοικίες στο Μόναχο, στο Μονακό και στη Σαρδηνία και ένα από τα μεγαλύτερα superyachts του κόσμου, το «Dilbar». Αξίζει να σημειωθεί πως το 2006 δημιούργησε τον φιλανθρωπικό οργανισμό Art, Science, and Sport Charity Foundation και ισχυρίζεται πως έχει δωρίσει έκτοτε 2,6 δισεκατομμύρια δολάρια σε σκοπούς που σχετίζονται με τη δημόσια υγεία και την εκπαίδευση.

Με περιουσία που ανέρχεται σε 31,3 δισεκατομμύρια δολάρια, ο 66χρονος Λεονίντ Μίκελσον, ιδρυτής και πρόεδρος της εταιρείας φυσικού αερίου Novatek (και επιχειρηματικός εταίρος του Γκενάντι Τιμτσένκο), δεν μπορεί να διαφύγει εύκολα την προσοχή της αμερικανικής κυβέρνησης. Στενός φίλος του Πούτιν, ο ρώσος ολιγάρχης ξεκίνησε την καριέρα του ως εργοδηγός σε μια κατασκευαστική εταιρεία που είχε αναλάβει να φτιάξει έναν αγωγό φυσικού αερίου στη Σιβηρία, στην περιοχή Τιουμέν συγκεκριμένα, όμως το επιχειρηματικό του δαιμόνιο τον κατέστησε γρήγορα πλούσιο και ισχυρό. Ο Μίκελσον έχει εκφράσει έντονο ενδιαφέρον για την τέχνη και έχει φτιάξει το Ιδρυμα V-A-C, το οποίο προωθεί τη σύγχρονη ρωσική τέχνη και συνεργάζεται με το New Museum στη Νέα Υόρκη, καθώς και με την Tate Modern και την γκαλερί Whitechapel στο Λονδίνο. Τον Μάιο του 2017 το ίδρυμα απέκτησε εκθεσιακό χώρο στη Βενετία, ενώ πέρυσι εγκαινιάστηκε και το πρώτο μεγάλο κέντρο τέχνης V-A-C στη Μόσχα, ως κύρια έδρα του οποίου έχει χρησιμοποιηθεί ένας ιστορικός σταθμός παραγωγής ενέργειας που βρίσκεται στις όχθες του ποταμού Μόσχοβα. Η αποκατάσταση που έγινε στο κτίριο από το αρχιτεκτονικό γραφείο Renzo Piano Building Workshop είναι πραγματικά εντυπωσιακή. Θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε ότι ο Μίκελσον είναι επίσης ιδιοκτήτης του εκθαμβωτικού megayacht «Pacific».

Ελπίζουμε πάντως οι κυρώσεις να μην πλήξουν και τον γοητευτικό δισεκατομμυριούχο Βλαντισλάβ Ντορόνιν, ο οποίος έχει συνδεθεί στο παρελθόν ερωτικά με τη Ναόμι Κάμπελ και αγαπάει αποδεδειγμένα τη χώρα μας. Ο 59χρονος επιχειρηματίας, που δραστηριοποιείται στον τομέα των ακινήτων, είναι ιδιοκτήτης του πορτφόλιο υπερπολυτελών καταλυμάτων Aman, στο οποίο ανήκει και το Amanzoe που βρίσκεται στο Κρανίδι και σχετίζεται και με τη Μύκονο. Στο διαμέρισμά του στο Λονδίνο, στην εμβληματική διεύθυνση One Hyde Park, μεταξύ των Πικάσο και Γκογκέν που υπάρχουν στη συλλογή του θα δει κανείς και έργα της ελληνίδας εικαστικού Σοφίας Πετροπούλου.